Bài soạn Tôi đi học (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) số 2
Câu 1: Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây? Chọn phương án trả lời đúng:
A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước
D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí
=> Đáp án đúng: B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
Câu 2: Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần I.
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật tôi vì câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất số ít. Và trình tự nhớ lại cảnh vật là thời gian, diễn biến tâm lí của nhân vật tôi và cả không gian, cụ thể: Đi từ hiện tại trở về quá khứ; tâm trạng “tôi” qua từng cảnh vật và không gian theo con đường “tôi đi học” đến sân trường Mĩ Lí, rồi vào trong lớp học.
Một số chi tiết nổi bật trong phần I là:
- Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ dẫn nhân vật tôi đến trường trên con đường làng dài và hẹp
- Nhân vật tôi mặc chiếc áo vải dù đen dài, tự cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.
Câu 3: Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc hoạ tâm trạng nhân vật.
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
- Đầu tiên khi được mẹ dắt tay đến trường: Đi trên con đường làng quen thuộc để đến trường nhưng thấy “lạ”; cảm nhận được sự trang trọng của buổi học đầu tiên khi mặc lên mình bộ áo dài đen vải dù đứng đắn; thấy các bạn cầm sách, bút và thước cẩn thận và gọn gàng nên cũng nâng niu sách của mình hơn; muốn thử cầm bút và thước mà mẹ đang cầm hộ.
- Khi đến sân trường Mĩ Lí: Thấy mọi người đông đúc, vui vẻ; thấy trường hôm nay xinh xắn và oai nghiêm; lo sợ vu vơ; thấy các bạn lần đầu đi học cũng rụt rè lo lắng như mình.
- Tiếng trông bắt đầu vang lên: Thấy chơ vơ vì xung quanh đều người bỡ ngỡ như mình; giật mình và lúng túng khi bị gọi tên.
- Trong lớp học: Ngửi thấy mùi hương xông lên trong lớp, thấy gì cũng hay và lạ; thấy thân quen với bạn ngồi cạnh; thấy chú chim bên cửa sổ liền nhớ tới những kỉ niệm lúc đi chơi.
- Tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc hoạ tâm trạng nhân vật:
- “Tôi quên làm sao được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” → Khắc họa sự trân trọng, yêu thương của nhân vật tôi với kỉ niệm ngày đầu tiên đi học của mình.
- “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” → Làm nổi bật suy nghĩ ngây thơ, trong sáng và hồn nhiên của nhân vật tôi, một cậu nhóc nhỏ bé
- “Trước mắt tôi, trường Mỹ Lý trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp” → Lần đầu tiên đi học, ngôi trường có ấn tượng thật khác lạ trong mắt của nhân tôi dù đã đến đây chơi vài lần.
- “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ” → Sự non nớt, sợ hãi trước thế giới rộng lớn của những cậu nhóc nhỏ bé chưa biết nhiều về thế giới.
Câu 4: Nhiều người nhận xét truyện ngắn này giàu chất trữ tình. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức ngôn ngữ)?
Theo em, điều đặc biệt khiến truyện ngắn này giàu chất trữ tình là:
- Thứ nhất về nội dung: Truyện ngắn Tôi đi học là câu chuyện của nhân vật tôi kể về kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ mình là lần đầu tiên đi học. Những suy nghĩ, góc nhìn của nhân vật tôi với cảnh vật, mọi người xung quanh đều gần gũi, thân thiết tạo nên bức tranh về cuộc sống của nhân vật tôi tuy giản dị nhưng lại rất đẹp đẽ.
- Thứ hai về hình thức: Truyện được viết theo trình tự dễ hiểu và hợp lí theo lời kể của nhân vật tôi. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật hài hòa và bổ sung lẫn nhau như miêu tả, tự sự, biểu cảm.
- Thứ ba về ngôn ngữ: Giọng văn nhẹ nhàng, gần gũi với những từ ngữ trong sáng, đáng yêu khắc họa thành công khung cảnh và cảm xúc đều thật đẹp đẽ trong ngày đầu đi học của nhân vật tôi.
Câu 5: Văn bản Tôi đi học nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay?
Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được suy nghĩ và tình cảm của nhiều người đọc trong đó có em về lần đầu tiên đi học, về những ngày tháng được cắp sách tới trường. Đây là kỉ niệm cũ nhưng vẫn luôn có ý nghĩa quan trọng với cuộc sống của chúng ta hôm nay. Bởi đây là kỉ niệm trong sáng, thuần khiết và tươi đẹp nhất, đánh dấu một mốc mới quan trọng trong cuộc đời của mỗi người khi còn bé.
Câu 6: Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?
Nếu em là người bạn tí hon ngồi cạnh nhân vật tôi trong truyện Tôi đi học, em sẽ nói với tôi là: “Chúng ta hãy trở thành bạn tốt của nhau nhé, hãy giúp đỡ nhau học tập tốt, chơi cùng nhau thật vui vẻ và quý trọng những người xung quanh mình để sau này khi đã trải qua thời học sinh chúng ta có những kỉ niệm thật đẹp, theo chúng ta đến hết cuộc đời.”
