Bài soạn "Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống" số 6
A. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU BÀI
I. Thế nào là bài nghị luận vể một sự việc, hiện tượng đời sống
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sông xã hội là bài nghị ,luận bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
Yêu cầu của một bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống xã hội:
Về nội dung: Bài văn nghị luận phải nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề; phân tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại của nó, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của ngưòi viết.
Về hình thức: Bài văn nghị luận phải có bố cục chặt chẽ, mạch lạc, có luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp; lối văn chính xác, sống động.
II. Đọc hiểu
1. Trong văn bản: Bệnh lề mề, tác giả bàn luận về hiện tượng lề mề
một hiện tượng đáng buồn nhưng lại thường thấy trong đời sống hiện nay.
Những biểu hiện của bệnh lề mề:
Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến.
Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt.
Tác giả nêu rõ được vấn đề đáng quan tâm của hiện tượng lề mề.
Để người đọc nhận ra hiện tượng lề mề, tác giả đã mô tả bằng cách nêu ra hai biểu hiện trên của nó.
2. Những nguyên nhân tạo nên hiện tượng lề mề:
Không coi trọng thời gian của người khác (Thiếu tự trọng và thiếu tôn trọng người khác).
Tác phong nông nghiệp lề mề.
3. Bệnh lề mề có những tác hại sau:
Gây hại cho tập thể.
Gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc.
Tạo ra tập quán không tốt.
Tác giả đã phân tích những tác hại của bệnh lề mề bằng những dẫn chứng cụ thể, kết hợp vối những lí lẽ xác đáng.
Bài viết đã đánh giá hiện tượng lề mề như sau:
Lề mề là thiếu tôn trọng người khác và chính mình.
Làm việc đúng giờ là tự trọng và tôn trọng người khác, là tác phong của một người có văn hoá.
4. Bài viết có bố cục mạch lạc và chặt chẽ. Trước tiên tác giả nêu những biểu hiện của bệnh lề mề. Sau đó nêu nguyên nhân và phân tích các .tác hại, đưa ra những đề xuất biện pháp về hiện tượng đó.
B. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Bài tập này nêu hai yêu cầu:
Nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn trong nhà trường, ngoài xã hội;
Trao đổi xem sự việc, hiện tượng nào đáng để viết một bài nghị luận xã hội, sự việc, hiện tượng nào thì không cần viết.
Gợi ý: Trong cuộc sống, các bạn học sinh có nhiều hoạt động tốt đáng biểu dương. Cụ thể:
Trung thực trong học tập.
Tích cực tham gia và vận động đóng góp cho quỹ vì ngưòi nghèo, vì nạn nhân chất độc da cam.
Có những phát minh nhỏ ứng dụng trong đời sống sản xuất.
Thông cảm và sẻ chia với những bạn gặp hoàn cảnh khó khăn trong lớp…
Câu 2. Bài tập này yêu cầu các em xác định hiện tượng được nêu trong SGK, trang 21 có phải là hiện tượng đáng viết một bài nghị luận không? Giải thích vì sao?
Gợi ý: Hiện tượng rất nhiều thanh niên nam hút thuốc lá dẫn đến những triệu chứng xấu là một hiện tượng đáng buồn trong xã hội hiện nay. Nhiều tổ chức xã hội trong và ngoài nước đã tích cực tuyên truyền mọi người, nhất là nam thanh niên, thấy được tác hại của thuốc lá và từ bỏ nó. Vì ý nghĩa cấp bách của hiện tượng đó nên cần viết một bài văn nghị luận về vấn đề này.
