Bài tham khảo số 1
Trần Đăng Khoa sáng tác bài Thơ tình người lính biển năm 1981, lúc đó ông đang là người lính hải quân. Lấy cảm hứng từ tình yêu của người lính, cuộc chia tay người yêu trên bến cảng, bài thơ đã thể hiện ngọn lửa tình yêu nồng cháy của người lính gửi đến người yêu phương xa, giúp người đọc hiểu thêm phần nào về đời sống nội tâm của những người lính.
Khổ thơ đầu tiên là hình ảnh người lính khi ra khơi, khung cảnh chia tay với người yêu thương thật xúc động, giữa xung quanh là gió biển, cảnh sắc lãng mạn, tình tứ
Anh ra khơi
Mây treo ngang trời những cánh buồm trắng
Phút chia tay, anh dạo trên bến cảng.
Hình ảnh những con buồm trắng, mây treo ngang trời gợi đến khung cảnh thật đẹp, thật tình ngoài biển khơi, gây xúc động về hoàn cảnh chia tay đầy lưu luyến, bịn rịn của người lính. Phút chia tay, chân anh dạo bước trên bến cảng, hình ảnh người lính đã được khắc họa trong một tư thế thật đẹp, tuy lòng nhớ thương người yêu da diết nhưng vẫn sẵn sàng tư thế chiến đấu phương xa.Hình ảnh tương phản ở khổ thơ thứ hai “ biển ồn ào”, “em lại dịu êm” gợi liên tưởng đến bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ.
Trong mắt của người lính dáng hình của em tuyệt đẹp với phẩm chất dịu êm, hiền hòa. Phút chia tay em chỉ nói vài câu rồi mỉm cười lặng lẽ để trấn an người đi xa. Nhưng anh cảm nhận rõ ràng trong đôi mắt của em là những giọt nước mắt lưu luyến, bịn rịn không muốn xa anh.Đến khổ thơ thứ ba là tư thế tuyệt đẹp của người lính trên hải đảo xa xôi, đó là lúc khi thành phố lên đèn, cuộc sống của mọi nhà, mọi người đều bình yên thì con tàu anh đang buông neo dưới những chùm sao xa lắc, giữa mênh mông sông nước biển trời, người lính lại thăm thẳm nỗi nhớ với người phương xa. Biển trời thăm thẳm, sóng biển dữ dội và đại dương bao la nhưng anh không cô độc vì trong tim anh luôn có em.
Khổ thơ thứ tư được xem là một trong những khổ thơ hay nhất của cả bài thơ. Ở đó là những hình ảnh hiện thực đầy nghiệt ngã của đất nước trong những ngày sau chiến tranh. Dù chiến tranh đã lùi xa được nhiều năm nhưng những sóng gió và thử thách chưa bao giờ hết, người lính cảm nhận
Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên
Bão thổi chưa ngừng trong những vành tang trắng
Đó là sự nhạy cảm và rất tinh tế của người lính khi đang làm nhiệm vụ. Anh biết vì đất nước đã trải qua nhiều gian lao, vì có rất nhiều người đã ngã xuống, những vành tang trắng vẫn quấn trên mái đầu nên anh càng phải quyết tâm hơn để hoàn thành nhiệm vụ
Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng
Các ý thơ được tách riêng thành từng câu, với các dấu chấm ở giữa dòng gợi tư thế và hoàn cảnh làm việc đầy khó khăn, thiếu thốn của người lính. Anh đứng gác một mình giữa đêm khuya và đảo vắng, khó khăn đủ bề, thiếu thốn nhiều thứ. Hoàn cảnh làm việc là vô cùng vất vả nhưng với bản lĩnh của người lính trẻ anh vẫn sẵn sàng với tư thế chủ động để quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phó thác của quê hương.Trở đi trở lại bài thơ là hình ảnh biển một bên và em một bên… với dấu chấm lửng đằng sau tạo cho người đọc sự đồng cảm và sẻ chia của sự xa cách trong tình yêu đôi lứa, những tâm sự thiết tha vẫn chưa nói hết của người lính trẻ. Câu thơ kết ở mỗi khổ thơ ngân nga như giai điệu ngọt ngào thể hiện nỗi nhớ thương da diết của người lính gửi về phương xa. Trong khoảnh khắc này biển và em đã hòa làm một. Biển chính là em, là động lực để người lính vững chắc tay súng nơi phương xa, bảo vệ bình yên cho dân tộc, tổ quốc.
Bài thơ được làm theo thể thơ tự do, sử dụng rộng rãi các biện pháp tu từ so sánh, lặp câu thơ biển một bên…, các hình ảnh so sánh, tương phản, vừa thể hiện vẻ đẹp lãng mạn của người lính, vừa truyền tải thông điệp ý nghĩa sâu sắc. Đó là khúc ca đầy tự hào về những người lính đã hy sinh tình cảm riêng vì nhiệm vụ chung của quê hương, dân tộc.
Vừa mãnh liệt, vừa sâu lắng với âm điệu khi trầm, khi bổng, khi nhanh, khi chậm. Giọng điệu ngân nga tha thiết, dạt dào trong hình ảnh “biển một bên và em một bên” mang đến sự lan tỏa sâu rộng về tình yêu tổ quốc. Tình yêu đôi lứa tuy là tình cảm riêng nhưng rộng hơn cũng là tình yêu tổ quốc của người lính trẻ.
