Bài soạn "Mã Giám Sinh mua Kiều" số 4
Câu 1 - Trang 99 SGK
Phân tích những nét về ngoại hình và tính cách để làm nổi bật bản chất xấu xa của Mã Giám Sinh.
Trả lời
Mã Giám Sinh là điển hình của loại con buôn lưu manh với tính chất giả dối, bất nhân và vì tiền.
- Giả dối từ lai lịch xuất thân mù mờ: Giới thiệu là khách phương xa (viễn khách) mà lại xưng quê cũng gần. Đến tướng mạo, tính danh cũng giả dối, tuổi tác đã nhiều nhưng lại cố tô vẽ cho trẻ (mày râu nhẵn nhụi), ra vẻ thư sinh phong lưu lịch sự (áo quần bảnh bao) mà trước thầy, sau tớ lao xao, láo nháo, ô hợp.
- Từ bộ mặt đến cách ăn mặc thiếu tự nhiên, trơ trẽn, trai lơ, phong tình.
- Cử chỉ, hành động cộc cằn, thô lỗ, cách nói năng nhát gừng, cộc lốc, vô học
+ Ghế trên ngồi tót sỗ sàng.
+ Đắn đo cân sắc cân tài.
+ Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ.
- Bản chất bất nhân, vì tiền của Mã Giám Sinh bộc lộ qua cảnh mua bán Thúy Kiều. Bất nhân trong hành động, trong thái độ đối xử với Kiều: xem nàng như một đồ vật đem bán, cân đong, đo đếm cả nhan sắc và tài năng: “Đắn đo cân sắc, cân tài". Bất nhân trong tâm lí lạnh lùng, vô cảm trước gia cảnh của Kiều và tâm lý mãn nguyện, hợm hĩnh: “Tiền lưng đã sắn việc gì chẳng xong”.
Bản chất vì tiền trong hành động mặc cả keo kiệt, đê tiện: “Cò kè bớt một thêm hai". Nếu trước đó, khi giành “ghế trên", Mã vội vàng “ngồi tót” thì lúc mua Kiều, hắn lại hết sức chậm rãi, tính toán chi li, hết “đắn đo”, hết “thử tài” lại “cò kè”, “thêm”, “bớt”. Câu thơ: “Cò kè bớt một thêm hai” gợi cảnh kẻ mua người bán đưa đẩy món hàng, túi tiền được cởi ra, thắt vào, nâng lên, đặt xuống.
=> Mã Giám Sinh hiện lên qua ngôn ngữ miêu tả trực diện của tác giả, được miêu tả bằng nét bút hiện thực, hoàn chỉnh cả về diện mạo và tính cách. Nhân vật Mã Giám Sinh được khắc hoạ thật cụ thể, sinh động, đồng thời lại mang ý nghĩa khái quát về một loại người giả dối, vô học, bất nhân.
Câu 2 - Trang 99 SGK
Cảm nhận của em về hình ảnh Thuý Kiều ?
Trả lời
Kiều thật đáng thương vì đã âm thầm tự nguyện hi sinh chữ tình cho chữ hiếu: “liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân”. Nàng gạt bao nước mắt khi đã cắt đứt với Kim Trọng, rồi rời bỏ gia đình ấm êm, chịu những cảnh thương tâm.
Thúy Kiều tội nghiệp vì nàng là một món hàng đem bán và càng tội nghiệp hơn khi nàng ý thức được nhân phẩm. Là một món hàng, Kiều buồn rầu, tủi hổ, sượng sùng trong bước đi “ngại ngùng”, ê chề trong cảm giác “thẹn” trước hoa và “mặt dày" trước gương.
Là một người ý thức được nhân phẩm, Kiều đau uất trước cảnh đời ngang trái, đau đớn khi nghĩ tới “nỗi mình" tình duyên dang dở, uất ức bởi “nỗi nhà” bị vu oan giá họa. Bao trùm tâm trạng Kiều là sự đau đớn, tái tê: “Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng”.
Câu 3 - Trang 99 SGK
Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du thể hiện qua đoạn trích.
Trả lời
- Tác giả tỏ thái độ khinh bỉ và căm phẫn sâu sắc bọn buôn người của Nguyễn Du thể hiện qua cách tác giả miêu tả Mã Giám Sinh với cái nhìn mỉa mai, châm biếm.
+ Áo quần bảnh bao là áo quần trưng diện, cũng thiếu tự nhiên. “Hai chữ “bảnh bao” thường dùng để khen áo quần trẻ em chứ ít dùng cho người lớn” - (Trần Đình Sử), Sự đả kích ngầm càng sâu cay hơn khi một người đã “trạc ngoại tứ tuần” lại tỉa tót công phu, cố tô vẽ cho mình ra dáng trẻ. Hành động của Mã Giám Sinh khi gật gù tán thưởng món hàng: “Mặn nồng một vẻ một ưa” chẳng khác gì cử chỉ đê tiện “lẩm nhẩm gật đầu” của Sở Khanh sau này.
Thái độ của Nguyễn Du tố cáo thế lực đồng tiền chà đạp lên con người thể hiện qua lời nhận xét: “Tiền lưng đã sẵn việc gì chẳng xong”. Lời nhận xét có vẻ khách quan nhưng chứa đựng trong đó cả sự chua xót, căm phẫn. Đồng tiền biến nhan sắc thành món hàng, tủi nhục, biến kẻ táng tận lương tâm thành kẻ mãn nguyện, tự đắc. Thế lực đồng tiền cùng với thế lực lưu manh, thế lực quan lại đã vào hùa với nhau tàn phá gia đình Kiều, tàn phá cuộc đời Kiều.
- Nguyễn Du còn thể hiện niềm cảm thương sâu sắc trước thực trạng con người bị hạ thấp, bị chà đạp. Nhà thơ như hoá thân vào nhân vật để nói lên nỗi đau đớn, tủi hổ của Thúy Kiều.
Tống kết
Qua bài soạn Mã Giám Sinh mua Kiều ở trên, các em cần ghi nhớ:
Bằng việc miêu tả ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ đối thoại để khắc hoạ tính cách nhân vật, tác giả đã bóc trần bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh, qua đó lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên sắc tài và nhân phẩm của người phụ nữ.
