Quan sát, lập dàn ý chi tiết
Lập dàn ý là một khâu vô cùng quan trọng khi làm văn. Có nhiều bạn học sinh đã chủ quan và cho đó là khâu không cần thiết, nhưng thực tế chứng minh rằng hầu hết các bạn giỏi văn đều xem trọng việc lập dàn ý. Chính vì thế, để giúp các học sinh học tốt văn miêu tả, giáo viên cần hướng dẫn các em lập dàn ý trước khi làm thành một bài văn hoàn chỉnh. Có lập được dàn bài thì mới có thể tìm ý, sắp xếp ý, viết thành một bài văn mạch lạc, bố cục rõ ràng, ý văn trong sáng.
Chẳng hạn với đề bài: Miêu tả về một cảnh đẹp ở quê hương, nơi em đang sinh sống.
- Đầu tiên, giáo viên nên cho học sinh chuẩn bị ở nhà, quan sát cảnh đẹp ở địa phương, ghi lại những điều quan sát được.
- Trong tiết học kết tiếp, dựa trên cơ sở những kết quả quan sát đã có, các em sẽ lập dàn ý cho bài văn tả cảnh đẹp ở địa phương, sau đó tập chuyển một phần trong dàn ý thành đoạn văn hoàn chỉnh.
- Sau đó, hướng dẫn cách lập dàn ý của một bài văn miêu tả cảnh đẹp ở địa phương bao gồm 3 phần:
- Mở bài: Giới thiệu bao quát về cảnh sẽ tả.
- Thân bài: Tả từng phần của cảnh hoạt sự thay đổi theo thờ gian.
- Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ của người viết.
- Dựa theo dàn ý chung này, giáo viên nên giúp các em lập dàn ý chi tiết cho từng cảnh đẹp mà các em lựa chọn
Ví dụ: Dàn ý cho bài văn tả cảnh buổi sáng trên cánh đồng
Mở bài: Giới thiệu về cánh đồng vào buổi sáng: Em vốn là một người con của nông thôn, của mảnh đất bao la bát ngát đồng xanh. Tuổi thơ của em luôn gắn liền với hình ảnh của những cánh đồng thơm mùa sữa chín hay cánh đồng thơm mùi rơm rạ vào mùa gặt. Em rất yêu cánh đồng quê em vào buổi sáng sớm, nó luôn cho em một cảm giác bình yên và thư thái. Chỉ có ai sống tại nông thôn, gần gũi với cánh đồng thì mới hiểu rõ được cảm giác này. Cánh đồng quê em vào buổi sáng vô cùng đẹp.
Thân bài:
a) Tả khái quát
- Buổi sáng quê em rất bình yên và thanh bình
- Tiếng gà gáy vang xa, báo hiệu một ngày làm việc mới đã đến
- Mặt trời thức giấc sau một giấc ngủ dài
- Cánh đồng tựa như một tấm lụa trải dài mang màu áo xanh tươi mát
b) Tả chi tiết
- Khi bình minh xuất hiện, cánh đồng như được bao phủ bởi một lớp sương mù dày đặc.
- Khi mặt trời lên cao, sương dần tan, cánh đồng hiện lên, màu xanh của lúa đang thời con gái che kín cả mặt ruộng, đẹp hệt như một tấm thảm xanh.
- Gió xuân từ phía trên đồi cao tuôn về thung lũng tạo nên những đợt sóng lúa đuổi nhau vội vàng.
- Đây đó, thấp thoáng bóng người ra thăm ruộng, làm cho những chú chim bắt sâu lúa giật mình bay vọt lên cao.
- Những chú trâu đang lim dim mắt, chuẩn bị một ngày làm việc mới
- Những chú cò bay lượn, ngã mình xuống từng cọng lúa như đang tận hương vị buổi sáng
- Con đường làng trải dài, thẳng tắp
- Nắng nhẹ khẽ luồn qua nhánh cây, kẽ lá
c) Tả hoạt động:
- Mọi người dần bắt đầu công việc của mình
- Các cô chú nói cười vui vẻ vác cuốc ra đồng
- Thấp thoáng có vài bóng tát nước dưới đồng ruộng
- Cậu bé chăn trâu ngồi trên lưng trâu
- Còn em thì đang tung tăng trên đường đi học
Kết bài: Nắng đã lên cao mà em vẫn thẫn thờ ngắm mãi dải lụa xanh này không biết chán. Màu xanh hôm nay, màu xanh của niềm tin hi vọng, chắc chắn sẽ báo hiệu một mùa gặt bội thu.
