Swiety Krzyz - Đền thánh giá
Trong khi Jasna Góra có thể khẳng định là địa điểm hành hương thường được ghé thăm nhiều nhất tại Ba Lan, thì Swiety Krzyz lại rất xứng đáng với danh hiệu là địa điểm lâu đời nhất của đất nước này.
Nằm trong dãy núi Swietokrzyskie (công viên quốc gia dãy núi Holy Cross), một tu viện Benedictine đã được ghi nhận tại đây vào thế kỷ 11. Nó là địa điểm của nhà thờ Thiên Chúa giáo đầu tiên ở Ba Lan, được xây dựng theo sáng kiến của công chúa Dobrawa (Doubravka của Bohemia) - vợ của nhà cai trị đầu tiên - Mieszko I. Đúng như tên gọi của nó, địa điểm hành hương được kết nối với thánh tích gỗ thánh giá nơi Chúa Jesus bị đóng đinh. Theo truyền thuyết, các thánh tích đã được Thánh Emeric của Hungary tặng cho các tu sĩ của tu viện.
Vào thời điểm còn là một hoàng tử, Thánh Emeric đã được mời đến Ba Lan trong một chuyến thám hiểm săn bắn bởi Boleslaw I - vị vua đăng quang đầu tiên của Ba Lan. Emeric bị lạc trong rừng khi ông chạm trán với một con nai có thánh giá sáng chói giữa gạc của nó. Và không lâu sau đó, một thiên thần hứa sẽ cứu ông để đổi lấy vật sở hữu quý giá nhất, đó chính là thánh tích của thánh giá mà Emeric đang đeo. Được cho là đã được thiên thần dẫn đến nơi an toàn là tu viện Benedictine, Emeric nhớ đến lời hứa và để lại thánh tích thánh giá tại địa điểm này.
Theo biên niên sử thời trung cổ Jan Dlugosz, sau đó, Vua Boleslaw I đã xây dựng một quần thể nhà thờ cùng tu viện xứng đáng trên ngọn đồi để cất giữ các thánh tích. Địa điểm này bắt đầu trở nên nổi tiếng đặc biệt như một nơi hành hương dưới triều đại vua Wladyslaw Jagiello vào thế kỷ 14 - khi nhà vua đến thăm tu viện cũng như các thánh tích trước khi làm lễ rửa tội và đăng quang.
Ngày nay, Swiety Krzyz là nhà của một vương cung thánh đường kiểu Baroque muộn với nội thất theo phong cách cổ điển, được xây dựng vào cuối thế kỷ 18, mặc dù tu viện Benedictine cũ vẫn còn tồn tại.
