Bài tham khảo số 4
Quân Minh mượn cớ thừa cơ xâm chiếm nước Đại Việt. Chúng dối trời, lừa dân đủ muôn nghìn cớ, coi nhân dân Đại Việt như cỏ rác. Chúng ỷ mạnh hiếp yếu, làm nhiều điều bạo ngược, hung tàn, tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ, đi ngược lại với đạo lý làm người, thật không thể dung thứ. Ta nghe nói vùng Lam Sơn có nghĩa quân nổi dậy chống lại bọn chúng. Người này có mệnh đế vương. Những buổi đầu thế lực còn non yếu, quân thù đang mạnh nên nghĩa quân nhiều lần thất bại. Lạc Long Quân sai ta mang gươm thần của ta trao cho nghĩa quân để họ dâng cho minh chủ, nâng cao sĩ khí mà giúp họ dẹp giặc, thực thi chính nghĩa.
Nhận lấy gươm báu, ta bồi hồi suy nghĩ. Vào một nọ, ở một bến vắng, ta đã mang gươm bỏ vào lưới của Lê Thận - một chàng trai khỏe mạnh làm nghề đánh cá, có lòng yêu nước thiết tha. Sợ Thận hoảng sợ khi thấy gươm quý, ta đã biến nó thành thanh sắt sét gỉ xấu xí. Hai lần kéo lưới lên không thấy cá. Thận chỉ thấy một thanh sắt, chàng vứt luôn xuống nước và thất vọng. Lần thứ ba, ta lại bỏ vào lưới của Thận. Thấy sự việc lạ lùng, Thận mang thanh sắt về nhà, vứt vào góc tối và không còn nhớ đến nữa.
Về sau, Thận gia nhập nghĩa quân Lam Sơn, chàng xông pha chiến trận, không nề gian nguy. Một hôm chủ tướng Lê Lợi cùng tùy tùng đến nhà Thận. Trong túp lều tối om, một góc nhà bỗng sáng rực lên. Thấy lạ, Lê Lợi lại cầm thanh sắt, thấy đó là thành gươm có khắc hai chữ “Thuận Thiên”. Biết trời đất đã hiển linh báo trước, Lê Lợi vô cùng vui mừng.
Quân thù vẫn hoành hành, nghĩa quân thì gặp nhiều gian nan, có khi mấy tuần lương cạn, mỗi người một ngả. Một hôm Lê Lợi một mình thoát khỏi vòng vây của giặc, lạc vào trong rừng. Đang đi, bỗng thấy trên ngọn cây có ánh sáng lạ, Lê Lợi nhìn kỹ thì thấy một chuôi gươm nạm ngọc. Nhớ đến lưỡi gươm nhà Lê Thận, liền cho mang chuôi gươm về.
Về đến doanh trại, Lê Lợi đem chuyện lạ nói với các tướng lĩnh:
- Vừa nói trên đường, ta bắt được một chuôi gươm nạm ngọc, tỏa sáng lấp lánh, ta e rằng chuôi gươm này với lưỡi gươm kia ở nhà Lê Thận có liên quan. Phải chăng trời thử lòng trao cho chúng ta mệnh lớn! Nếu vậy ta cùng anh em phải gắng chí, khắc phục gian nan…
Lê Thận đem lưỡi gươm tra vào chuôi thì vừa như in. Chàng nâng gươm nói với Lê Lợi:
- Đây là ý trời lòng dân muốn phó thác cho minh công việc lớn. Chúng tôi nguyện đem máu xương của mình phò minh công, cùng với thanh gươm thần này báo đền nợ nước.
Từ đó, hùng khí nghĩa quân ngày một tăng. Trong tay Lê Lợi, thanh gươm thần tung hoành khắp các trận địa, làm cho quân Minh bạt vía kinh hồn. Chiến công liên tiếp, uy danh của nghĩa quân vang dội. Quân Minh ngày càng kế cùng lực kiệt cho đến lúc phải đầu hàng. Non sông lại thu về một mối, nhân dân khắp chôn lại vui hưởng thái bình.
Khi Đại Việt đã sạch bóng quân giặc, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, đất nước đã thái bình. Thần lạc Long sai ta đi lấy lại gươm thần. Nhân lúc nhà vua cùng các đại thần du thuyền trên hồ Tả Vọng, ta hiện lên trước thuyền. Vì cảm được linh khí mà thanh gươm bắt đồng động đậy, khẽ rung lên. Thấy ta, nhà vua cùng các đại thần vô cùng kinh ngạc. Nhà vua cho thuyền nhẹ lại. Ta bơi lại mạn thuyền tâu:
- Xin bệ hạ hoàn lại gươm cho Long Quân.
Ngay lập tức nhà vua rút gươm đưa cho ta. Ta vội đón lấy thanh gươm và lặn xuống. Cũng từ đó nhân dân quanh vùng đổi tên hồ Tả Vọng thành hồ Gươm, hay hồ Hoàn Kiếm để ghi nhớ sự tích ấy.
