Bài soạn tham khảo số 4
1. Chuẩn bị - Soạn bài Đồng Tháp Mười mùa nước nổi (Cánh Diều)
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận đụng vào đọc hiểu bài du kí này.
- Khi đọc du kí, các em cần chú ý:
+ Văn bản viết về chuyến đi đến đâu? Đi bằng phương tiện gì? Thái độ và cảm xúc của người viết ra sao?
+ Cảnh sắc và con người ở đó như thế nào? Tác giả ghi lại bằng cách miêu tà, kể chuyện, phát biểu cảm nghĩ hay kết hợp các yếu tố đó?
+ Bài du kí mang lại cho em hiểu biết, thái độ và tình cảm gì?
- Tìm hiểu về loại hình du lịch mới ngày nay với tên gọi “du lịch sinh thái”, du lịch ở vùng miền Tây Nam Bộ được gọi là “du lịch miệt vườn”; về vùng Đông Tháp Mười, Nam Bộ.
- Đọc trước văn bản Đồng Tháp Mười mùa nước nổi, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Văn Công Hùng.
Gợi ý trả lời câu hỏi trang 55 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều
- Văn bản viết về chuyến đi đến đồng tháp Mười, đi bằng xe máy
- Thái độ: hào hứng, ngạc nhiên, vui mừng khi được tham quan, ngắm nhìn mảnh đất này
- Cảnh sắc, con người ở đây đơn sơ mộc mạc, dân dã mà giản dị:
Khung cảnh Đồng Tháp Mười mùa nước lũ
Kênh rạch chằng chịt, chim bay thẳng cảnh
Bạt ngàn sen chen giữa rừng tràm
Di tích văn hóa cổ
Người dân vui vẻ, hiền lành, năng động
- Bài du kí cho em hiểu biết về vùng đất Tháp Mười, về khung cảnh thiên nhiên, con người, nét đẹp văn hóa, di tích lịch sử lâu đời và văn hóa ẩm thực nơi đây. Từ đó khơi gợi cho em niềm yêu thích, thích thú, muốn khám phá mảnh đất này hơn nữa
- Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hoá bản địa gắn với giáo dục môi trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Du lịch sinh thái là loại hình du lịch có trách nhiệm đối với môi trường ở các khu thiên nhiên còn tương đối hoang sơ với mục đích thưởng ngoạn thiên nhiên và các giá trị văn hóa kèm theo của quá khứ và hiện tại, thúc đẩy công tác bảo tồn, có ít tác động tiêu cực đến môi trường và tạo các ảnh hưởng tích cực về mặt kinh tế - xã hội cho cộng đồng địa phương
- Du lịch miệt vườn là loại hình du lịch sinh thái gắn liền với những vườn cây ăn trái rộng lớn và trù phú. Với những thuận lợi về đất đai, khí hậu và hệ thực vật phong phú, du lịch sinh thái miệt vườn rất phát triển ở vùng Nam Bộ nước ta, đem đến lợi ích kinh tế cho người dân địa phương.
- Tìm hiểu về nhà thơ Văn Công Hùng sinh năm 1958 tại thành phố Thanh Hóa, hiện sống ở thành phố Pleiku, Gia Lai và Tp HCM. Anh Viết văn, viết báo và làm thơ từ 1981 và là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, Hội viên Hội Văn Nghệ dân gian Việt Nam, Hội VHNT các dân tộc thiểu số Việt Nam. Anh nguyên là Tổng biên tập Tạp chí Văn Nghệ Gia Lai, là Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà Văn Việt Nam khóa VIII. Quan niệm văn chương của ông là:“Viết không bao giờ là trò chơi, mà là cuộc vật lộn khổ sở, là nghiệp đeo đẳng suốt đời. Chữ không làm cho người no, nhưng cho ta cảm giác bình an và như thế là hạnh phúc. Nhiều hay ít là do tài năng từng người, nhưng được một câu thơ một bài báo có ích là mong mỏi của tôi, người viết.”
2. Đọc hiểu - Soạn bài Đồng Tháp Mười mùa nước nổi (Cánh Diều)
*Câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 55 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Lũ quan trọng như thế nào đối với Đồng Tháp?
Gợi ý trả lời:
Lũ quan trọng đối với Đồng Tháp bởi:
– Nó mang phù sa mùa màng, mang tôm cá về, làm nên một nền văn hóa mùa màng
– Cung cấp nước ngọt cho người dân sinh hoạt.
Câu 2 trang 56 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Thế nào là "tràm chim”?
Gợi ý trả lời
Tràm chim: được hiểu đơn giảm là tràm và chim. Tràm là gồm những cây tràm kết thành rừng và chim thì dày đặc thành vườn
Câu 3 trang 56 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Món ăn nào là đặc sản của Đồng Tháp Mười?
Gợi ý trả lời:
Đặc sản của Đồng Tháp Mười: điên điển xào tôm, cá linh kho ngót.
Câu 4 trang 57 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Sen ở Đồng Tháp Mười có gì đặc biệt?
Gợi ý trả lời:
Sen ở đây bát ngát chen giữa rừng tràm, sen tinh khiết bung nở giữa bùn, ngạo nghễ khoe giữa năn lác.
Câu 5 trang 57 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Khu di tích Gò Tháp có những gì đặc sắc?
Gợi ý trả lời:
Khu di tích Gò Tháp đặc sắc ở: rộng khoảng 5000 mét buông, cao hơn khoảng 5 mét, nằm giữa rốn Đồng Tháp Mười sàn sạt, lênh loang nước nên nó trở thành của hiếm, gắn liền với lịch sử chống Mĩ cứu nước. Hơn thế nơi đây còn khai quật được di tích nền gạch cổ niên đại 1500 năm trước.
Câu 6 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Tác giả có cảm nhận gì về Đồng Tháp Mười qua thành phố Cao Lãnh?
Gợi ý trả lời:
Tác giả cảm nhận được con người nơi đây hòa đồng, vui vẻ, hiền lành, năng động, cuộc sống nơi đây bình dị nhưng cũng rất năng động, hiện đại. Tất cả không khỏi khiến tác tác giả xao xuyến.
*Câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Tác giả của bài du kí Đồng Tháp Mười mùa nước nổi đã lựa chọn, giới thiệu những gì để làm nổi bật màu sắc riêng của Đồng Tháp Mười?
Gợi ý trả lời câu hỏi
- Tác giả giới thiệu về:
+ Nước lũ Đồng Tháp Mười, những kênh rạch chằng chịt nơi đây
+ Tràm chim Đồng Tháp Mười
+ Văn hóa ẩm thực: bông điên điển xào tôm, cá linh kho ngót.
+ Sen Đồng Tháp
+ Di tích lịch sử Gò Tháp
+ Con người nơi đây
Câu 2 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Tình cảm của tác giả thể hiện như thế nào khi viết về Đồng Tháp Mười? Hãy chỉ ra một số câu văn thể hiện rõ tình cảm ấy.
Gợi ý trả lời câu hỏi
- Tình cảm của tác giả khi viết về Đông Tháp Mười là thứ tình cảm yêu mến, trân trọng và khát khao muốn khám phá. Một số câu văn thể hiện tình cảm như:+ Trong khi chúng tôi chỉ có một ngày cưỡi xe, mà lại muốn đi nhiều, thấy nhiều, chiêm ngưỡng nhiều
+ Bằng nỗi khát khao và trân trọng của mình, tôi đã miệt mài ăn hai món quốc hồn quốc túy đồng bằng ấy.
+ ….
Câu 3 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Từ văn bản trên, theo em, bài du kí về một vùng đất mới cần chú ý giới thiệu những gì?
Gợi ý trả lời câu hỏi
- Cần chú ý giới thiệu về cảnh quan, con người, những nét văn hóa dân tộc, ẩm thực, truyền thống lịch sử, những nét đẹp đặc sắc ở vùng đất đó cho người đọc biết đồng thời xen lẫn cảm xúc của bản thân khi đến khám phá những nơi này.
Câu 4 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong bài du kí có tác dụng gì?
Gợi ý trả lời câu hỏi
- Tác dụng: làm cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.
Câu 5 trang 58 SGK Ngữ Văn 6 tập 1 Cánh Diều.
Câu hỏi: Nếu được đi thăm Đồng Tháp Mười, em sẽ đến nơi nào nêu trong bài du kí? Vì sao?
Gợi ý trả lời câu hỏi
- Em mong một lần đến được có cơ hội chèo thuyền giữa hồ sen vì em muốn được 1 lần đắm mình trong hương thơm dịu nhẹ tinh khiết của những bông sen nở, để có thể ” bâng khuâng, ngơ ngác giữa thế giới sen” như lời tác giả giới thiệu
