Bài soạn số 4
1. Chuẩn bị
- Yêu cầu (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
- Sử thi này gồm 24.000 câu thơ đôi, tức 48.000 dòng thơ, chưa bằng 1/4 khối lượng dòng thơ của bộ Mahabharata nhưng bố cục chặt chẽ hơn. Chủ đề của tác phẩm là câu chuyện tình duyên giữa hoàng tử Rama và người vợ chung thủy Sita.
- Đặc điểm nổi bật khiến Ramayana sống mãi trong lòng người đọc là sức gợi cảm của nó, với sự kết hợp của yếu tố tưởng tượng kì ảo và việc phản ánh hiện thực khách quan, nét hoang đường kì ảo và việc miêu tả tính cách con người trần tục, những cảnh oai hùng và những cảnh bi tráng
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính:
Văn bản “Ra-ma buộc tội” nói về đặt các nhân vật vào tình thế thử thách ngặt nghèo đỏi hỏi sự lựa chọn quyết liệt, bộc lộ sâu sắc bản chất con người. Ra-ma vào sinh ra tử, chiến đấu với yêu quỷ giành lại người vợ yêu quý nhưng cũng dám hi sinh tình yêu vì danh dự, bổn phận của một người anh hùng, một đức vua mẫu mực.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1- Cánh diều):
Bối cảnh Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau dưới bầu không khí nặng nề, trang trọng như một phiên tòa phán xử.Ra-ma với tư cách người chồng, tư cách đức vua, người anh hùng buộc Ra-ma dù rất yêu thương vợ vẫn phải giữ bổn phận người đứng đầu cộng đồng.
Câu 2 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Cánh diều):
- Lời nói: nghiêm khắc, phê phán “nay ta phải nghi ngờ tư cách của nàng, vì nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạ. ... trông thấy nàng ta không chịu nổi....”
- Tình cảm: lòng đau như dao cắt khi phải nói những lời làm tổn thương Xi-ta
Câu 3 (trang 30 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
“đau đớn đến nghẹt thở, như một cây dây leo bị vòi voi quật nát”, “xấu hổ cho kiếp số của nàng”, “nước mắt nàng đổ ra như suối”,...
Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
Hiên ngang, dũng cảm, mạnh mẽ: “Gia-na-ki lượn quanh giàn thiêu rồi dũng cảm bước vào ngọn lửa”
*Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
- Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện: Hoàng tử Ra-ma sau khi chiến thắng quỷ vương Ra-va-na giành lại được người vợ yêu quý là nàng Xi-ta xinh đẹp, kiều diễm. Vợ chồng gặp lại nhau, Xi-ta vui mừng khôn xiết. Nhưng hoàng tử Ra-ma vì nghi ngờ vợ mình không giữ được trọn vẹn danh tiết và phẩm hạnh trong thời gian bị quỷ Ra-va-na bắt cóc nên đã tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta ra sức thanh minh nhưng không làm lay chuyển Ra-ma, nàng đành bước lên giàn hỏa thiêu, nhờ thần lửa A-nhi chứng giám cho đức hạnh trung trinh của mình.
- Bối cảnh diễn ra sự kiện ấy: Vợ chồng Ra-ma và Xi-ta gặp nhau trong bầu không khí nặng nề, trang nghiêm như một phiên tòa phán xử.
Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
- Được thể hiện qua lời nói của Ra-ma, dù thương vợ và lòng đau như cắt nhưng vì danh dự, chàng phải buộc tội Xi-ta, tuyên bố từ bỏ nàng vì không còn giữ trọn vẹn danh tiết và phẩm hạnh:“...Nay ta phải nghi ngờ tư cách của nàng...trông thấy nàng, ta không chịu nổi... ta không ưng có nàng nữa....”
Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
- Người anh hùng lí tưởng là người có ngoại hình lớn lao kì vĩ, phẩm chất dũng cảm, tài trí, luôn đặt lợi ích của cộng đồng, dân tộc lên hàng đầu.
- Người phụ nữ lí tưởng là người có vẻ ngoài xinh đẹp, phẩm chất thuỷ chung, giữ trọn vẹn tiết hạnh
- Quan niệm đó ngày nay đã không còn phù hợp. Vì trong một xã hội phát triển, quyền cá nhân con người được đề cao, không có những chuẩn mực về một con người lí tưởng, mỗi người chính là lý tưởng của chính mình.
Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):
- Nhân vật anh hùng trong thần thoại: Có sức mạnh phi thường, đại diện cho các thế lực tự nhiên, thông minh, dũng cảm và lập nhiều chiến công
- Nhân vật anh hùng trong sử thi: Có tài năng, sức mạnh, phẩm chất anh hùng gắn, sẵn sàng xả thân vì cộng đồng, khát vọng chinh phục tự nhiên
