Xôi ngũ sắc của người Tày
Xôi ngũ sắc là món ăn quan trọng, không thể thiếu trong các dịp lễ hội, Tết của người Tày. Xôi có 5 màu sắc chính đó là trắng, xanh, đỏ, tím và vàng. Món ăn thơm ngon, màu sắc sáng tạo với các nguyên liệu tự nhiên có nguồn gốc địa phương nên vô cùng an toàn.
Màu trắng là màu tự nhiên của gạo , còn các màu khác được tạo nên bằng cách ngâm gạo trong nước của các loại lá và củ trong rừng.
- Màu đỏ được nhuộm từ cây mồng tơi lá đỏ, lá cây chắm ché hoặc vỏ cây vàng đỏ.
- Màu tím nhuộm từ cây chắm ché tím hoặc lá cây sau sau.
- Màu xanh lam nhuộm từ lá dứa hoặc lá gừng.
- Màu vàng nhuộm từ cây hoa “Bjoóc phón” – loại cây mọc tự nhiên phổ biến trong rừng nơi núi cao.
Tất cả các loại lá cây rừng này sẽ được người dân đem đi hòa với nước đun sôi cho ra màu, rồi lấy nước ngâm với gạo. Sau 5 - 6 tiếng, vớt gạo ra cho vào chõ đồ tới khi chín vừa, cơm xôi sẽ cho ra những màu rất đẹp.
Mỗi màu sắc đều có ý nghĩa riêng, tượng trưng cho nguyện vọng, ước mơ mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Màu đỏ biểu tượng của lửa, mong ước cuộc sống ấm no hạnh phúc. Màu tím đại diện cho đất đai trù phú. Màu vàng biểu tượng của cây lúa, ngô, thóc, mong ước cuộc sống no đủ. Màu trắng mang ý nghĩa tình yêu chung thủy. Màu xanh lam gắn liền với trang phục truyền thống của người Tày.
