Bài soạn tham khảo số 4
Nội dung bài học
- Bằng cách nhìn, cách nghĩ sâu rộng mới mẻ, nhiệt tình của người gắn bó hết mình với đất nước với nhân dân, tác giả đã làm sáng tỏ mối liên hệ khăng khít giữa thơ văn Nguyễn Đình Chiểu với hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ và hiện nay
- Tác giả ca ngợi Nguyễn Đình Chiểu, một người trọn đời dùng ngòi bút làm vũ khí chiến đấu cho dân, cho nước, ngôi sao sáng trong nền văn nghệ của dân tộc
- Bài viết có sức lôi cuốn do cách nghị luận xac đáng chặt chẽ, xúc động tha thiết với nhiều hình ảnh ngôn từ đặc sắc
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Phần mở đầu: Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc phải được tìm hiêu và đề cao hơn nữa.
- Phần thân bài: Trình bày những nét đặc sắc về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.
+ Luận điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ yêu nước.
+ Luận điểm 2: Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Luận điểm 3: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Lục Vân Tiên.
- Phần kết bài: Tác giả khẳng định cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng.
→ Cách sắp xếp các luận điểm như vật là phù hợp với nội dung của bài viết, khác với trật tự thông thường ở chỗ tác giả nói về con người của Nguyễn Đình Chiểu sau đó mới trình bày những nét đặc sắc trong thơ văn của ông
Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Đây là cách nhìn mới mẻ của tác giả:
+ “Ánh sáng khác thường chính” là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu
+ “Con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy” tức là phải kiên trì, nghiên cứu thì mới khám phá được vẻ đẹp ấy.
- Nhận xét, đánh giá của tác giả
+ có ý nghĩa phương pháp luận trong việc nghiên cứu, đánh giá thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.
+ đó là sự điều chỉnh về cách nhìn để có định hướng đúng, trong việc nghiên cứu nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu.
Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu cuộc đời đẹp, đầy nghị lực, dù gặp nhiều khó khăn, bất hạnh, nhưng vẫn đứng thẳng, ngẩng cao đầu sống vì dân, vì nước
- Quan điểm sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu: thơ văn mang tính chiến đấu, giàu tính biểu cảm: “Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm / Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”.
- Thơ văn mà ông sáng tác để phục vụ cuộc chiến đấu chống xâm lược bảo vệ Tổ quốc:
+ Tái hiện lịch sử của nước ta suốt 20 năm tính từ 1860 - đây là thời kì đau thương mà anh dũng.
+ Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu trong đó phần lớn là những bài văn tế
• ca ngợi những anh hùng suốt thời đại tận trung với nước và than khóc những liệt sĩ đã chọn con đường cứu nước cho nhân dân
• Thơ văn chứa hào khí, lí tưởng đạo đức,
- Truyện Lục Vân Tiên
+ Nội dung: là một bản trường ca chính nghĩa, những đạo đức quý trọng ở đời, ca ngợi trung nghĩa.
+ Nghệ thuật: đây là một chuyện “kể”, chuyện “nói”, lối văn “nôm na”, dễ nhớ, dễ thuộc, có thể truyền bá rộng rãi trong dân gian.
+ Hạn chế tác phẩm: lời văn không hay cho lắm
Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu đáng lẽ phải sáng hơn nữa không chỉ trong thời ấy mà cả trong thời đại hiện nay bởi
+ đến nay vẫn còn nhiều người vẫn chưa hiểu hết giá trị thơ văn Nguyễn Đình Chiểu
+ giá trị thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu đến nay vẫn còn nguyên giá trị
Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Bài nghị luận này không hề khô khan mà đầy sức hấp dẫn, lôi cuốn là vì những yếu tố sau đây:
+ Cách nghị luận xác đáng, chặt chẽ, xúc động, thiết tha, với nhiều hình ảnh, ngôn ngữ đặc sắc, khiến người dọc còn nhớ mãi.
+ Cách nhìn mới mẻ, có giá trị phát hiện của tác giả đã lôi cuốn người đọc vào bài viết của mình.
Luyện tập
- Văn thơ Nguyễn Đình Chiểu không xa lạ với giới trẻ ngày nay, bởi
+ nó ghi lại bức tranh chân thực đời sống xã hội và con người
+ gửi gắm tình cảm chân thành, cảm xúc mãnh liệt của người đấu tranh hết mình vì lẽ phải và tự do của dân tộc.
- Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ngày nay và giá tri của nó
+ về nội dung
• Là trang sử vẻ vang của nhân dân Nam Bộ trong buổi đầu kháng chiến chống giặc Pháp xâm lược.
• Là bài ca về những người anh hùng nông dân thất thế nhưng họ vẫn luôn sống mãi trong lòng người dân Việt Nam.
• Ghi lại cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt của nhân dân ta, tự hào về truyền thống anh hùng dân tộc.
+ Nghệ thuật: tuy viết theo lối cổ nhưng tài hoa và cảm xúc của nhà thơ đủ để lay động hàng triệu trái tim
+ Là bài học về tình yêu nước cho thế hệ trẻ ngày nay
