Bài tham khảo số 9
Tôi là Lê Thị Đào, sau khi lấy chồng thì người ta gọi tôi là Dậu theo tên của chồng tôi. Gia đình mẹ đẻ tôi cũng thuộc hạng trung lưu, sau khi lấy chồng thì cũng kiếm vừa được của ăn của để. Khổ nỗi, giờ thóc cao gạo kém, người trong nhà thì nhiều thêm, lại hai đám tang nữa của mẹ chồng và em trai chồng, hai cỗ quan tài đã mất gần 14 đồng, chồng thì ốm đau liên miên. Nên giờ nhà tôi mới biến thành nghèo nhất nhì trong hạng cùng đinh trong làng Đông Xá này.
Lại đau đầu hơn, giờ đang là mùa thuế, ngoài đình trống mõ ầm ầm, suốt cả ngày đêm, thúc giục người dân nộp thuế. Nhà tôi lại đang túng, chồng thì ốm vật vã liên miên, con thì nhỏ, trụ cột trong nhà trông hết cả vào người đàn bà như tôi gánh vác, một người làm 5 miệng ăn thì tiền đâu mà nộp sưu! Cùng đường, tôi đành dứt ruột bán cái Tý. Thôi thì ở nhà mình nó khốn khổ quá, cơm chả đủ ăn, đến nhà Nghị Quế may ra còn có cơm ăn, áo mặc. Dù đau lòng nhưng nghĩ đến chồng, nghĩ đến tương lai của con tôi đành nén nỗi đau đớn bán đi khúc ruột của mình. Cuộc đời thật lắm trái ngang, tôi bán cả con, cả đàn chó vừa mới mở mắt, cả gánh khoai những tưởng đủ tiền sưu, chồng được thả về, nào ngờ ra đình lại lòi ra thêm cái khoản sưu của người em chồng đã mất từ tháng 10 năm ngoái. Thật quá khốn nạn! Chúng cướp tiền trắng trợn của những người dân đen như chúng tôi. Đến người chết nay đã xanh mồ, xanh mả chúng cũng không tha.
Chồng tôi vẫn bị đánh trói ngoài đình vì tôi chưa chạy được tiền sưu. Lũ khốn nạn bọn chúng cứ làm như đánh đập là người ta có thể nôn ra tiền ngay được. Chồng tôi bị ốm, cả 2 ngày chưa có thứ gì vào bụng lại bị chúng đánh đập dã man nên kiệt quệ sức lực mà ngất đi. Tối hôm nay, khi đang dỗ cái Tỉu, tôi hoảng hốt khi thấy người ta vác chồng tôi về như vác một cái xác. Người ta vứt bịch chồng tôi xuống sàn, nói vài ba câu rồi bỏ đi. Nhìn chồng mình bất tỉnh nằm giữa sân tôi bàng hoàng, đau đớn lay gọi chồng, gào khóc, gọi hồn vía chồng, 2 đứa con nhìn bố mẹ hoảng sợ cũng tru tréo không ngừng. Nhờ trời động lòng thương, nhờ sự giúp đỡ của bà con làng xóm mà sáng ngày hôm sau chồng tôi qua cơn nguy kịch dần tỉnh lại. Được bà lão hàng xóm hỏi thăm, cho bát gạo, tôi nấu ngay cháo cho chồng. Nhưng khốn nạn thay, chồng tôi chưa kề được bát cháo vào miệng, thì không biết tên cai lệ và người nhà lí trưởng nghe tin từ đâu, hùng hùng hổ hổ xông vào nhà tôi, với những tay thước, dây thừng, roi song trông thật dữ tợn. Tên cai đi với bộ dáng huênh hoang, hách dịch, quất mạnh đầu roi xuống để ra oai. Hắn thét:
- Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua rồi, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
Chồng tôi hoảng quá, vội để bát cháo xuống phản rồi lăn đùng ra đó, chắc vẫn còn bị ám ảnh bởi những trận đòn roi dã man của chúng. Tên người nhà lí trưởng quay sang tên cai lệ, chỉ vào chồng tôi, cười mỉa:
- Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!
Lúc này, tôi cũng hoảng lắm, nhà thì còn thiếu sưu, tiền gạo còn chả đủ, chồng thì cứ ốm mãi, nhỡ người ta lại lôi ra hành xác tiếp thì sao? Nhỡ chồng mình chết thật thì sao? Nghĩ đến đây, tôi bỗng toát mồ hôi vì lo sợ. Không! Dù thế nào tôi cũng không thể để chồng tôi bị chúng lôi đi lần nào nữa…
Bỗng tên cai chỉ vào mặt tôi:
- Chị khất sưu đến chiều mai phải không? Đấy! Chị hãy ra nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông lí tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa.
Tôi nói, giọng run rẩy, cố thuyết phục bọn chúng:
- Nhà cháu đã túng lại phải đóng thêm cả suất sưu chú nó nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bê tiền sưu nhà nước đâu? Hai ông làm phúc nói với ông lí cho cháu khất...
Không để tôi nói được hết câu, tên cai trợn ngược mắt, chống hai tay vào hông, ra vẻ, quát tháo, chửi rủa ầm ĩ:
- Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!
- Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!
Tên này vẫn hầm hè:
- Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ dỡ cả nhà mày đi chứ chỉ mắng thôi à!
Hắn quay phắt ra, lên giọng, ra lệnh cho tên người nhà lí trưởng:
- Không hơi đâu mà nói với nó, trói cổ thằng chồng nó lại, điệu ra đình kia!
Tên người nhà lí trưởng cứ lóng nga lóng ngóng, hết nhìn chồng tôi rồi lại nhìn tên cai lệ, dường như hắn không dám hành hạ người ốm thì phải, nhỡ làm sao thì hắn lại chịu tội. Có lẽ hắn vẫn còn một chút tình người. Quá mất kiên nhẫn, tên cai lệ hầm hầm xông đến giật phắt cái dây thừng trong tay tên kia, chạy sầm sập như muốn rung chuyển đất trời đến định trói chồng tôi.
Tôi hoảng quá, đặt ngay cái Tỉu đang bế trên tay xuống, vội chạy ra chỗ chồng. Trong lúc chạy đi tôi thấy thằng Dần nãy giờ vẫn co ro sợ hãi trong một góc nhìn theo tôi, thấy tôi đặt cái Tỉu xuống thì chạy ra bế lấy em nó rồi quay về chỗ cũ. Lòng tôi bỗng nhói lên đau đớn.
Tôi may mắn đỡ được cánh tay của tên cai. Tôi ngẩng đầu, cố gắng thiết tha cầu khẩn:
- Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
- Tha này! Tha này!
Vừa nói, hắn vừa bịch vào ngực tôi vài cái, rồi hếch cằm, trợn trừng mắt, tiếp tục định trói chồng tôi. Đau quá! Đau như không thở được nữa!
Cơn đau đó khiến sự nhẫn nhục của tôi đạt gần như đạt đến giới hạn. Không biết lúc ấy, tôi vớ được cái gan hùm ở đâu, liều mạng đấu lí với chúng nó:
- Chồng tôi đang đau ốm, ông không được phép hành hạ!
Dứt câu. Một cái bạt tai đau điếng giáng xuống mặt tôi. Hắn phủi tay, tiếp tục làm việc hắn cần làm. Cái tát đau điếng, bỏng rát, sao có thể bằng cơn giận của tôi lúc này. Nó đã đẩy sự tức giận của tôi lên đến đỉnh điểm. Tôi nhất định phải bảo vệ được cái gia đình này! Bảo vệ chồng tôi dù ra sao thì ra.
Tôi nghiến chặt hai hàm răng, dằn từng tiếng:
- Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
Rồi nhanh như cắt, tôi túm lấy cổ tên cai ấn dúi hắn ra cửa. Hắn có vẻ rất bất ngờ khi thấy một con đàn bà như tôi mà dám chống lại hắn. Cái sức lẻo khoẻo của thằng nghiện như hắn sao có thể bằng được tôi. Bị tôi ấn túm bất ngờ, hắn ngã chỏng quèo ra đất. Ngã rồi, mà miệng vẫn còn nham nhảm đòi tiền sưu nhà tôi. Tôi đang định tiến gần hơn chỗ tên cai lệ thì tên người nhà lí trưởng đã sấn sổ tới chỗ tôi, tính cầm gậy đánh tôi, mắt hắn trợn ngược lên, răng nghiến rít từng tiếng, nghe rất kinh khủng. Ngay lập tức, tôi xoay ngang người chộp được cây gậy, cố gắng dùng hết sức để giằng lấy. Rồi không biết cây gậy văng ra từ bao giờ, tôi vội túm lấy tóc hắn, giật mạnh, rồi lẳng hắn ra ngoài thềm nhà. Hai tên lồm cồm bò dậy, bộ dạng vô cùng thảm hại. Nhìn bộ dạng chúng như thế, tôi vô cùng hả dạ. Tôi cũng không ngờ là tôi hạ được bọn chúng nhanh như thế-những kẻ vừa mới đây còn hung hãn, dữ tợn, bất nhân như tưởng mang theo cả trận cuồng phong đến với gia đình nhà tôi.
Đứng dậy nhìn tứ phía không thấy bóng 1 đồng bọn, có lẽ bọn chúng biến mất từ khi tôi đánh 2 tên này. Cai lệ và người nhà lí trưởng dắt díu nhau về đình. Khi rời khỏi nhà tôi, hắn không quên ném cái nhìn căm thù thì và chửi câu đe dọa:
- Con khốn! Rồi mày cứ chờ mà xem!
Tôi thầm nghĩ: “Thật đúng là cái bọn hèn, chỉ biết ức hiếp dân nghèo.”
Anh chồng tôi nãy giờ đã muốn can ngăn, nhưng mệt quá nên chỉ ngồi một chỗ kêu: “U nó không được thế, người ta đánh mình không sao, mình đánh người ta là mình phải tù, phải tội.”
Tôi vẫn chưa nguôi cơn giận:
- Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được. Chứ cứ mặc kệ thế, để chúng quyết mình sống hay mình chết à?
Bà lão hàng xóm lại lật đật chạy sang hỏi thăm, bế hộ cái Tỉu. Bà vừa ẵm con bé, vừa nhìn tối với vẻ lo lắng, ái ngại nói:
- Sao chị lại thế! Đánh nó chỉ bõ được cơn tức, rồi mình còn gánh hậu quả nặng hơn cả thế nữa ấy chứ! Lại còn là đàn bà...
Nhìn khuôn mặt cụ lộ rõ vẻ sững sờ trước hành động chống trả của tôi khi nãy. Nhìn cụ, tôi đáp:
- Cụ ạ! Cháu cũng biết là mình là dân đen, dân nghèo, chống đối lại các bác ấy đã là quá lắm rồi. Lại còn là đàn bà con gái, thế cũng chẳng hay hớn gì. Nhưng cứ để thế cho chúng nó mặc xác hành hạ, đánh đập, nhỡ chồng con chết hay làm sao thì còn đau khổ hơn thế nữa ấy!
Bà lão cũng chẳng nói gì thêm. Tôi lại vào nhà, khuyên chồng ăn cố ít cháo cho đỡ, dỗ hai đứa trẻ đang khóc lóc ầm ĩ vì sợ hãi. Tôi chưa biết ngày mai sẽ thế nào, chỉ cần ngay lúc này chồng tôi không bị bắt đi, không bị hành hạ. Sống bình yên được ngày nào hay ngày ấy.
Ngoài đình, mõ vẫn vang, tù và vẫn inh ỏi, trống thúc cứ ầm ầm thúc giục sưu thuế. Từng hồi, từng hồi dai dẳng, ám ảnh...
