Bài soạn "Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang" số 3

* Tóm tắt văn bản: Đoạn trích là bức chân dung tự họa của Rô-bin-xơn Cru-xô khi đã sống một mình ở hoang đảo vùng xích đạo khoảng 15 năm. Toàn bộ trang phục của Rô-bin-xơn đều được làm bằng da dê với hình thù kì dị. Bên cạnh đó, lúc nào Rô-bin-xơn cũng phải mang theo rất nhiều các đồ lề lỉnh kỉnh như cưa, rìu, thuốc súng, đạn ghém... Qua bức chân dung tự họa và giọng kể hóm hỉnh của Rô-bin-xơn, người đọc hình dung được cuộc sống vô cùng khó khăn gian khổ và cả tinh thần lạc quan của nhân vật.

* Bố cục: 4 phần
- Phần 1 (Từ đầu đến bộ dạng của tôi như dưới đây): mở đầu
- Phần 2 (tiếp theo đến chẳng khác gì áo quần của tôi): Trang phục của Rô-bin-xơn.
- Phần 3 (tiếp theo đến bên khẩu súng của tôi): Trang bị của Rô-bin-xơn.
- Phần 4 (Còn lại): Diện mạo của Rô-bin-xơn

Câu 1 - Trang 129 SGK ngữ văn 9 tập 2: Xét xem nếu phải tách đoạn cuối cùng của văn bản thành hai đoạn riêng biệt thì nên ngắt ra ở chỗ nào. Tìm bố cục của văn bản và đặt tiêu đề cho từng phần.Trả lời
Có thể chia đoạn cuối cùng của văn bản thành hai phần: một phần tả trang phục, một phần tả diện mạo. Trang phục thì kì cục còn diện mạo cũng hài hước không kém, tuy vậy, qua cách miêu tả của tác giả, bạn đọc có thể hình dung được ít nhiều những gian nan vất vả mà nhân vật đã phải trải qua, đồng thời cảm nhận được một nghị lực phi thường, tình yêu cuộc sống mãnh liệt được biểu hiện qua những lời nhân vật tự miêu tả mình, nhất là qua tiếng cười chỉ chực bật ra sau những câu chữ.Bài văn có thể chia làm bốn phần (xem phần bố cục).

Câu 2 - Trang 129 SGK ngữ văn 9 tập 2: Vị trí và độ dài phần Rô-bin-xơn kể về diện mạo của chàng có gì đáng chú ý so với các phần khác? Thử giải thích vì sao lại như vậy nếu xem xét từ góc độ nhân vật xưng “tôi” tự kể chuyện mình.
Trả lời

Trong bài văn, phần miêu tả diện mạo chỉ chiếm một dung lượng ít (hơn 10 dòng). Điều này có nguyên nhân từ ngôi kể chuyện: ngôi thứ nhất. Rô-bin-xơn tự miêu tả về mình, do đó chàng chỉ có thể miêu tả những gì chàng trông thấy mà thôi, điển hình là bộ ria mép. Ngược lại, các chi tiết về trang bị vũ khí, trang phục lại được miêu tả khá kĩ.Đây cũng là một dụng ý nghệ thuật của tác giả. Bằng cách kể theo ngôi thứ nhất, từ góc nhìn như vậy, tác giả có thể miêu tả một bộ dạng kì khôi, thu hút sự chú ý của người đọc.

Câu 3 - Trang 129 SGK ngữ văn 9 tập 2: Cuộc sống hết sức khó khăn của Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang vào thời gian này hiện lên thấp thoáng qua những chi tiết của bức chân dung tự họa ấy ra sao? Trả lời

Rô-bin-xơn đã sống một mình ngoài đảo hoang trên mười năm. Mọi trang phục của chàng hầu hết đều bằng da dê: “bộ quần áo” là những tấm da dê buộc túm lại, ủng cũng bằng da dê, thậm chí cả bao đựng đạn cũng bằng da dê. Bên cạnh đó là những vật dụng khác: dao, kiếm, cưa, rìu,… Chỉ qua trang phục và các vật dụng chàng mang trên người cũng đủ thấy cuộc sống của Rô-bin-xơn khi đó vất vả, khó khăn như thế nào, đồng thời cũng cho ta thấy một nghị lực phi thường, một ý chí sắt đá, một bản lĩnh sống không gì khuất phục nổi.

Câu 4 - Trang 130 SGK ngữ văn 9 tập 2: Tinh thần lạc quan bất chấp mọi gian khổ của Rô-bin-xơn được thể hiện như thế nào qua bức chân dung tự họa và qua giọng kể của nhân vật?
Trả lời

Mở đầu đoạn trích, nhân vật “tôi”đã tưởng tượng: “Nếu có ai đó ở nước Anh gặp một kẻ như tôi lúc bấy giờ, chắc tôi sẽ làm cho họ hoảng sợ hoặc phá lên cười sằng sặc; và lắm khi tôi đứng lặng ngắm nghía bản thân mình, tôi cứ mỉm cười tưởng tượng tôi lang thang khắp miền Y- óoc- sai với trang bị và áo quần như vậy… ”. Từ cái mũ “to tướng, cao lêu đêu chẳng ra hình thù gì”, chiếc áo có vạt “dài tới khoảng lưng chừng hai bắp đùi” cho đến cái quần “loe đến đầu gối”, lại thêm một đôi chẳng biết nên gọi là bít tất hay là giày, tất cả đều bằng da dê. Chỉ qua trang phục thôi, chúng ta cũng đã thấy ý chí và nghị lực của nhân vật “tôi” lớn đến mức nào. Thay vì bị hoàn cảnh éo le khuất phục, Rô-bin-xơn đã không ngừng lao động, cải tạo nó để nó phục vụ cho cuộc sống của mình.Phần tả diện mạo không nhiều và cũng không thật cụ thể như khi tả trang phục nhưng mỗi chi tiết đều rất đặc sắc, khắc họa rất rõ chân dung của nhân vật lúc bấy giờ. Đoạn trích nhưng “Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang” đã giúp chúng ta hình dung rất rõ những gian nan, vất vả mà nhân vật đã phải trải qua, đồng thời ca ngợi tinh thần lạc quan, ý chí vượt lên mọi khó khăn gian khổ của con người.