Bài soạn tham khảo số 2
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử vĩ đại vì:
- Nguyễn Trãi là bậc anh hùng của dân tộc. Cuộc đời Nguyễn Trãi song hành cùng dòng chảy của lịch sử. Ông tận lực, tận tâm vì quốc gia, dân tộc và làm nên nhiều chiến công hiển hách trong cuộc kháng chiến chống quân Minh cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước sau này.
- Nguyễn Trãi là một nhân vật toàn tài hiếm có trong lịch sử thời phong kiến. Ông có nhiều đóng góp nổi bật trên nhiều phương diện khác nhau: chính trị, quân sự, ngoại giao, văn chương, nghệ thuật.
- Tư tưởng của Nguyễn Trãi có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều triều đại, nhiều thế hệ người Việt Nam sau này.
- Năm 1980, ông được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới.
Câu 2 (trang 13 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
Một số tác phẩm nổi bật của Nguyễn Trãi:
- Tác phẩm viết bằng chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Chí Linh sơn phú, Băng hồ di sự lục, Ức trai thi tập, Lam Sơn thực lục, Văn bia Vĩnh Lăng….
- Tác phẩm viết bằng chữ Nôm: Quốc âm thi tập.
- Giới thiệu tác phẩm Quân trung từ mệnh tập:
+ Quân trung từ mệnh tập là tác phẩm tập hợp những thư từ gửi cho tướng giặc và những giấy tờ giao thiệp với triều đình nhà Minh. Đây có thể xem như những “văn kiện” ngoại giao, chính trị quan trọng.
+ Tác phẩm có sự kết hợp tuyệt diệu giữa tư tưởng nhân nghĩa, tư tưởng yêu nước và nghệ thuật viết văn luận chiến bậc thầy. Phan Huy Chú cho rằng tập văn “có sức mạnh của mười vạn quân”.
Câu 3 (trang 13 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua một số câu thơ:
- Nỗi đau thế sự, tình yêu thương con người: “Phượng những tiếc cao diều hãy lượn/ Hoa thường hay héo, cỏ thường tươi”…
- Tình yêu, thiên nhiên, quê hương, đất nước: “Nước biếc non xanh thuyền gối bãi/ Đêm thanh nguyệt bạc khánh lên lầu”…
- Nghĩa vua tôi, tình cha con sâu nặng: “Quân thân chưa báo lòng, canh cánh/ Tình phụ cơm trời áo cha”.
- Khao khát nhân dân được ấm no, hạnh phúc thể hiện tư tưởng nhân nghĩa: “Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng/ Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
Câu 4 (trang 13 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):
Thơ văn Nguyễn Trãi có những giá trị về nội dung và nghệ thuật:
- Giá trị nội dung:
+ Nêu cao chủ nghĩa yêu nước: ca ngợi cuộc chiến đấu vì độc lập dân tộc, vì đạo lí chính nghĩa.
+ Thể hiện tinh thần nhân đạo: quan niệm sức mạnh vô địch là bắt nguồn từ “chí nhân”, “đại nghĩa”, từ nhân dân.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể loại: Tạo ra những ánh văn chính luận xuất sắc, mở đường cho thơ Nôm Đường luật phát triển thành một thể thơ dân tộc.
+ Ngôn ngữ: đưa ngôn ngữ tiếng Việt thành ngôn ngữ văn học giàu và đẹp.
