Bài tham khảo số 2

Phrăng đi học muộn và định trốn học nhưng rồi cậu vẫn đến trường dù đã trễ giờ. Cậu đi qua trụ sở xã, thấy có nhiều người đứng trước bảng cáo thị nhưng không để ý. Dù đến lớp muộn nhưng thầy Ha-men lại không trách mắng khiến cậu rất ngạc nhiên.

Thầy Ha-men đã thông báo cho cả lớp biết đó là bài học tiếng Pháp cuối cùng bởi quân Phổ đã ra lệnh chỉ được dạy tiếng Đức ở các trường trong vùng An-dát và Lo-ren. Phrăng choáng váng, ân hận vì mình đã không chịu học hành chăm chỉ. Trong buổi học cuối cùng đó, thầy Ha-men đã nói với tất cả mọi người trong lớp về tiếng Pháp, khuyên mọi người giữ lấy nó bởi “Một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác nào nắm được chìa khoá chốn lao tù”.

Phrăng và cả lớp chăm chú lắng nghe lời giảng của thầy giáo. Khi đồng hồ nhà thờ điểm mười hai giờ, tiếng kèn của bọn lính Phổ vang lên. Thầy Ha-men dùng hết sức viết lên bảng bốn chữ “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM”, rồi kết thúc buổi học.