Biển đêm

Oceano nox

Oh! combien de marins, combien de capitaines

Qui sont partis joyeux pour des courses lointaines,

Dans ce morne horizon se sont évanouis!

Combien ont disparu, dure et triste fortune!

Dans une mer sans fond, par une nuit sans lune,

Sous l’aveugle océan à jamais enfouis!

Combien de patrons morts avec leurs équipages!

L’ouragan de leur vie a pris toutes les pages

Et d’un souffle il a tout dispersé sur les flots!

Nul ne saura leur fin dans l’abîme plongée.

Chaque vague en passant d’un butin s’est chargée;

L’une a saisi l’esquif, l’autre les matelots!

Nul ne sait votre sort, pauvres têtes perdues!

Vous roulez à travers les sombres étendues,

Heurtant de vos fronts morts des écueils inconnus.

Oh ! que de vieux parents, qui n’avaient plus qu’un rêve,

Sont morts en attendant tous les jours sur la grève

Ceux qui ne sont pas revenus!

On s’entretient de vous parfois dans les veillées.

Maint joyeux cercle, assis sur des ancres rouillées,

Mêle encor quelque temps vos noms d’ombre couverts

Aux rires, aux refrains, aux récits d’aventures,

Aux baisers qu’on dérobe à vos belles futures,

Tandis que vous dormez dans les goémons verts!

On demande : -- Où sont-ils ? sont-ils rois dans quelque île?

Nous ont-ils délaissés pour un bord plus fertile? -

Puis votre souvenir même est enseveli.

Le corps se perd dans l’eau, le nom dans la mémoire.

Le temps, qui sur toute ombre en verse une plus noire,

Sur le sombre océan jette le sombre oubli.

Bientôt des yeux de tous votre ombre est disparue.

L’un n’a-t-il pas sa barque et l’autre sa charrue?

Seules, durant ces nuits où l’orage est vainqueur,

Vos veuves aux fronts blancs, lasses de vous attendre,

Parlent encor de vous en remuant la cendre

De leur foyer et de leur coeur!

Et quand la tombe enfin a fermé leur paupière,

Rien ne sait plus vos noms, pas même une humble pierre

Dans l’étroit cimetière où l’écho nous répond,

Pas même un saule vert qui s’effeuille à l’automne,

Pas même la chanson naïve et monotone

Que chante un mendiant à l’angle d’un vieux pont!

Où sont-ils, les marins sombrés dans les nuits noires?

Ô flots, que vous savez de lugubres histoires!

Flots profonds redoutés des mères à genoux!

Vous vous les racontez en montant les marées,

Et c’est ce qui vous fait ces voix désespérées

Que vous avez le soir quand vous venez vers nous!

Dịch nghĩa:

Ôi! Bao thuỷ thủ, bao thuyền trưởng

Đã vui vẻ ra đi những chuyến xa xôi,

Trong cái chân trời ủ ê kia đã biến đi!

Bao người đã biến mất, số phận nghiệt ngã và đáng buồn!

Trong một biển không đáy vào một đêm không trăng,

Dưới đại dương đui mù mãi mãi vùi chôn!

Bao thuyền trưởng chết với đoàn thủ thuỷ của họ!

Cơn bão đã lấy đi hết những trang cuộc đời họ,

Và bằng một luồng gió đã làm tan tác tất cả trên sóng!

Chẳng ai sẽ biết được cái chết của họ chìm dưới vực thẳm.

Mỗi đợt sóng đi qua cuốn theo một chiến lợi phẩm;

Sóng này túm lấy chiếc thuyền, sóng kia các thuỷ thủ!

Chẳng ai biết số phận các anh, những kẻ tội nghiệp đã chết!

Các anh lăn qua những khoảng rộng tối tăm,

Va những cái trán chết vào các đá ngầm chẳng ai biết đến.

Ôi! Bao cha mẹ già, họ chỉ còn một mơ ước nữa thôi,

Đã chết khi đợi chờ tát cả mọi ngày trên bãi cát sỏi

Những kẻ đã không trở lại!

Người ta trò chuyện về các anh đôi khi trong những tối!

Nhiều hội vui vẻ, ngồi trên các chiếc neo gỉ.

Đôi khi còn xen lẫn tên các anh, bao phủ bởi bóng tối

Vào các tiếng cười, các điệp khúc, các chuyện phiêu lưu,

Vào các cái hôn người ta hôn trộm vị hôn thê xinh đẹp của các anh,

Khi các anh ngủ trong đám rong tảo xanh!

Người ta hỏi: “Họ đâu? Họ làm vua ở hòn đảo nào chăng?

Họ đã bỏ chúng ta để đến một cái bờ phì nhiêu hơn chăng?”

Rồi đến cả kí ức về các anh cũng bị vùi chôn,

Thân thể mất đi trong nước, tên tuổi mất đi trong trí nhớ.

Thời gian, nó trút bóng tối đen ngòm hơn lên mọi bóng tối.

Lên đại dương tăm tối ném niềm lãng quên tăm tối.

Chẳng bao lâu trước mắt mọi người bóng các anh biến mất.

Kẻ này chẳng có cái thuyền, và kẻ kia cái cày của họ ư?

Duy chỉ còn, trong những đêm giông bão tung hoành,

Những người vợ goá với vầng trán bạc, mòn mỏi đợi các anh,

Còn nhắc đến các anh khi khơi đám tro

Nơi bếp lửa của họ và nơi trái tim họ.

Và khi cuối cùng nấm mồ khép mí mắt họ lại,

Chẳng gì biết tên các anh nữa, không cả phiến đá tầm thường.

Trong nghĩa trang hẹp nơi tiếng vang đáp lại chúng ta,

Không cả một cây liễu xanh trút lá về mùa thu,

Không cả bài ca mộc mạc và đơn điệu

Một người hành khất ca ở góc một chiếc cầu cổ!

Họ ở đâu các thuỷ thủ chìm trong những đêm tối đen?

Hỡi những làn sóng, các ngươi biết bao chuyện sầu thảm!

Những làn sóng sâu thẳm mà các bà mẹ quỳ gối khiếp đảm!

Các ngươi kể với nhau những chuyện ấy khi dâng nước triều lên,

Mà vì thế các ngươi có giọng tuyệt vọng

Khi các ngươi kéo đến với chúng ta lúc chiều tối.

1840

Bài thơ viết về số phận những người thuỷ thủ không trở về. Nguyên văn nhan đề bằng tiếng Latinh. Bài thơ này từng được sử dụng trong chương trình SGK Văn học 11 giai đoạn 1990-2006 với bản dịch của Tố Hữu, nhưng đã được lược bỏ trong SGK Ngữ văn 11 từ 2007.