Bài thơ: Mẹ ơi con muốn lấy chồng

Mẹ ơi con muốn lấy chồng

(Hạn vần: Gái tơ mà đã ngứa nghề sớm sao)

Trình mẹ có hay? Nghĩ con không dại!
Phải kén tấm chồng, mới yên phận gái.
Đẹp lòng kia gặp gỡ là nên, thuận ý nọ lứa đôi cũng phải
Mẹ suy bụng mẹ, sao yên gia thất mới đành; con nghĩ lòng con, cũng muốn cơ đồ được toại.

Tưởng như con nay:
Gặp khi sen ngó, đương thuở đào tơ,
Kể bậc phong lưu, yếm thắm dải đào chi tha thướt, cũng thời trang điểm, môi son má phấn chi nhởn nhơ.
In màu bồ liễu chi xuân, đêm ngày gìn giữ; hé cửa động đào chi nguyệt, năm tháng đợi chờ,
Bởi ai chểnh mảng, nên kẻ hững hờ!
Tin yến đưa thoi, thấp thoáng bóng câu chi ruổi; khúc hoàng lọt tiếng, bâng khuâng hồn bướm chi mơ.
Chỉ e điều voi cái chi cười, thiệt công mà dại, những gìn tiếng chó con chi trách, thấy của liền vơ.

Thưa con nghĩ thế, xin mẹ nghe ra.
Cũng đôi chúng bạn, cũng một lứa nhà.
Người sao đã có, mình vẫn không mà?
Chẳng thanh tĩnh tu đà thành Phật, dẫu chính chuyên thác cũng ra ma?
Sao kia còn có bà Ngâu, sông Ngân đợi bắc cầu qua bến, trăng nọ vẫn nuôi chú Cuội, cánh mây khép cửa trong nhà?
Xem vật loại cũng ở trong khuôn trời đất, ngắm chuyện thế mà để gẫm sự người ta;
Cớ hơi biết mùi đời chi hương phấn, lại càng nồng sắc nước chi nguyệt hoa.
Mừng thưở gặp thời, tơ liễu chi chừng đôi tám, sợ khi quá lứa, quả mai chi rụng bảy ba.
Dẫu hèn dẫu sang, may có kẻ yêu chi phận gái: ép dầu ép mỡ, xưa kia ai cấm chi duyên bà?

Xin mẹ bằng lòng, cho con vững dạ;
Muốn cho gái hiền, lấy được rể khá,
Những mong là sửa túi nâng khăn, nào thấy có gieo cầu ném quả;
Hẹn mười hẹn chin, mấy mặt thấy đâu; ngày một ngày hai, những lòng rắp đã.
Nhớ sông Hán rong chơi họp mặt, ngắm xem phận gái, vẻ vang chi rồng đã có mây; tưởng bến Tần vui thú dăng tay, trông thấy chị em, sực nức chi lan nhường bén xạ.
Nghĩ ăn chẳng ngon, nghĩ nằm chẳng ngủ, đêm những ngậm ngùi; chán lược biếng chải, chán gương biếng soi, ngày càng buồn bã!
Lòng bác mẹ mong trăng tròn hoa nở, nỗi u tình biết tỏ với ai hay! Tình chi em yêu áo xẻ cơm nhường, của vưu vật có nhẽ đâu người đỡ,
Ngao ngán nỗi long đinh chi ván, trót buộc tay dám ngỏ người hay; sung sướng thay đầy thóc chi bồ, biết no bụng nào nhường kẻ lỡ!

Vậy nên con muốn:
Bằng chị bằng em, có đôi có lứa;
Lẽ đâu ở mả chi mèo lành, cũng muốn húc rào chi dê sữa.
Chớ oẻ hoẹ bà già chi lên mặt, những hòng kén cá chọn canh; để dở dang con trẻ chi ngang lòng, lỡ lại già lừa đẻ ngựa!
Không trách kẻ nương dâu chi đứng, nghĩ như kẻ ấy lại thêm buồn, cũng thấy ai bụi ráy chi ngồi, có bận ai đâu mà lại ngứa?
Mẹ vẫn nghe mười voi không bát xáo, chờ những lúc gối quì tay liếm, lâu ngày tính khổ chịu sao; con dại nghĩ trăm lợn cũng một lòng, e những khi lửa bén gần rơm, một giờ dễ hay giữ cửa.

Con vẫn biết:
Trai khôn trăm nết, gái dại bảy nghề,
Xuân tâm chợt động, xuân sự chớ hề,
Vẫn gối phượng chăn loan chi chờ đợi, nào tin ong sứ bướm chi đi về.
Đã hay rằng sớm mận tối đào, cấm sao kẻ dài mỏ chi rủ rỉ, dẫu rằng có nụ cà hoa mướp, khéo những người nỏ miệng chi gớm ghê!
Thôi mẹ đừng cấm chợ ngăn sông, sá quản người đời chi mai mỉa, để con liệu nhổ sào qua bến, tha hồ miệng thế chi cười chê.

Phương chi:
Trời đã định người có thì, mẹ cũng mong con được sớm
Hễ lấy đừng chê, hễ chê đừng lấy, khỏi mang già kén chi cười; sao nên chẳng gặp, sao gặp chẳng nên, lại phải miệng đời chi nhảm.
Đã lắm lúc bực mình chi trê đẻ, vì đường kinh kỷ loay hoay, đã nhiều phen sạn mặt chi đá trơ, không lẽ quyền nghi chút tạm.
Phỏng như lúc tơ tơ chi con gái, thoảng trông người cũng đã yêu, ngô theo sau song sọc chi cái già, nhác thấy ai mà chẳng gớm?
Thôi đã đẹp duyên thì lấy, có đâu đổi chác chi cỏ rau; hẳn là phải kiếp thì theo, sá quản tầm thường chi tấm cám.

Vậy có thơ rằng:

Nhân duyên trời định chửa nơi nao,
Nông nỗi con nay mẹ tính sao?
Con muốn lấy chồng cho sớm sủa
Kẻo người lấy hết chổng mông gào!

Mẹ già nghe nói, khuyên con ngọt ngào:
Hễ nhà có gái, lắm kẻ ra vào;
Biết đâu là duyên ưa lá thắm, để mong cho phận đẹp má đào;
Vội chi mà vội, bao giờ thì bao!
Cũng mặc ai chỉ Tấn tơ Tần, cứ giữ lấy mình vàng giá ngọc; cho đáng kẻ chồng loan vợ phượng; lọ là nên chào khách bán rao!
Há lo đâu có ế chi chồng: giỗ muộn càng nhiều hạt chắc; cũng nên nghĩ đương xuân chi gái, ngọc lành hãy đợi giá cao...