Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình trong "Chiều tối" bài 8
Trong tập thơ “Nhật kí trong tù” của tác giả Hồ Chí Minh, bài thơ “Chiều tối” đã trình bày được nổi trội và thâm thúy vẻ đẹp tâm hồn của tác giả. Đây là bài thơ số 31 trên tổng số 134 bài của “Nhật kí trong tù”, là 1 trong 5 bài thơ được Người sáng tác trên đường chuyển lao từ ngục thất Tĩnh Tây sang ngục thất Thiên Bảo. Qua bài thơ, vẻ đẹp tâm hồn của thi sĩ đã được khắc họa rõ nét qua cách cảm nhận về tự nhiên, cũng như ý nghĩa của toàn thể bài thơ.
Hồ Chí Minh là 1 con người tình đời, yêu tự nhiên, mẫn cảm trước những biến thái tinh xảo của tạo vật:
“Quyện điểu qui lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên ko”
(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)
Tác giả đã gợi ra thời kì vào buồi chiều tà. Thời điểm buổi chiều tối thường gợi buồn, nhất là trong tình cảnh Bác đang ở trên đất khách quê người trong cảnh mỏi mệt, lê bước trong chặng đường chuyển lao. Buổi chiều là quãng thời kì gợi xúc cảm của con người nhất trong 1 ngày, nó gợi thâm thúy nỗi nhớ về sự đoàn viên. Bác cảm nhận về cánh chim và chòm mây. Bạn đọc đã bắt gặp rất nhiều những bài thơ viết về cánh chim, nhưng mà hình ảnh cánh chim trong bài thơ này lại là cánh chim mỏi mệt. Kế bên ấy, hình ảnh chòm mây như chính là hình ảnh của tác giả và niềm khát khao tự do của người chiến sĩ cộng sản. Hai câu thơ trên gợi ra cho người đọc hình ảnh 1 người chiến sĩ, với tư thế thung dung, hòa hợp với tự nhiên, trình bày niềm khát khao tự do của con người. Trong tình cảnh bị trói buộc về mặt thể chất, nhưng mà tác giả vẫn có sự đánh tháo về mặt ý thức. Bác vẫn có 1 ý thức sáng sủa, vẫn có những quan sát, cảm nhận tinh tế đối với sự vận động của cảnh vật tự nhiên.
Hồ Chí Minh là 1 người mang trong mình tình mến thương thâm thúy, dù trong bất kì tình cảnh nào cũng luôn có sự đồng cảm:
“Sơn thôn thanh nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”
(Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng)
Bác Hồ trình bày sự san sớt nỗi khó nhọc của cô gái xay ngô nơi xóm núi, vui với thú vui lao động của cô. Giả dụ trong các bài thơ thất ngôn tứ tuyệt của thơ Đường, có xuất hiện ảnh ảnh những người đàn bà, nhưng mà họ thường hiện ra ở trong sự khuê các. Còn Hồ Chí Minh, Người lại nêu ra hình ảnh người đàn bà trong lao động 1 cách thật thiên nhiên.
Kế bên ấy, bạn đọc còn thấy được vẻ đẹp của niềm sáng sủa bất tử xuyên suốt cả bài thơ. Trong 1 bài thơ, từ hình tượng thơ ta có thể nhìn thấy tư tưởng của tác giả đều có sự di chuyển nhất quán, hướng đến sự sống mai sau. Tâm cảnh có sự di chuyển từ buồn tới vui, từ độc thân, cô đơn tới ấm áp. Hình ảnh cánh chim đượm buồn nhưng mà là cánh chim bay về tổ, gợi 1 chút gì ấy ấm áp của sự đoàn viên. Chòm mây độc thân gợi nỗi buồn cô đơn, nhưng mà chòm mây đấy lại “mạn mạn độ thiên ko” gợi 1 tâm hồn hào phóng, 1 phong độ thung dung, tự tại, làm chủ mình trong mọi tình cảnh. Từ hình ảnh cánh chim và chòm mây di chuyển, chiếc cối xay ngô của cô gái vùng sơn cước cũng di chuyển. Thời gian trôi dần theo cánh chim và chòm mây theo những vòng xoay của cối xay ngô, quay mãi, và tới lúc “bao túc ma hoàn” thì “lô dĩ hồng”. Bình luận về chữ “hồng”, đây được coi là nhãn tự của bài thơ, nó nằm ở cuối bài nhưng mà lại gánh được 24 chữ kia, và mang đến khí sắc cho bài thơ.
Qua bài thơ “Chiều tối”, ta cảm thu được vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ cộng sản, giàu tình mến thương, luôn nâng niu mọi sự sống trên đời, sáng sủa hướng về ánh sáng.
