Bài soạn tham khảo số 5

Tri thức Ngữ Văn:

* Lý thuyết về văn bản thông tin:

- Văn bản thông tin là văn bản chủ yếu dùng để cung cấp thông tin về các hiện tượng tự nhiên, thuật lại các sự kiện, giới thiệu các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, hướng dẫn các quy trình thực hiện một công việc nào đó...

- Văn bản thông tin thường được trình bày bằng chữ viết kết hợp với các phương thức khác như hình ảnh, âm thanh, sapô, nhan đề, vi deo.. để làm nổi bật chủ đề của bài viết; để tóm tắt nội dung bài viết giúp người đọc hiểu được vấn đề trọng tâm mà văn bản thông tin đưa ra

- Cần trình bày sự kiện theo trật tự thời gian, theo thứ tự từ trước đến sau; theo trình tự từ mở đầu đến diễn biến và kết thúc nhằm tạo tính mạch lạc, lô gic, xác thực cho văn bản và thu hút người đọc vào thông tin đưa ra.

* Cách lựa chọn chủ đềviết:

• Em cần lựa chọn thông tin mà mình am hiểu hoặc thông tin có ý nghĩa quan trọng với đất nước (như hiện tượng tự nhiên, thuật lại các sự kiện, giới thiệu các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, hướng dẫn các quy trình thực hiện một công việc).
• Tìm hiểu các thông tin trên mạng internet, qua sách báo, hỏi người lớn để xác minh tính chính xác, đầy đủ của thông tin mình sẽ giới thiệu. Sau đó sắp xếp các sự kiện theo trình tự thời gian.
• Tìm các nguồn để đưa hình ảnh minh họa vào bài giới thiệu của mình
• Viết sapô, chọn tiêu đề
• Chọn màu và kí hiệu phù hợp. Trình bày bài viết sao cho lôi cuốn, hấp dẫn,

Hướng dẫn Soạn bài Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện - Sách Cánh diều văn 6 Định hướng

a) Thuyết minh là phương thức giới thiệu những tri thức khách quan, xác thực và hữu ích về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân, diễn biến, tiến trình, cách thức.. của các hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội. b) Muốn viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện, các em cần:

• Xác định sự kiện cần thuật lại (nên chọn sự kiện có ý nghĩa với mọi người).
• Tìm thông tin về sự kiện ở nhiều nguồn khác nhau (sách báo, internet, thực tế đời sống), chọn lọc những thông tin quan trọng. Tìm hình ảnh, vi deo minh họa.
• Lựa chọn trật tự sắp xếp các thông tin về sự kiện đó.
• Sử dụng chữ viết, kí hiệu kèm theo màu sắc và hình ảnh minh họa, sapô, tiêu đề để thuật lại sự kiện.
• Trình bày theo cách truyền thống hoặc đồ họa thông tin; có thể viết tay ra giấy viết, giấy A4, giấy khổ lớn, hoặc thiết kế văn bản trên máy tính. Ví dụ: Các em nên nghiên cứu ba văn bản thông tin: Hồ Chí Minh và "Tuyên ngôn Độc lập", Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ, Giờ Trái Đất, tìm ra những điểm chung để học tập, thực hiện theo. Cụ thể

3 văn bản có đặc điểm là:

• Tiêu đề: Khái quát sự kiện sẽ giới thiệu - Sau đó, tóm tắt thông tin quan trọng về sự kiện bằng sa pô.
• Thuật lại thông tin bằng cách nêu trình tự các sự kiện theo trật tự thời gian, hoặc mở đầu, diến biến và kết thúc.
• Trong mỗi sự việc cụ thể, có nêu thời gian và địa điểm diễn ra sự việc ấy.
• Đưa thêm các ý kiến, ảnh tư liệu có liên quan nhằm cung cấp thêm thông tin về sự kiện.
• Chủ yếu sử dụng kiểu câu trần thuật, nhiều câu có trạng ngữ chỉ thời gian hoặc nơi chốn.. để thuật lại sự kiện.
• Có sử dụng nhiều màu sắc khác nhau, có kí kiệu minh họa.

Thực hành

Bài tập: Ở địa phương hoặc ở trường em, mọi người thường nhắc đến những sự kiện lớn nào đã diễn ra? Hãy chọn một sự kiện mà em và nhiều người quan tâm để thuật lại sự kiện đó. Trình bày bài viết theo cách truyền thống hoặc đồ họa thông tin.

a) Chuẩn bị

• Chọn sự kiện để thuật lại: Cách mạng tháng Tám năm 1945 - Thu thập thông tin về sự kiện từ nguồn các nguồn khác nhau trên sách, báo, internet...
• Dự kiến cách trình bày: Tường thuật thông tin, theo cách truyền thống
• Dự kiến bố cục của bài: Theo cách truyền thống, cụ thể: +Tiêu đề +Sapô + Trình tự các sự kiện + Ảnh minh họa, lược đồ

b) Tìm ý và lập dàn ý * Tìm ý:

• Ngày 8/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật, đẩy quân phiệt Nhật vào tình thế thất bại. - Ngày 13/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, nhận định thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền đã tới, những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương đã chín muồi.
• Ngày 16/8/1945, tại Đại hội họp ở Tân Trào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi: "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn thể đồng bào ta hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta". Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân ta từ Bắc đến Nam đã tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám thành công. Tính đến ngày 18/8, Tổng khởi nghĩa đãgiành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng miền Bắc, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và các thị xã Bắc Giang, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Hội An. Ngày 19/8/1945, nhân dân giành chính quyền tại Bắc Bộ phủ (Hà Nội) Ngày 28/8/1945, Đoàn Giải phóng quân ở Việt Bắc về duyệt binh ở Quảng trường Nhà hát Lớn - Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

* Lập dàn ý: (theo đồ họa thông tin)

• Tiêu đề: Cách mạng tháng Tám năm 1945 - Sa pô: Tóm tắt sự kiện: Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân ta từ Bắc đến Nam đã tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám thành công, chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chế độ dân chủ nhân dân ở Việt Nam ra đời.
• Mở bài: Ngày 8/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật, đẩy quân phiệt Nhật vào tình thế thất bại. Ngày 13/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, nhận định thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền đã tới.
• Thân bài:
  • Ngày 16/8/1945, tại Đại hội họp ở Tân Trào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi: "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn thể đồng bào ta hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta". \
  • Đến 18/8, Tổng khởi nghĩa đã giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng miền Bắc, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và các thị xã Bắc Giang, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Hội An.
  • Ngày 19/8/1945, nhân dân giành chính quyền tại Bắc Bộ phủ (Hà Nội). Từ Hà Nội, làn sóng cách mạng tỏa đi khắp nơi, cả nước vùng dậy đấu tranh giành chính quyền và liên tiếp giành thắng lợi.
  • Ngày 28/8/1945, Đoàn Giải phóng quân ở Việt Bắc về duyệt binh ở Quảng trường Nhà hát Lớn - Kết bài: Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Viết bài:

Cách mạng tháng Tám năm 1945

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân ta từ Bắc đến Nam đã tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám thành công, chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chế độ dân chủ nhân dân ở Việt Nam ra đời.