Bài tham khảo số 5
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập khi cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”
(Tự hát)
Tình yêu đối với mỗi con người luôn là điều kỳ diệu và thiêng liêng, là tình cảm cao quý và rất đáng trân trọng. Nữ sĩ Xuân Quỳnh dành cho tình yêu một khoảng trời yêu thương lớn lao, để khi viết về nó, mỗi chữ, mỗi lời từ cây bút ấy đều khiến người đọc rung động. Nếu trong “Tự hát”, Xuân Quỳnh viết về một trái tim yêu đầy mãnh liệt, trường tồn dẫu cho cả khi tim có ngừng đập đi nữa thì đến với “Sóng”, nhà thơ đã cho ta cảm nhận được những cung bậc cảm xúc, những nỗi nhớ những thiết tha, lòng chung thủy lớn lao của người con gái khi yêu. Và không chỉ vậy, hai khổ thơ cuối bài còn cho ta thấy được cả những nỗi trăn trở và khát khao trong tình yêu:
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”
Hạnh phúc rồi sẽ ra sao, có đến được bến bờ của tình yêu hay rồi sẽ phải chịu lưng chừng, khoảng cách. Liệu rồi, hạnh phúc có mỏng manh, có để tan vỡ như bình pha lê đẹp đẽ nhưng lỡ rớt rồi sẽ mãi chẳng thể vẹn nguyên. Thời gian vẫn vậy, vẫn luôn khiến lòng người khắc khoải một nỗi lo, một nỗi sợ vấn vương bởi nó cứ vô tình lướt qua, chẳng chờ đợi ai, cứ chảy trôi như thế. Xuân, hạ, thu, đông bốn mùa cứ theo vòng tuần hoàn đến rồi đi, dửng dưng trước trái tim bao kẻ tiếc nuối bởi thời gian. Cuộc đời tuy có “dài” đấy nhưng rốt cuộc thì nó vẫn là hữu hạn, vẫn không thể sánh bước mãi mãi cùng thời gian, bởi vậy mà lúc này đây, Xuân Quỳnh đang lo lắng, đang trăn trở cho tình yêu, cho " năm tháng qua đi" sẽ không thể trở lại, tình yêu trào dâng mới hôm nay rồi sẽ thành xưa cũ của hôm qua mà thôi. Người con gái càng yêu nhiều, càng thương bao nhiêu thì càng lo sợ bấy nhiêu, đó là lẽ tự nhiên bởi ai khi yêu mà chẳng hoài nghi, chẳng nghĩ suy về tương lai cơ chứ? Và Xuân Quỳnh cũng thế, cũng lắng lo cho tình yêu như áng mây kia, biển có rộng, có dạt dào sự bao dung, có ngày đêm vỗ sóng đợi chờ tình yêu thì mây kia vẫn bay đi, bay về những chân trời xa lắm, nơi đó chắc gì đã có biển, đã có sóng, có “em”.
Tác giả lo âu, nghĩ suy nhưng không vì thế mà ngừng yêu, ngừng nhớ. Trái tim vẫn đập mãnh liệt khi yêu và được yêu, vẫn muốn sống hết mình cho tình yêu của hôm nay, của hiện tại:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm vẫn vỗ”
Phải làm sao, làm sao để có thể tan thành từng con sóng, từng con sóng ngày đêm vỗ bờ, cất lên tiếng lòng của tình yêu, cất lên khúc nhạc của những thương yêu. "Làm sao" chỉ hai từ thôi mà chứa đựng cả một khát khao đầy cháy bỏng, một mong muốn đầy thiết tha là có được tình yêu vẹn tròn, say đắm. Khát vọng yêu, khát vọng hạnh phúc luôn luôn tồn tại trong trái tim mỗi người, khát vọng ấy càng lớn lao, dữ dội khôn cùng trong trái tim bao kẻ đang yêu. Bởi thế mà trăm con sóng ngày đêm vỗ về nơi biển lớn của tình yêu ấy là trăm con sóng lòng xốn xang, dâng trào. Trăm con sóng ấy vẫn vỗ dẫu cho qua bao nhiêu năm nữa, dẫu cho thời gian có vô tận thì cũng không bao giờ lấp đi biển kia được, lấp đi được tình yêu kia được bởi đó mãi luôn vĩnh cửu, trường tồn.
Tác giả nói lên tâm sự của bao người trong đó, đặc biệt là những thế hệ trẻ. Người ta bảo, khi yêu con trai phải là người chủ động, nhưng với Xuân Quỳnh, nhà thơ đã vượt qua biên giới đó, chủ động làm chủ tình yêu, nói lên tiếng nói khát khao tự trái tim mình, mang đến một quan niệm tình yêu hết sức mới mẻ và đầy nhân văn. Có những thứ như tình yêu không dễ gì có được nhưng lại có thể dễ dàng mất đi nếu ai đó thay lòng, bởi vậy, trong tình yêu bao giờ cũng cần sự thủy chung, cần sự vun đắp và cả những lăng lỡ cho tình yêu ấy. Để có thể có một tình yêu thật đẹp, thật thơ, mãi mãi thế hệ sau còn trân trọng và gợi nhắc như tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ.
