Bài văn phân tích tác phẩm "Về luân lí xã hội ở nước ta" số 9

Phan Châu Trinh sinh năm 1872 và mất năm 1926, là một nhà chiến sĩ yêu nước nổi tiếng. Ông luôn ý thức được dùng văn chương để làm cách mạng, chính vì thế mà những tác phẩm của ông đều mang tính chất hùng biện và lập luận chặt chẽ,đanh thép,thấm nhuần được tư tưởng yêu nước.Một trong những tác phẩm chính của Phan Châu Trinh đó là đạo đức lí luận đông tây và lí luận về xã hội ở nước ta.

Nổi bật lên trong đoạn trích là dũng khí của một người yêu nước. Qua đó có thể vạch trần được tình trạng đen tối của xã hội,và đề cao tư tưởng đoàn thể vì sự tiến bộ, hướng đến một tương lai tươi sáng hơn. Với đoạn trích này thì tác giả muốn hướng tới cho toàn thể con người Việt Nam,khôi phục được ý thức trách nhiệm của mỗi người dân đối với sự phát triển của đất nước.

Vậy qua đó chúng ta hãy tìm hiểu xem cái lí luận xã hội được tác giả nhắc tới đó là gì? Đó có nghĩa là lí luận của chủ nghĩa xã hội, coi trọng sự bình đẳng của con người, không chỉ là quan tâm tới từng gia đình hay quốc gia mà còn đến cả một thế giới. Theo như Phan Chu Trinh thì trong xã hội Việt Nam đương thời thì gia đình nào biết gia đình nấy và lí luận quốc gia thì quốc gia nào lo cũng cố, phát triển quốc gia nấy. Ông cho rằng hai lí luận này đều tiêu vong và đó chính là nguyên nhân dẫn tới mất nước.

Phan Chu Trinh đã chỉ rõ: ở Việt Nam chưa có luân lí xã hội. Ông đã viết: “Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến, so với quốc gia luân lí thì người mình còn dốt nát hơn nhiều. Một tiếng bè bạn không thể thay cho xã hội luân lí được, cho nên không cần cắt nghĩa làm gì”. Ý của tác giả thì luân lí xã hội chẳng qua là tình cảm bạn bè giữa người này với người này. Tiếp đó tác giả đã so sánh quan điểm và nhận thức của người Châu Âu đối với người Việt Nam để nhấn mạnh rõ tình trạng trên.

Ông cho rằng ở Châu Âu thì họ có ý thức đoàn thể và sẵn sàng làm việc chung sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau còn ở Việt Nam thì tác giả cho rằng nước chúng ta không có luân lí xã hội. Thứ nhất là dân ta chỉ biết lo cho bản thân mà không quan tâm tới người khác “Người mình thì phải ai tai nấy, ai chết mặc ai! Đi đường gặp người bị tai nạn, gặp người yếu bị kẻ mạnh bắt nạt cũng ngơ mắt đi qua, hình như người bị nạn khốn ấy không can thiệp gì đến mình”.

Tiếp đến, tác giả đã viết: “ đã biết sống thì phải bênh vực nhau, biết góp gió thành bão, giụm cây làm rừng không đến nỗi trơ trọi, lơ láo, sợ sệt, ù lì như ngày nay” và còn dùng một số câu thành ngữ như “không ai bẻ đũa cả nắm” hay “Nhiều tay làm nên bộp” để chỉ rõ trước kia dân tộc Việt Nam cũng biết đến đoàn thể, công ích, biết đến sức mạnh của tình đoàn kết nhưng hiện nay thì không còn nữa.

Không dừng lại ở đây, ông còn nhấn mạnh cả chính quyền phong kiến thối nát,là nguyên nhân gây ra tình trạng này, tác gải còn nêu ra cả tình trạng của vua quan ra sức bóc lọt, vơ vét của dân chúng mà không hề quan tâm tới đến lợi ích của nhân dân “Dẫu trôi nổi cùng cực thế nào, miễn là có kẻ mang đai đội mũ ngất ngưởng ngồi trên, có kẻ áo rộng khăn đen lúc nhúc lạy dưới, trăm nghì năm như thế cũng xong”. Bên cạnh phê phán bọn tham quan thì tác giả cũng đã chỉ ra được sự hèn kém của dân mình đó là “dầu tham, dầu nhũng dầu rút tỉa của dân thế nào cũng không ai bình phẩm; dầu lấy lúa của dân mua vườn sắm ruộng, xây nhà làm cửa cũng không ai chê bai”.

Cuối cùng đó là thái độ gió chiều nào thì xoay chiều ấy, thấy được quyền thế thì chạy theo quỵ lụy và dựa dẫm, nào lo cho quan rồi lót cho quan, nào chạy ngược rồi chạy xuôi: Thương ôi! Làng có một trăm dân mà người này đối với kẻ kia đều ngó theo sức mạnh, không có chút gì gọi là luân lí đạo đức cả”.

Theo tác giả thì muốn có luân lí xã hội thì phải gây dựng đoàn thể để có thể giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống của chúng ta. Đồng thời thì xóa bỏ chế độ phong kiến đã mục nát để xây dựng một chế độ xã hội chủ nghĩa theo đúng như nghĩa của nó, nâng cao được ý thức của dân trí, hướng cho dân tới mục tiêu để giành được độc lập tự do cho toàn thể dân tộc.

Với phng cách chính luận độc đáo khi thì từ tốn, khi thì mềm mỏng, khi thì đánh thép đầy sức thuyết phục.

Phan Châu Trinh đã cho chúng ta thấy được thực trạng về luân lí ở nước ta hiện nay, đồng thời đó còn là một lời nhắc nhở mọi người hãy nêu cao tinh thần đoàn kết và có ý thức trách nhiêm với quốc gia của mình.