Bài tham khảo số 9
Truyện ngắn Chữ người tử tù kể về nhân vật chính có tên là Huấn Cao. Do cầm đầu cuộc đại nghịch chống lại triều đình nên ông bị kết án tử hình.
Trước khi ra pháp trường ông bị dẫn đến nhà tù do viên quản ngục quản lí. Huấn Cao là một nhà nho nhân cách cao đẹp, khí phách hiên ngang và có tài viết chữ đẹp khiến cho viên quản ngục, thầy thơ hâm mộ, yêu mến. Vì thế, trong những ngày Huấn Cao ở ngục, hai người này đối đãi đặc biệt với ông nhưng Huấn Cao không hề màng tới.
Nghe tin Huấn Cao sắp bị đưa đi hành hình, viên quản ngục có sở nguyện xin được chữ viết của Huấn Cao. Lúc đầu, Huấn Cao tỏ ý khinh miệt viên quản ngục, nhưng trước thái độ chân thành và tình yêu với cái đẹp của viên quản ngục, ông đã quyết định cho chữ vào cái đêm trước khi ông bị xử chém. Hiểu được tấm lòng và sở thích cao quý của viên quản ngục, ông vô cùng xúc động và ân hận: Thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ.
Đêm cho chữ diễn ra như một cảnh tượng xưa nay chưa từng có. Trong không gian chật hẹp, ẩm ướt, tối tăm, dưới ánh sáng của ngọn đuốc tẩm dầu là hình ảnh ba cái đầu chụm lại. Một người tù cổ mang gông, chân viếng xiềng đang tô đậm những nét chữ vuông trên lụa trắng tinh cạnh viên quản ngục khúm núm, thầy thơ lại run run. Sau khi cho chữ, ông Huấn Cao khuyên viên quản ngục về quê để giữ cho “thiên lương” trong sáng. Viên quản ngục nghe lời khuyên của ông Huấn Cao một cách kính cẩn “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”.
