Nghê

Nghê hay còn gọi là Toan Nghê là một động vật thần thoại trong văn hóa dân gian Việt Nam, có nét giống sư tử hoặc Kỳ Lân nhưng lại mang thân hình của loài chó. Nghê là sự kết hợp của thân chó và đầu kỳ lân với móng vuốt sắc nhọn. thường được dùng làm linh vật trước cổng đình chùa, đền, miếu ở Việt Nam.

Theo truyền thuyết, Nghê xuất hiện từ rất lâu khoảng TNK I TCN. Niên đại này tương đương với giai đoạn cuối của văn hóa Văn Lang đến đầu thời Âu Lạc. Tương truyền, Rồng sinh con đẻ cái nhưng con thứ tám có hình thù đặc biệt. Đầu của nó không có sừng, chân giống như chân sư tử, đuôi dài, cả người toát lên vẻ dữ tợn hung tợn, có năng lực chống lại các loại yêu ma. Con vật có tên là Kim Nghê.

Từ đó, hình tượng ông Nghê được đúc tượng và đặt ở cổng nhà, đền chùa, công quán, miếu mạo để xua đuổi tà ma. Trong một số ngữ cảnh, Nghệ tượng trưng cho uy quyền, đẳng cấp và địa vị của gia đình trong xã hội. Có lẽ vì vậy mà xưa kia, nghê thường được đặt trước các dinh thự hay các đình, chùa, nhà công, miếu…