Bài thơ: Quê hương

Năm 1960, trên chiến khu ở Khánh Hoà, Giang Nam nhận được tin dữ, đau xé lòng: Vợ anh (chị Phạm Thị Chiều) và con gái đầu lòng của anh chị mới hơn một tuổi (cháu Trang) đã bị Mỹ - nguỵ sát hại trong tù. Bài thơ đã ra đời trong hoàn cảnh ấy.

Quê hương

Thơ: Giang Nam

• Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường
  Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ:
  “Ai bảo chăn trâu là khổ?”
  Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao
  Những ngày trốn học
  Đuổi bướm cầu ao
  Mẹ bắt được...
  Chưa đánh roi nào đã khóc!
  Có cô bé nhà bên
  Nhìn tôi cười khúc khích...
  
  ***
  
  Cách mạng bùng lên
  Rồi kháng chiến trường kỳ
  Quê tôi đầy bóng giặc
  Từ biệt mẹ tôi đi
  Cô bé nhà bên - (có ai ngờ!)
  Cũng vào du kích
  Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
  Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi!)
  Giữa cuộc hành quân không nói được một lời
  Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại...
  Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi...
  
  ***
  
  Hoà bình tôi trở về đây
  Với mái trường xưa, bãi mía, luống cày
  Lại gặp em
  Thẹn thùng nép sau cánh cửa...
  Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏ
  Chuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)
  Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùi
  Em vẫn để yên trong tay tôi nóng bỏng...
  
  Hôm nay nhận được tin em
  Không tin được dù đó là sự thật
  Giặc bắn em rồi quăng mất xác
  Chỉ vì em là du kích, em ơi!
  Đau xé lòng anh, chết nửa con người!
  
  Xưa yêu quê hương vì có chim có bướm
  Có những ngày trốn học bị đòn roi...
  Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất
  Có một phần xương thịt của em tôi.

Thông tin chi tiết:

• Năm sáng tác: 1960
• Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, NXB Văn học, 1962