Bài soạn tham khảo số 2
Trích diễm thi tập là một trong những công trình sưu tầm tác phẩm văn thơ của tri thức Việt Nam. Tuyển tập bao gồm thơ của các nhà thơ từ thời Trần đến thế kỉ XV thời Lê.
Lời tựa cho tập thơ này được Hoàng Đức Lương viết vào năm 1497. Bài tựa thể hiện niềm tự hào sâu sắc và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương trong việc bảo tồn di sản văn học của tiền nhân.
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 30 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
- Nguyên nhân:
+ Người quan tâm đến thơ ca thì không đủ năng lực, kiên trì.
+ Chính sách in ấn của nhà nước còn hạn chế.
+ Thời gian huỷ hoại sách.
+ Binh hoả.
- Cách lập luận chặt chẽ, logic kết hợp nghị luận với biểu cảm, tự sự, làm bài tựa có tính thuyết phục cao, tác động sâu sắc đến tình cảm người đọc.
Câu 2 (trang 30 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
- Quá trình sưu tầm: nhặt nhạnh, tìm tòi, bổ sung ⇒ khó khăn, vất vả.
- Biên soạn sách:
+ chọn bài hay, sắp xếp theo thể loại.
+ kết cấu sách gồm 6 quyển, 2 phần.
- Thái độ tác giả khi sưu tầm sách:
+ Trân trọng, đề cao những di sản thơ văn của cha ông.
+ Khiêm nhường khi đánh giá về công việc của bản thân.
⇒ Hoàng Đức Lương là người có tấm lòng yêu nước, tự hào dân tộc, có trách nhiệm với việc giữ gìn những giá trị văn hoá đời sau.
Câu 3 (trang 30 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
- Điều làm cho Hoàng Đức Lương vượt khó khăn để biên soạn tuyển tập thơ này là bởi niềm tự hào về văn hiến dân tộc, về ý thức trách nhiệm trước di sản đã bị thất lạc của cha ông, về tinh thần độc lập tự chủ và ý thức tự cường trong văn học.
- Công việc của Hoàng Đức Lương thể hiện ý thức trách nhiệm công dân rất cao trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc.
Câu 4 (trang 30 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
Trước Trích diễm thi tập đã có Đại cáo bình Ngô đã từng nói đến nền văn hiến nước ta bằng niềm tự hào sâu sắc:
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
II. Luyện tập
Một số dẫn chứng chứng tỏ các nhà văn, nhà thơ thời xưa rất tự hào về nền văn hiến dân tộc:
- Nam Quốc sơn hà – Lí Thường Kiệt
- Đại Việt sử kí của Lê Văn Hưu
- Đại Việt sử kí toàn thư của Ngô Sĩ Liên.
- Hiền tài là nguyên khí quốc gia (Bài kí đề danh bia tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba) của Thân Nhân Trung
