Bài văn phân tích bài "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác" số 5
Các Mác và Ăng-ghen là hai nhà triết học, nhà lí luận nổi tiếng thế giới. Không chỉ là một nhà cách mạng, Ăng-ghen còn rất chú ý đến lĩnh vực văn học nghệ thuật với nhiều ý kiến sâu sắc và viết nhiều tác phẩm về triết học, kinh tế, lịch sử, chính trị,... Đặc biệt, giữa Các Mác và Ăng-ghen có một tình bạn sâu sắc và bền chặt để rồi, trước sự ra đi mãi mãi của Các Mác vào tháng 3 năm 1883, Ăng-ghen đã viết tác phẩm "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác". Tác phẩm như một lời tổng kết về cuộc đời và những cống hiến vĩ đại của Các Mác.
Mở đầu bài viết "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác" Ăng-ghen đã thông báo về sự ra đi mãi mãi của Các Mác và qua đó bày tỏ tình cảm, lòng thương tiếc của mình. Trước hết, tác giả đã nêu lên một cách cụ thể về thời gian và không gian Các Mác ra đi, đó là vào "chiều ngày 14 tháng 3, vào lúc ba giờ kém mười lăm phút" "trên chiếc ghế bánh". Không chỉ miêu tả cụ thể về thời gian và không gian, sự ra đi của Các Mác còn được Ăng-ghen diễn đạt bằng các từ ngữ giàu hình ảnh "ngừng suy nghĩ", "ngủ thiếp đi" - "giấc ngủ nghìn thu".
Đó là cách nói giảm, nói tránh để từ đó làm giảm đi sự đau thương, mất mát trước sự ra đi mãi mãi của Các Mác, đồng thời qua đó cũng giúp chúng ta thấy được rằng đấy là cái chết, là sự ra đi của một bậc vĩ nhân. Thêm vào đó, trong phần mở đầu, tác giả cũng đã nêu lên hệ quả của sự ra đi của Các Mác. Sự ra đi ấy là một tổn thất to lớn, không gì diễn tả được đối với giai cấp vô sản, với khoa học lịch sử và đó còn là "nỗi trống vắng" cho toàn nhân loại. Thông báo về sự ra đi của Các Mác, tác giả cũng không giấu nổi nỗi đau buồn trống vắng trước sự ra đi ấy và đồng thời cũng đã cho thấy vị trí, công lao to lớn của Các Mác đối với nhân loại.
Đặc biệt, trong bài viết của mình, Ăng-ghen đã tập trung làm nổi bật ba cống hiến vĩ đại của cuộc đời Các Mác. Trước hết, cống hiến vĩ đại đầu tiên của Các Mác được Ăng-ghen nhắc tới đó chính là "tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người". Để làm rõ cống hiến này của Các Mác tác giả đã so sánh với Đác-uyn - một nhà khoa học cùng thời đại với Các Mác - người đã "tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ". Với cống hiến này của mình, Các Mác đã giúp cho con người nhận ra rằng, cơ sở hạ tầng - "cái ăn cái uống, quần áo và chỗ ở" chính là cái cơ sở để quyết định kiến trúc thượng tầng - "chính trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo,...". Đây là một quan điểm hết sức mới mẻ của Các Mác, khác với những quan điểm trước đây của các nhà khoa học.
Đồng thời, việc phát hiện ra giá trị thặng dư - quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và xã hội tư sản. Với quan điểm này, dường như, Các Mác đã đem đến một luồng ánh sáng mới mà trong mọi công trình nghiên cứu từ trước chưa khám phá ra. Và cống hiến vĩ đại cuối cùng của Các Mác được tác giả nhắc tới trong bài viết của mình đó chính là việc áp dụng khoa học vào thực tế, biến lí thuyết thành hành động trong thực tiễn bởi "Khoa học đối với Mác là một động lực lịch sử, một lực lượng cách mạng", ông sẽ thực sự cảm thấy vui và hạnh phúc khi "phát kiến đó nhanh chóng tác động cách mạng đến công nghiệp, đến sự phát triển của lịch sử nói chung,..." Và có thể nói đây chính là cống hiến lớn nhất, vĩ đại nhất của Các Mác trong cuộc đời mình. Như vậy, bằng nghệ thuật so sánh tầng bậc, tác giả Ăng-ghen đã làm bật nổi những cống hiến vĩ đại, tầm cỡ của Các-Mác đối với lịch sử nhân loại.
Không chỉ nêu lên những cống hiến vĩ đại của Các Mác, phần kết thúc bài viết đã thêm một lần nữa đánh giá về những cống hiến ấy. Với một câu văn dài, tác giả đã tái hiện lại nỗi đau mất mát của hàng triệu, hàng triệu con người, từ những cộng sự cách mạng đến những người công nhân trên khắp thế giới đều "tôn kính, yêu mến và khóc thương ông". Đồng thời, Ăng-ghen cũng khẳng định rằng Các Mác - "ông có thể có nhiều kẻ địch nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng nào cả". Điều đó đã thêm một lần nữa ngợi ca những cống hiến vĩ đại của Các Mác và khẳng định Các Mác chính là một nhà tư tưởng vĩ đại của nhân loại.
Tóm lại, với cách lập luận chặt chẽ, nghệ thuật so sánh tầng bậc cùng cách nói giàu hình ảnh, "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác" đã tổng kết lại cuộc đời cùng những cống hiến vĩ đại của ông cho lịch sử nhân loại. Đồng thời, qua bài viết cũng giúp chúng ta thấy được nỗi đau xót, buồn thương, tiếc nuối của Ăng-ghen nói riêng và của nhân dân trên khắp thế giới nói chúng trước sự ra đi của Các-Mác.
