Bài soạn "Xa ngắm thác núi Lư" số 1

I. Đôi nét về tác giả Lí Bạch
- Lí Bạch (701-762), nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Tam Cúc
- Lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên) nên nhà thơ vẫn thường coi Tứ Xuyên là quê hương của mình.
- Từ trẻ, ông đã xa gia đình để đi du lịch, tìm đường lập công danh sự nghiệp. Dẫu muốn góp phần cứu dân giúp đời song ông chưa bao giờ được toại nguyện.
- Lí Bạch được mệnh danh là “tiên thơ”
- Đặc điểm thơ Lí Bạch:
+ Biểu hiện một tâm hồn tự do, hào phóng
+ Hình ảnh thơ thường mang tính chất tươi sáng, kì vĩ
+ Ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện
+ Ông thường viết rất hay về chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn

II. Đôi nét về tác phẩm Xa ngắm thác núi Lư
1. Hoàn cảnh ra đời
Vọng Lư sơn bộc bố là một trong số những bài thơ tiêu biểu viết về đề tài thiên nhiên của nhà thơ
2. Bố cục (2 phần)
- Phần 1 (câu đầu): Tả núi Hương Lô
- Phần 2 (ba câu còn lại): Tả thác núi Lư
3. Giá trị nội dung
Bài thơ đã miêu tả một cách sinh động vẻ đẹp nhìn từ xa của tác nước chảy từ đỉnh Hương Lô thuộc dãy núi Lư, qua đó, thể hiện tình yêu thiên nhiên đằm thắm và phần nào bộc lộ tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả
4. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
- Hình ảnh thơ tráng lệ, huyền ảo
- Dùng nhiều động từ mạnh, táo bạo, gợi hình, gợi cảm
- Nghệ thuật so sánh và phóng đại
- Tả cảnh ngụ tình

III. Trả lời câu hỏi

Câu 1 ( trang 111 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Từ “vọng” với ý nghĩa là trông “xa”, dao là “xa”

- Tác giả đứng từ xa để nhìn thác nước núi Lư

- Vị trí này không thể quan sát chi tiết, cụ thể nhưng có thể nhìn bao quát, tổng thể

→ Cái đẹp của thác nước là cái đẹp được quan sát và miêu tả từ xa

Câu 2 (Trang 111 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Nhà thơ Lí Bạch đã miêu tả thác nước vào lúc có mặt trời chiếu rọi:

+ Thác nước bọt tung, nước tỏa ra sương khói, mặt trời chiếu xuống tạo ra những tia khói huyền ảo

+ Thác nước trở nên đẹp hơn nhờ ánh nắng mặt trời, giống như lư hương khổng lồ tỏa lên bầu trời

- Ý nghĩa: Khi tả núi Hương Lô có tác dụng làm nổi bật thác nước lung linh, huyền ảo của tạo hóa.

Câu 3 (trang 111 sgk ngữ văn 7 tập 1)

- Câu thơ thứ hai:

+ Nhà thơ đứng từ xa quan sát thấy thác nước tuôn xuống ầm ầm biến thành dải lụa trắng rủ xuống yên ắng

+ Chữ “quải” biến cái động thành tĩnh, thống nhất với cảm nhận của tác giả

- Câu thứ ba: cảnh vật từ tĩnh chuyển thành động bởi chữ “treo”

+ Hình ảnh dòng thác mờ nhạt và ảo giác về dải ngân hà ở cuối câu trở nên thiếu cơ sở

+ Thế núi cao và sườn núi dốc đứng, tạo ra dòng chảy mạnh, huyền ảo

+ Miêu tả sự hùng vĩ của thác nước trong trạng thái động ở tốc độ chảy nhanh, mạnh

→ Một dòng thác mạnh, nhanh, dốc

- Câu thơ thứ tư:

+ Nhà thơ đứng giữa ranh giới giữa hư với thực

+ Tưởng tượng ra con thác giống như dải ngân hà giống như hàng ngàn ngôi sao lạc khỏi vũ trụ để rơi xuống

+ Tác giả gợi lên cảm xúc kì diệu trong lòng bạn đọc khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp hiếm có

Câu 4 (Trang 112 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Lí Bạch là một trong số những nhà thơ nổi tiếng đời Đường được mệnh danh là thi tiên

+ Tâm hồn ông luôn rộng mở, phóng khoáng, tự do

+ Ông yêu và trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của tự nhiên, quê hương đất nước

+ Những câu thơ của ông thể hiện sự tài hoa và tình cảm tha thiết với tự nhiên

Câu 5 (trang 112 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Trong hai cách giải thích thì em thích cách dịch trong phần dịch nghĩa vì:

- Nêu được điểm vẻ đẹp của dòng thác giống như dòng sông treo lơ lửng trên không trung tạo ra vẻ đẹp hùng vĩ