Bài văn phân tích hình ảnh bát cháo hành số 8
Trong lí luận văn học có nói: "Chi tiết là hạt bụi vàng của tác phẩm" một tác phẩm văn học có giá trị, phải được làm nên từ những chi tiết xuất sắc, có ý nghĩa và ấn tượng trong lòng người đọc. Để nhắc đến điều này, không ai không nghĩ tới Nam Cao, người cả đời luôn trăn trở về vấn đề "sống và viết". Nam Cao có biệt tài viết ra truyện từ những điều nhỏ nhặt, vì vậy mỗi chi tiết trong truyện của Nam Cao đều ấn tượng và mang triết lý cao. Nhắc đến điều đó không thể không nghĩ tới truyện ngắn Chí Phèo, một trong những tác phẩm xuất sắc, để lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc và đặc biệt là chi tiết bát cháo hành trong tác phẩm.
Chí Phèo ngày trước là một con người hoàn toàn khác, vốn sinh ra đã không gặp may mắn, mồ côi "một người đi thả ống lươn nhặt được" nhưng Chí Phèo nuôi được dưỡng trong vòng tay của dân làng Vũ Đại, lớn lên bằng tình yêu thương của làng Vũ Đại. Nhưng, số phận đã định đoạt, Chí Phèo từ một anh canh điền hiền như đất, sau khi bị chế độ phong kiến biến đổi, trở thành con người biến chất là một kẻ chuyên đi "rạch mặt ăn vạ" và là con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
Lúc Chí trở về, chẳng ai nhận ra nổi hắn là ai. Một gương mặt gớm ghiếc, với những "nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chùy" và cả hai cánh tay cũng thế. Hắn không chỉ bị biến đổi về thể xác, cả nhân tính cũng bị biến đổi. Ngày Chí trở về đã bị Bá Kiến mua chuộc, trở thành một cánh tay đắc lực, giúp Bá Kiến như hổ mọc thêm cánh, Chí Phèo chính thức là một con quỷ dữ, là ác nhân, khi "càng ngày càng hung hãn, ngang ngược và say triền miên" hắn chuyên cướp đoạt và dọa nạt, và gần như đã bị chiếm mất trái tim và khối óc, hắn hành động trong cơn say và mê muội, chỉ biết đâm chém và dọa nạt người ta. Một Chí Phèo từng hiền như đất, một anh nông dân đến việc bóp chân cho bà ba còn thấy sợ, thì giờ đây đã bị biến đổi hoàn toàn. Một con người khác, trái tim khác, và nhân tính khác, và không ai trong làng Vũ Đại có thể đến gần hắn, và họ luôn xa lánh hắn và sợ hãi gớm ghiếc với bản chất của Chí Phèo. Và tưởng như Nam Cao không còn yêu thương gì với nhân vật mình nữa, thì ngay sau đó, ông đã để nhân vật mình thức tỉnh, với chính ngòi bút của mình.
May mắn đến với Chí, hôm ấy Chí gặp được Thị Nở. Một người đàn bà mà có thể nói "đôi lứa xứng đôi" với Chí Phèo. Thị vốn dĩ là người có dòng dõi ma hủi, không thể tiếp xúc với ai. Lại có đặc điểm "xấu ma chê quỷ hờn" xấu xí, ngẩn ngơ và ế chồng. Lúc Thị ra sông kín nước ngồi nghỉ rồi ngủ quên, thì không may gặp Chí Phèo. "Họ ăn nằm với nhau, rồi cùng ngủ say dưới trăng. Đến nửa đêm, Chí Phèo đau bụng, nôn mửa. Thị Nở dìu hắn vào trong lều, đặt lên chõng, đắp chiếu cho hắn rồi ra về.."
Sáng hôm sau, Chí bị ốm nặng, "hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn" "người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc" còn "ruột gan lại nôn nao lên một tí". Trận ốm như một cơn gió ghé ngang cuộc đời Chí, một cuộc dư trấn sẽ để lại cho Chí nhiều suy nghĩ thiết thực hơn. Và Chí cũng tỉnh ngộ ra một chút, lần đầu tiên hắn nhận ra sự xuất hiện của cuộc sống đời thường, nhờ việc bị ốm, hắn mơ màng nhìn lại cuộc đời, nghĩ lại thời trai trẻ, ước mơ của mình, "chồng cuốc mướn, vợ dệt vải". Chí tỉnh dậy, thấy mình đã già nhưng vẫn còn cô độc, hắn biết mình đã bước sang cái dốc bên kia của cuộc đời, hắn không còn thời gian sửa soạn nữa. Nỗi sợ cứ lần lượt ập đến, hắn sợ cô độc biết bao nhiêu. Càng sợ hắn càng mong muốn nhận được một điều gì đó, hắn muốn được sống với con người, hắn sợ, nỗi sợ cứ ngày một lớn dần, chồng chất. Rồi thị vào, thị mang cho Chí "bát cháo hành" giản dị, mộc mạc mà chân thành.
Bát cháo hành là chi tiết đặc biệt, là chất xúc tác khiến tâm hồn Chí bừng tỉnh sau một cơn say rất dài. "Xưa nay nào hắn có thấy ai tự nhiên cho cái gì" rồi "hắn nhìn bát cháo bốc khói mà bâng khuâng", hắn nhận ra tình thương Thị dành cho hắn trong bát cháo. Hắn nhận ra hóa ra sau tất cả điều này mới là quan trọng nhất, nỗi sợ cô độc trong lòng hắn như được xoa dịu. "Trời ơi cháo mới thơm làm sao! Chỉ khói xông vào mũi cũng đủ làm người ta nhẹ nhõm" bát cháo thức tỉnh hắn, bát cháo hành khiến hắn nghĩ tới bà ba "con quỷ cái hay bắt hắn bóp chân mà lại cứ bắt bóp lên trên, trên nữa", người đàn bà đã khiến hay rơi vào hoàn cảnh tai đoạn này. Món quà ý nghĩa thị dành cho Chí, một món quà vô giá là tình thương thật lòng.
Chưa bao giờ Chí cần Thị như lúc này, chưa bao giờ Chí thấy "Trông thị thế mà có duyên". Bát cháo khiến hắn "đẫm bao nhiêu mồ hôi", bát cháo khiến hắn trở thành một tình lang thật sự, "hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ" ôi chao! Có bao giờ người ta đáng yêu được như thế, hẳn tâm hồn khô cằn ấy phải sống lại rồi, hẳn trái tim phải biết muốn yêu và được yêu rồi, hẳn phải mệt mỏi lắm rồi hắn mới như vậy. "Trời ơi! Hắn thèm lương thiện" bát cháo hành giúp hắn nhận ra mình không thể sống mãi trong sự cướp giật, hắn muốn được thành người lương thiện, được sống với mọi người, được yêu thương và chăm sóc cho Thị Nở. Chi tiết bát cháo hành thực là một bước ngoặt quan trọng trong suy nghĩ của Chí, nhờ đó Chí đã thay đổi, đã thức tỉnh và tan biến đi cái chất quỷ dữ trong sự u mê của Chí.
Nhưng đó chưa phải là kết thúc, chi tiết bát cháo hành còn kéo dài đến mãi về sau, và nó sẽ tìm được cho Chí một lối thoát duy nhất trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Thị Nở không thể ở tiếp với Chí, Thị bị con "khọm già" bà cô của mình nhiếc móc, không cho chung sống với Chí. "Thị ngoay ngoáy cái mông đít đi ra về" thị bỏ chí, bỏ hẳn, thị dứt tình với Chí. Lúc ấy "Hắn đuổi theo thị, nắm lấy tay" nhưng mau chóng nhận lại sự khước từ của Thị. Chao ôi! Cái lúc ấy, con đường quay trở về lương thiện của Chí như bị lấp hẳn, Chí đau đớn, Chí muốn trả thù nhưng lại chỉ nhận ra "cứ thoang thoảng cái hơi cháo hành", hơi cháo hành giúp hắn nhận ra bản chất thực của cuộc sống, người gieo cho hắn nỗi đau là Bá Kiến chứ không phải Thị, kẻ khiến hắn mất tất cả là Bá Kiến, nhân hình, nhân tính, hắn bán cho Bá Kiến mất rồi, hắn bị hủy hoại rồi, hủy hoại thực sự.
Hơi cháo hành dẫn Chí đến nhà Bá Kiến. Hơi cháo cứ quấn lấy hắn, khiến hắn phải thốt lên "Tao muốn làm người lương thiện" nhưng đã muộn mất rồi, hắn chỉ chẳng còn cách nào khác, "Ai cho tao lương thiện, làm thế nào mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa" Chí chết, hắn chết trên ngưỡng cửa của sự sống và cái chết, giữa cái ác và cái thiện. Và suy cho cùng, chỉ có cái chết mới giải thoát hắn khỏi đau đớn. Và cảm ơn bát cháo hành, đã giúp hắn thức tỉnh, giúp hắn có được một chút yêu thương của kiếp này, và cũng giúp hắn chết, cái chết toàn tâm, toàn ý, chết cùng với Bá Kiến.
Đọc Chí Phèo chắc chắn ta không thể quên chi tiết bát cháo hành, chi tiết rất hay và xuất sắc, bộc lộ được một ngòi bút nhân đạo từ trong cốt tủy của Nam Cao. Người ta vẫn thấy Nam Cao lạnh lùng và tàn nhẫn với nhân vật của mình lắm, nhưng thực ra là không, Nam Cao không yêu nhân vật, không cảm thông cho Chí, sao có thể để Chí thức tỉnh được như vậy. Mỗi chi tiết đắt giá được xem như một chữ trong thơ tứ tuyệt, và chi tiết bát cháo hành xứng đáng với điều đó.
