Chùa Hoa Yên
Cũng là một ngôi chùa nằm trong quần thể núi Yên Tử, chùa Hoa Yên nằm trên lưng chừng núi ở độ cao 516m, là ngôi chùa to nhất và đẹp nhất nên còn gọi là chùa Cả. Chùa được dựng từ đời Lý vốn có tên là Vân Yên ( nghĩa là mây khói), nhưng từ khi vu Lê Thánh Tông lên vãn cảnh chùa thấy sắc hoa nở rộ vô cùng đẹp mắt nên đổi tên thành Hoa Yên và giữ đến tận ngày nay. Đây là ngôi chùa chính của cả hệ thống chùa ở Yên Tử. Trên 700 năm trước chùa chỉ là một thảo am để Đe Nhất Tổ Trần Nhân Tông giảng đạo. Sau được xây dựng lại và tu bổ khang trang hơn. Hiện nay, chùa mang kiến trúc vô cùng độc đáo và tinh tế.
Xét về mặt tâm linh, chùa Hoa Yên là nơi giao hội của trục linh (trục tung) và trục tú (trục hoành),hai bên tả hữu vươn ra như hai tay ngai (tả long thanh, hữu bạch hổ). Ngoài những tượng, bia, tháp cổ, chùa Hoa Yên còn lưu lại những di vật quý giá: gạch hoa cúc, ngói mũi hài kép thời Trần, những bức phù điêu chạm trên đá hình sư tử, đầu rồng, bệ tượng tam thế, chậu hoa, tay vịn tầng bậc, đá trang trí kiến trúc (khối chạm rồng cuộn, khối chạm nghê). Các hiện vật có công năng và niên đại khác nhau. Đầu rồng có niên đại sớm hơn cả - khoảng cuối thế kỷ XII, chiếc tay vịn thành bậc chạm sóc mang phong cách nghệ thuật Lê Sơ - thế kỷ thứ XV. Các hiện vật còn lại đều mang dấu ấn nghệ thuật thời Lê Trung Hưng - thế kỷ XVII cùng những bát hương đá, độc bình, các đồ sành sứ... lưu lại dấu ấn vàng son của một thời đã qua, của bao thời đại kế tiếp tôn dựng chùa Hoa Yên - ngôi chùa trung tâm, chùa Cả của Khu Di tích Yên Tử.
Tại chùa có quả chuông được đúc vào thời Minh Mệnh thứ 14 ghi lại bài Minh do ngài Diên Chính Nguyễn Siêu Phàm soạn, ngợi ca Thượng hoàng Trần Nhân Tông và Yên Tử Sơn, có đoạn viết: Dịch nghĩa chữ Hán: "Từng nghe, tiếng chuông khánh có ích lợi làm tỉnh giấc mê, tiếng. Phía sau chùa Hoa Yên là chùa Phổ Đà Quan Âm Bồ Tát, nay chỉ là phế tích (chưa khảo cổ để lập hồ sơ di tích). Bê cạnh chùa có 6 ngọn tháp còn khá nguyên vẹn. Ở phía trên chùa không xa, dưới tán của 4 cây tùng cổ là tháp độ nhân Mỹ Lệ. Tháp được xây bằng gạch tráng men xanh. Chùa Hoa Yên cùng với toàn bộ hệ thống chùa Yên Tử nằm hài hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ là một dẫn chứng rõ nét về sự dung hợp hai quan niệm đạo và đời của dân tộc ta.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
Địa chỉ: Thượng Yên Công, TP. Uông Bí, Quảng Ninh