Bài tham khảo số 1
1. Chuẩn bị
- Văn bản viết về vấn đề: Thánh Gióng là tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước.
- Người viết thuyết phục: Thánh Gióng chính là biểu tượng cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Để thuyết phục, người viết đã nêu ra các lí lẽ, dẫn chứng:
Gióng lớn lên từ sức mạnh, từ tình yêu của nhân dân ta.
Gióng vươn vai ra trận để đánh giặc, bảo vệ đất nước.
Sau khi chiến thắng, Gióng bay về trời.
- Tác giả Bùi Mạnh Nhị: sinh năm 1955, quê ở Nam Định.
2. Đọc hiểu
a. Nêu vấn đề
Chủ đề yêu nước là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam.
Tác phẩm Thánh Gióng thể hiện tập trung chủ đề đánh giặc cứu nước, thuộc loại tác phẩm hay nhất cho chủ đề này.
b. Gióng ra đời kì lạ
Mẹ Gióng có thai không bình thường: ướm vào vết chân khổng lồ, mang thai 12 tháng.
Nêu ra cách ra đời kì lạ trong các truyện dân gian khác.
Ý nghĩa của sự ra đời kì lạ: để nhân vật trở nên phi thường.
c. Gióng lớn lên kì lạ
Ba năm không nói không cười, tiếng nói đầu tiên là tiếng nói yêu nước, cứu nước.
Lớn nhanh như thổi, bằng thức ăn thức mặc của nhân dân.
=> Gióng tiêu biểu cho sức mạnh của toàn dân.
d. Gióng vươn vai ra trận đánh giặc
Sự vươn vai của Gióng là mô típ truyền thống: người anh hùng phải có tầm vóc, sức mạnh phi thường.
Quang cảnh ra trận hùng vĩ, hoành tráng. Đó là sức mạnh của ý chí cộng đồng, thành tựu lao động, văn hóa.
e. Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại
Sự ra đi phi thường thể hiện khát vọng về người anh hùng được bất tử hóa.
Chiến công còn lại: chứng tích địa danh, sản vật…
* Trả lời câu hỏi SGK:
- Ở phần (1), tác giả khẳng định chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt lịch sử văn học.
- Sự ra đời kì lạ của Gióng có ý nghĩa: là cách nhân dân tưởng tượng ra để nhân vật của mình trở thành phi thường, thể hiện niềm tin nhân vật ra đời kì lạ thì tất cũng lập chiến công kì lạ.
- Trích dẫn ý kiến của Lê Trí Viễn có tác dụng: Khẳng định rằng Gióng lớn lên từ sức mạnh, từ tình yêu nước của nhân dân.
- Ở phần (4), tác giả tập trung phân tích nội dung: Gióng ra trận đánh giặc.
- Câu văn nêu ý nghĩa của việc Gióng nhổ tre đánh giặc: Gióng đánh giặc bằng cây cỏ đất nước, bằng những gì có thể tiêu diệt được giặc.
- Ở phần (5), tác giả nêu lên các nội dung chính:
Sự ra đi của Gióng
Dấu vết xưa còn lại
- Tìm hiểu các từ “bất tử hóa”: sống mãi với thời gian, “Gióng hóa”: Gióng trở thành một vị thánh.
- Bằng chứng cho thấy Gióng để lại các chứng tích:
Vết ngựa phun ra lửa làm nên màu tre đằng ngà vàng óng.
Dấu chân ngựa thành những ao hồ chi chít.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước viết về vấn đề gì? Vấn đề ấy được nêu khái quát ở phần nào? Qua văn bản, em hiểu truyền thuyết Thánh Gióng có ý nghĩa như thế nào?
- Văn bản “Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước” viết về vấn đề: Thánh Gióng chính là biểu tượng cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Vấn đề ấy được khái quát ở phần (1).
- Qua văn bản, em hiểu rằng truyền thuyết Thánh Gióng có ý nghĩa: hiện thân cho sức mạnh của tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.
Câu 2. Các mục 2 Gióng ra đời kì lạ; 3 Gióng lớn lên cũng kì lạ; 4 Gióng vươn vai ra trận đánh giặc; 5 Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại đều dựa vào trình tự các sự kiện trong truyện Thánh Gióng nhưng tác giả không kể lại các sự kiện mà chủ yếu nêu lên nội dung gì?
Tác giả không kể lại các sự kiện mà nêu ý nghĩa của các sự kiện đó để chứng minh rằng Thánh Gióng là tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước.
Câu 3. Vì sao văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước là văn bản nghị luận văn học? Em hãy chỉ ra các lí lẽ và bằng chứng mà tác giả nêu ra trong văn bản.
- Văn bản có lí lẽ, dẫn chứng cụ thể, thuyết phục.
- Các lí lẽ và bằng chứng:
Gióng lớn lên từ sức mạnh, từ tình yêu của nhân dân ta
Gióng vươn vai ra trận để đánh giặc, bảo vệ đất nước.
Sau khi chiến thắng, Gióng bay về trời.
Câu 4. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 4 - 5 dòng) về hình tượng Thánh Gióng, trong đó có sử dụng thành ngữ “độc nhất vô nhị” (“có một không hai”).
Hình tượng Thánh Gióng được xây dựng với nhiều ý nghĩa. Gióng được sinh ra từ một bà mẹ nông dân, được nhân dân góp gạo nuôi dưỡng. Người tráng sĩ ấy đã chiến đấu bằng tất cả tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc của nhân dân. Sức mạnh của Gióng không chỉ tượng trưng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân, đó còn là sức mạnh của sự kết hợp giữa con người và thiên nhiên, bằng cả vũ khí thô sơ (tre) và hiện đại (roi sắt). Người anh hùng Thánh Gióng đã trở thành độc nhất vô nhị trong lòng nhân dân.
