Bài soạn tham khảo số 5
Phần I
Trước khi đọc
Câu 1 (trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Các em tự trả lời theo hiểu biết riêng mỗi người.
Lời giải chi tiết:
Những câu chuyện cổ của nước ta mà em biết: Tấm Cám, Sọ Dừa, Thạch Sanh…
Câu 2 (trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Nhớ lại các phẩm chất của nhân vật trong truyện em vừa kể.
Lời giải chi tiết:
- Em thích những nhân vật như: cô Tấm, Sọ Dừa, Thạch Sanh,..
- Vì họ sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng đều có những phẩm chất cao đẹp của người lao động hiền lành.
Phần III
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Em quan sát và đếm số chữ trong mỗi dòng
Lời giải chi tiết:
- Bài thơ Chuyện cổ nước mình được viết theo thể thơ lục bát.
- Dấu hiệu nhận biết:
+ Bài thơ được cấu tạo từ các cặp thơ lục bát.
+ Từ cuối cùng của câu lục vần với từ thứ 6 của câu bát tiếp theo.
Câu 2 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Những từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ giúp em liên tưởng đến những câu chuyện cổ:
- "Ở hiền thì lại gặp hiền": liên tưởng đến chuyện Cây tre trăm đốt, Cây khế, Thạch Sanh
- "Thị thơm thị giấu người thơm": liên tưởng đến chuyện Tấm Cám
- "Đẽo cày theo ý người ta": liên tưởng đến chuyện Đẽo cày giữa đường.
Câu 3 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Chuyện cổ đã kể với nhà thơ vẻ đẹp và tâm hồn người Việt Nam từ ngàn đời nay. Đó là:
- Tình thương người bao la và triết lý về niềm tin “ở hiền gặp lành”, “ác giả, ác báo” của nhân dân ta.
Ví dụ:
+ Anh trai cày hiền lành được Phật trao cho câu thần chú: "Khắc nhập! Khắc xuất" mà lấy được người vợ thảo hiền (Cây tre trăm đốt).
+ Người em cần cù được con chim phượng hoàng đền đáp "ăn một quả trà cục vàng" mà trở nên giàu có hạnh phúc (Cây khế).
+ Thạch Sanh được Tiên "độ trì" nên có võ nghệ cao cường, lắm phép thần thông biến hóa, giết chết Trăn tinh, bắn chết Đại Bàng, có đàn thần để lui giặc, được làm phò mã, rồi được làm vua.
- Chuyện cổ nước mình còn hàm chứa những bài học quý báu, đó là bài học về đạo lý làm người: sống phải chân thật chân thành, phải chăm làm siêng năng, phải có trí tuệ đừng a dua.
Câu 4 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ hai dòng thơ trên và trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Câu thơ trên đã thể hiện thái độ biết ơn, trân quý của tác giả đối với truyện cổ. Nhờ những câu truyện cổ đậm chất dân gian mà tác giả hiểu và thương các cha ông ở thế hệ trước cùng những lời dạy và đạo lý làm người.
Câu 5 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ hai dòng thơ.
Lời giải chi tiết:
Hai dòng thơ cuối bài thể hiện lòng biết ơn của tác giả đối với những lời dạy thấm đượm nghĩa tình, mang đậm dấu ấn của một dân tộc bé nhỏ anh hùng mà cha ông đã truyền lại
Câu 6 (trang 95 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Nhớ lại những lời thơ và đưa ra đáp án phù hợp.
Lời giải chi tiết:
Với nhà thơ, những câu chuyện cổ "Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm" vì trải qua bao năm tháng, dù thời đại có phát triển như thế nào thì những lời dạy của cha ông xưa vẫn luôn vẹn nguyên giá trị.
VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
Đời cha ông với đời tôi
Như cong sông với chân trời đã xa
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình
Phương pháp giải:
Viết đoạn văn đáp ứng hình thức theo yêu cầu và trình bày cảm nhận của em về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ.
Lời giải chi tiết:
Đoạn thơ để lại trong em vô vàn suy nghĩ. Hình ảnh "đời cha ông" với "đời tôi" muốn nói tới hai thế hệ đã xa. Hình ảnh so sánh con sông với chân trời không chỉ khiến lời thơ hàm súc mà dường như còn gửi gắm trong đó một nỗi niềm tiếc nuối cho thứ ta gọi là thế hệ. Khoảng cách thế hệ ấy có thể khác, con người đổi thay nhưng ta vẫn thấy đẹp mãi, đẹp mãi đó là chuyện cổ. Chuyện cổ nghĩa tình yêu thương nhẹ nhàng, êm ả như lời dạy chân tình. Và mỗi người, "nhận mặt ông cha" nhưng sâu hơn thế là khám phá thế giới tâm hồn, tiếp nối thế hệ cha ông. Chúng ta của hôm nay sẽ trau dồi mình, sẽ nỗ lực và cố gắng ra sao để quê hương, bài học trong chuyện cổ ấy mãi sáng ngời!
