Bài soạn tham khảo số 4
Phần I
Trước khi đọc
Câu 1 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hãy ghi lại một số từ miêu tả cảm xúc của em khi nghĩ về một người bạn thân. Điều gì khiến các em trở thành đôi bạn thân?
Phương pháp giải:
Em thử nhắm mắt nghĩ về bạn thân và viết lại những từ chỉ cảm xúc của em khi nghĩ về bạn đó.
Lời giải chi tiết:
- Một số từ miêu tả cảm xúc của em khi nghĩ về một người bạn thân: tự hào, vui vẻ, hạnh phúc.
- Lý do khiến cho em và bạn trở thành đôi bạn thân: em và bạn cùng nhau chơi đùa, có nhiều điểm tương đồng trong tính cách, sở thích. Bạn luôn dành những điều tốt đẹp nhất cho em, nếu em bị điểm kém thì bạn luôn dành lời động viên, an ủi em, khích lệ tinh thần để cả hai cùng cố gắng.
Câu 2 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em và người bạn thân ấy đã làm quen với nhau như thế nào?
Phương pháp giải:
Nhớ lại ngày đầu biết bạn.
Lời giải chi tiết:
Bạn là hàng xóm nhà em nên chúng em chơi thân từ nhỏ, lớn lên chúng em học chung lớp Tiểu học và giờ chung trường cấp hai.
Phần II
Đọc văn bản
Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Cáo đã chỉ cho hoàng tử bé cách "cảm hóa" mình như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn đầu văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cáo đã chỉ cho hoàng tủ bé cách "cảm hóa" mình:
- "Cảm hóa" - đó là thứ bị lãng quên lâu lắm rồi. Nó có nghĩa là làm cho nhau gần gũi hơn.
- Cáo nói những bước chân khác chỉ khiến nó trốn sâu vào trong lòng đất còn bước chân của hoàng tử bé sẽ khiến nó ra khỏi hang.
- Đó là điều cần phải rất kiên nhẫn: "Trước tiên, bạn ngồi xa mình một chút, như thế, trên cỏ. Mình sẽ liếc nhìn bạn, còn bạn không nói gì cả. Lời nói là nguồn gốc của mọi sự hiểu lầm. Nhưng mỗi ngày, bạn có thể ngồi xích lại gần hơn".
Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Điều gì đã khiến những bông hoa trên Trái đất và bông hồng của hoàng tử bé khác hẳn nhau?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ chi tiết nói về hai vật này.
Lời giải chi tiết:
Những bông hoa trên Trái đất và những bông hoa của Hoàng tử bé khác hẳn nhau vì: không ai "cảm hóa" những bông hồng trên Trái đất còn những bông hồng của Hoàng tử bé thì được “cảm hóa” bởi cậu.
Câu 3 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đã nhắc lại lời nói nào của cáo?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản đoạn này và xem lời nào được nhắc lại.
Lời giải chi tiết:
Hoàng tử bé đã nhắc lại lời của Cáo: "Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần".
Phần III
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đến từ đâu và gặp cáo trong hoàn cảnh nào?
Phương pháp giải:
- Tìm hiểu thêm qua việc tìm kiếm tác phẩm này trên internet để biết hoàng tử bé đến từ đâu.
- Chú ý phần đầu đoạn trích để biết họ gặp nhau trong hoàn cảnh nào.
Lời giải chi tiết:
- Hoàng tử bé đến từ một hành tinh khác tới. Hoàng tử bé đã phiêu lưu tới nhiều hành tinh khác nhau, phát hiện nhiều điều thú vị và nếm trải cả những thất vọng, đau khổ. Cuối cùng, cậu quyết định quay trở về hành tinh của mình với một bông hồng duy nhất.
- Hoàng tử bé gặp cáo trong hoàn cảnh cậu đang trên đường đi tìm con người.
Câu 2 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Từ "cảm hóa" xuất hiện bao nhiêu lần trong đoạn trích? Qua những lời giải thích của cáo, em hiểu "cảm hóa" có nghĩa là gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn trích và đếm số lần xuất hiện, tìm hiểu tình huống để xác định nghĩa.
Lời giải chi tiết:
- Từ "cảm hóa" xuất hiện 15 lần trong đoạn trích.
- Theo em, “cảm hóa” nghĩa là ta dùng tư tưởng, tình cảm, hành động, sự chân thành của mình để trao tặng một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng đó thay đổi tốt hơn.
Câu 3 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Điều gì ở hoàng tử bé khiến cáo tha thiết mong được làm bạn với cậu?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các từ ngữ nói về hoàng tử bé để xác định câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
- Cáo đã tha thiết mong được làm bạn với hoàng tử bé vì:
+ Hoàng tử bé rất dễ thương, không làm hại cáo mà muốn chơi cùng cáo.
+ Cuộc sống của cáo thật đơn điệu, "mình săn gà, con người săn mình. Mọi con gà đều giống nhau, mọi con người đều giống nhau. Cho nên mình hơi chán".
+ Cáo cũng nghĩ hoàng tử bé cần có một người bạn và vì thế nó dậy cho hoàng tử bé cách "cảm hóa" nó.
Câu 4 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Nếu được hoàng tử bé "cảm hóa", cuộc sống của cáo sẽ thay đổi như thế nào? Qua đó, em cảm nhận được ý nghĩa gì của tình bạn?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ và chú ý các chi tiết.
Lời giải chi tiết:
- Nếu được hoàng tử bé "cảm hóa", cuộc sống của cáo sẽ được "chiếu sáng". "Mình sẽ biết thêm một tiếng chân khác hẳn mọi bước chân khác". Đó là bước chân sẽ gọi cáo ra khỏi hang, như là tiếng nhạc. Màu vàng óng ả của lúa mì sẽ gợi nhớ cho cáo đến mái tóc vàng của hoàng tử bé.
- Qua đó, có thể thấy được ý nghĩa của tình bạn: Tình bạn thật sự chạm đến sự chân thành khi cả hai "cảm hóa" được lẫn nhau, khi cả hai tầm hồn luôn hướng về nhau, và giúp đối phương trở nên tốt đẹp hơn. Tình bạn chính là sự cảm nhận bằng trái tim, nó khiến thế giới của ta tốt đẹp hơn.
Câu 5 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Khi chia tay hoàng tử bé, cáo đã có những cảm xúc gì? Những cảm xúc ấy có khiến cáo hối hận về việc kết bạn với hoàng tử bé không?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn cuối và chú ý cảm xúc của cáo.
Lời giải chi tiết:
- Khi chia tay hoàng tử bé, cáo đã không hối hận về việc kết bạn với hoàng tử bé.
- Và cáo còn gửi đến Hoàng tử bé bài học trong cuộc sống. Cáo đã khiến cho hoàng tử bé hiểu tại sao bông hồng lại là duy nhất. Như cách lý giải của cáo, đối với cậu thì cáo cũng như hàng trăm con cáo khác. Nhưng nếu cậu có thể thấy sự khác biệt của nó giữa hàng ngàn con cáo khác, thì đó mới chính là tình bạn chân thành. Tình bạn chính là giản dị như vậy.
Câu 6 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời nào của cáo "để cho nhớ"? Nêu cảm nhận của em về ý nghĩa của một trong những lời nói đó.
Phương pháp giải:
Đọc toàn văn bản và tìm những lời hoàng tử bé nhắc lại của cáo.
Lời giải chi tiết:
Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời của cáo "để cho nhớ": "Điều cốt lõi vô hình trong mắt thần", "chính thời gian của mình bỏ ra cho bông hồng của mình", "minh có trách nhiệm với bông hồng của mình".
Câu 7 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé nhiều bài học về tình bạn. Em thấy bài học nào gần gũi và có ý nghĩa nhất với mình?
Phương pháp giải:
Chọn bài học có ý nghĩa nhất mà cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé.
Lời giải chi tiết:
Cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé nhiều bài học về tình bạn. Bài học gần gũi và có ý nghĩa nhất đối với em là: sự cảm hóa sẽ làm cho thế giới này tốt đẹp hơn và chúng ta có thêm những người bạn đáng quý. Bởi vậy hãy dành tặng cho bạn bè chúng ta những tình yêu thương, sự cảm thông, chia sẻ để mỗi người trở nên tốt hơn và tình bạn càng đẹp đẽ, ý nghĩa hơn nữa.
Câu 8 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Theo em, nhân vật cáo có phải là một nhân vật của truyện đồng thoại không? Vì sao.
Phương pháp giải:
Tìm hiểu truyện đồng thoại là gì, từ đó đưa ra câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
- Theo em, nhân vật cáo là một nhân vật của truyện đồng thoại.
- Bởi đây là một câu chuyện dành cho thiếu nhi, nhà văn lấy loài cáo làm nhân vật, nhân cách hóa trên cơ sở "không thoát ly sinh hoạt thật" của loài cáo, đồng thời không xa rời cách nhìn theo thói quen của đối tượng độc giả là thiếu nhi.
VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Tưởng tượng và viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả cảm xúc của nhân vật cáo sau khi từ biệt hoàng tử bé.
Phương pháp giải:
Viết đoạn văn đáp ứng hình thức theo yêu cầu và tưởng tượng để nói về cảm xúc của cáo.
Lời giải chi tiết:
Cáo cứ nhìn theo bóng dáng của hoàng tử bé và phi thuyền của cậu dần biến mất trên thế gian. Cáo ngậm ngùi, chùi đi giọt nước mắt đã rưng rưng. Cáo ngước mãi lên theo hình bóng phi thuyền ấy cho đến khi mất hẳn. Cáo buồn và cáo vẫn nở một nụ cười gượng gạo. Cáo thầm cảm ơn cuộc đời đã đem cho mình một người bạn tuyệt vời như hoàng tử bé, dù là ngắn ngủi. Cho đến khi không còn nhìn thấy bóng dáng phi thuyền nữa, cáo thầm nói "Hãy luôn cảm hóa bông hồng tuyệt đẹp của đời cậu nhé, hoàng tử bé!".
