Tre làng xanh ký ức
Những lũy tre bao đời nay vẫn lặng thầm, bền bỉ, khiêm nhường như thế. Tôi vẫn luôn quan niệm rằng, xóm làng mà vắng bóng tre xanh thì đã mất đi một phần của hồn quê, thiếu mất một vùng trời bình yên rộn rã tiếng chim mà ngày nay khó lòng tìm lại. Từ nhỏ, tôi đã được mẹ dạy phải biết quý trọng, hàm ơn cây tre như thể quê hương mình. Trong căn nhà nhỏ ấm sực tình thương, tôi lớn lên hồn nhiên bên tre, ở đâu cũng thấy dáng tre mộc mạc, chất phác. Chiếc chõng tre kẽo kẹt đưa tôi vào giấc ngủ, đến đôi đũa tre thân thuộc mỗi bữa cơm đầm ấm bên bếp lửa đượm nồng. Từ cái kèo, cái cột vững vàng, bền bỉ, đến những nuộc lạt dẻo dai buộc trên mái nhà, làm tôi vẫn thường nghĩ về câu ca dao: “Ngó lên nuộc lạt mái nhà. Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu”.
Tre khiến lòng tôi nhớ mẹ quay quắt. Nhớ chiếc đòn gánh cong hai đầu sương gió, mòn vẹt bóng thời gian mẹ dựng ở góc nhà. Ngày xưa, mẹ đã lam lũ gánh từng gánh cá, gánh rau đi rao bán dọc con đường xóm nhỏ. Những chiếc rổ tre, thúng mủng như đựng cả tuổi xuân của mẹ, đựng những tháng ngày khó nhọc làm sần chai đôi vai gầy hằng đêm mẹ vẫn xoa dầu gió.
Gần nhà tôi, phía sau ngôi miếu làng, cũng có một lũy tre quanh năm rì rào cùng nắng gió. Mẹ kể rằng đó là lũy tre do ông ngoại tôi trồng những ngày đã rất xa. Lũy tre qua bao tháng ngày cứ vươn mình xanh biếc, tỏa bóng hiền hòa xuống vườn chuối thơm thảo. Lũy tre ấy chính là một trong những thứ quý giá mà ông ngoại đã để lại lúc đi xa. Tre giữ lại tấm lòng của ngoại, ngày ngày lặng thầm tỏa bóng mát rượi. Cha đốn vài cây tre già từ lũy tre ngoại trồng để làm những cái nơm, cái lờ bắt cá. Bàn tay cha khéo léo, tỉ mẩn vót, đan như thể một nghệ nhân lành nghề. Từng thanh tre, sợi lạt trông mỏng manh mà dẻo dai, chắc chắn. Tôi học được tính kiên nhẫn, chú tâm, tỉ mỉ của cha từ những lúc loanh quanh bên cha, vừa thích thú xem vừa ngây ngô hỏi bao điều.
Thời gian làm con người ta dần xa vòng tay chở che của cha mẹ, xa lũy tre làng êm đềm nghiêng bóng mát, nhưng tre vẫn lặng thầm góp mặt vào đời sống muôn hình vạn trạng, bền bỉ, thẳng ngay tựa người quê chân lấm tay bùn. Tre đan thành chiếc nôi ký ức bình yên, để lòng tôi nương náu tìm lại hơi ấm quê hương lúc bước chân còn mông lung giữa xứ lạ. Làng quê bây giờ dần vắng bóng tre xanh, mà nhớ thương vẫn khôn nguôi nghẹn ngào…
Trần Văn Thiên
