Chì (Pb)

Những khai quật cho thấy con người đã tìm thấy chì 3000 - 4000 năm TCN. Đó là những đồng tiền, bức tượng... Cả vườn treo Babylon cổ đại cũng có ống dẫn nước bằng chì.

Người đời xưa thường nhầm lẫn chì với thiếc cho đến thời Giả kim thuật trước thế kỉ XVII. Dấu vết của sự lẫn lộn đó được tìm thấy trong ngôn ngữ của một số nước Đông Âu như Ba Lan, Tiệp Khắc. Chì không có ở trạng thái tự do, nên con người đã biết luyện chì từ rất xa xưa. Quặng chì chủ yếu là quặng sunfua PbS, quặng PbCO3, và nhiệt độ nóng chảy của chì chỉ khoảng 327 độ C.

Chì là một trong số những kim loại mềm. Người ta đã tìm thấy những bức thư cổ viết trên tấm chì, được cuộn lại bỏ vào ống ở những thế kỉ V, VI TCN.

Vì sao một số tác phẩm nghệ thuật cổ lâu ngày lại hóa đen? Sơn màu dùng để vẽ tranh thường có hợp chất của chì. Những tác phẩm nghệ thuật dần thẫm đi vì trong không khí có chứa hidro sunfua H2S, chuyển hợp chất của chì thành PbS có màu đen.

Nếu dùng dung dịch hidro peroxit H2O2 để rửa thì sẽ thành chì sunfat có màu trắng:
PbS + 4H2O2 ---> PbSO4 + 4H2O.

Tại sao có chì trong xăng? Không phải trong xăng có tạp chất của chì mà chì vốn được cho vào trong xăng để chống nổ. Khi đã có hỗn hợp gồm nhiên liệu (xăng) và không khí (có O2) chỉ cần có tia lửa điện bugi bắn ra là sẽ làm phản ứng cháy xảy ra làm chuyển động pittong của động cơ. Nhưng mà có nhiều loại động cơ công suất khác nhau do khả năng nén hỗn hợp nhiên liệu mạnh hơn trước khi có tia lửa điện. Nhưng điều này có thể gây nổ bất thần. Để tránh nổ người ta phải cho vào xăng một chất lỏng chống nổ: chì tetraetyl Pb(C2H5)4. Không cần nhiều, chỉ 1g cho 1 lít xăng.

Điều đáng nói là hợp chất này rất độc nên mọi người tuyệt đối không dùng miệng để hút ống xi phông để lấy xăng.