Cuộc chia tay của những con búp bê - Bài 4
I. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Văn bản khá dài, vì vậy các em cần kể tóm tắt cốt truyện theo 3 cảnh:
- Cảnh hai anh em Thành, Thủy chia đồ chơi;
- Cảnh Thủy đến trường chia tay với cô giáo và các bạn;
- Cảnh hai anh em phải chia tay nhau.
II. Đọc - hiểu văn bản theo các câu hỏi trong SGK:
1. Đọc kĩ văn bản để nắm được: Truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính trong truyện?
Truyện viết về cuộc chia lìa đầy xót xa, cảm động của hai anh em ruột thịt. Nhân vật chính là Thành và Thủy.
2. a. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì?
Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất. Người xưng “tôi” trong truyện là người trong cuộc, là người trực tiếp chứng kiến các sự việc xảy ra và cùng chịu nỗi đau như em gái mình. Cách chọn ngôi kể này giúp tác giả dễ thể hiện sâu sắc những suy nghĩ nội tâm, những tình cảm và tâm trạng của nhân vật hơn. Ngoài ra, cách lựa chọn ngôi kể như vậy giúp làm tăng thêm tính chân thực của truyện và sức thuyết phục của truyện.
b) Tên truyện có liên quan đến ý nghĩa của truyện không?
Hai anh em Thành và Thủy vốn là trẻ con, còn vô tư, hồn nhiên, chẳng làm nên tội tình gì cũng giống như những con búp bê xinh đẹp, ngộ nghĩnh dễ thương kia. Thế mà, do lỗi của người lớn để rồi hai anh em sớm phải rơi vào cảnh ngộ éo le. “Cuộc chia tay của những con búp bê” hay đó cũng là cuộc chia tay của Thành và Thủy. Cách đặt tên rất hay, đã gợi nên được tình huống và ý nghĩa nội dung của truyện mà tác giả muôn thể hiện.
3. Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành, Thủy rất mực gần gũi thương yêu, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau.
Hai anh em Thành, Thủy rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau, điều đó thể hiện qua một số chi tiết sau:
- Thủy mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh.
- Thành chiều nào cũng đón em đi học về, hai anh em nắm tay nhau vừa đi vừa nói chuyện.
- Hai anh em cứ nhường hết đồ chơi cho nhau khị buộc phải chia Thành dành hầu hết đồ chơi cho em gái. Nhưng Thủy thương anh: “không có ai gác đêm cho ngủ” nên lại nhường cho anh con vệ sĩ.
- Thủy căn dặn ạnh, bao giờ áo rách nhớ đưa cho mình vá.
4. Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con bút bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có gì mâu thuẫn? Cách giải quyết của Thủy gợi lên cho em những suy nghĩ và tình cảm gì?
Lời nói và hành động của Thủy mâu thuẫn ở chỗ, một mặt em giận dữ lên khi thấy Thành chia rẽ con Vệ sĩ và con Em Nhỏ; mặt khác, em vì thương anh nên đã bối rối sau khi “tru tréo lên”.
Tình huống trớ trêu này. Đã gợi lên trong lòng người đọc sự ước mong phải chi hai anh em Thành và Thủy được đoàn tụ, phải chi cha mẹ đừng li dị. Chỉ có cách đó mới có thể giải quyết được những mâu thuẫn trên.
Kết thúc truyện, Thủy quyết định để lại cho Em Nhỏ bên cạnh con Vệ Sĩ để chúng không bao giờ chia cách. Chi tiết này khiến người đọc thương cảm trước tấm lòng đầy vị tha, nhân hậu, trong sáng của Thủy. Em biết thương anh, thương luôn cả những con búp bê, thà mình bị chia lìa chứ không để búp bê phải rơi vào cảnh ngộ như vậy. Ước gì cuộc chia tay của hai anh em Thành và Thủy đừng xảy ra.
5. Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất, vì sao?
Chi tiết cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng là việc em cho biết em sẽ không được đi học nữa, phải ra chợ ngồi bán hoa quả, vì nhà bà ngoại xa. trường học. Cô không thể ngờ rằng một em bé mới có bấy nhiêu tuổi đầu mà phải đi kiếm sống.
Trước sự việc như vậy, cô giáo thốt lên “Trời ơi!” mặt cô tái lại và nước mắt giàn giụa. Chi tiết ấy khiến em cảm động nhất, vì chính em cũng muốn rớt nước mắt theo cô
6. Em hãy giải thích vì sao khi dắt tay Thủy ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại: “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”.
Thành cùng Thủy đang trong tâm trạng ngổn ngang, đau buồn, hơn nữa em vừa chứng kiến cảnh chia tay đầy nước mắt giữa Thủy với cô giáo và các bạn. Vì thế, trong suy nghĩ chủ quan của Thành, thế giới cuộc đời này dường như tan vỡ tất cả. Cho nên, em “kinh ngạc” thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”. Chính khung cảnh bên ngoài, sự vật vẫn hoạt động bình thường như vậy đã làm tăng thêm nỗi bơ vơ, lạc lõng của nhân vật trong truyện.
7. Qua câu chuyện này, theo em, tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì?
Qua câu chuyện này, theo em có thể tác giả muốn nhắn gởi đến mọi người rằng: Tình cảm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ, không nên vì bất kì lí do gì để làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy.
