Bài soạn "Hội thoại" (tiếp theo) số 5
Kiến thức cần nắm vững
- Khái niệm lượt lời: Trong hội thoại, mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.
- Cách dùng lượt lời:
+ Khi tham gia hội thoại, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.
+ Nếu trong cuộc hội thoại việc nói chỉ đem lại những điều không hay, tiêu cực, dễ gây bất hòa thì lúc đó cần im lặng để giữ được tình bạn, tình đoàn kết, cần tránh to tiếng, tránh điều qua tiếng lại không cần thiết…
+ Đôi khi sự im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách để biểu thị thái độ: tức giận, không bằng lòng, hổ thẹn, ngại ngùng, bàng hoàng,...
I- Lượt lời trong hội thoại
Câu 1 trang 102 SGK văn 8 tập 2:
Trong cuộc đối thoại giữa bé Hồng và bà cô:
Bé Hồng có 2 lượt lời
Bà cô có 6 lượt lời
Câu 2 trang 102 SGK văn 8 tập 2:
Những lần Hồng được nói nhưng không nói: sau lượt lời 1, 3 của bà cô
Sự im lặng thể hiện thái độ bất bình trước những lời lẽ thiếu thiện chí của bà cô
Câu 3 trang 102 SGK văn 8 tập 2:
Hồng không cắt lời bà cô vì luôn phải cố gắng kìm nén để giữ thái độ lễ phép
II- Luyện tập
Câu 1 trang 102 SGK văn 8 tập 2:
Tính cách nhân vật trong đoạn trích:
Chị Dậu: nhẫn nhịn nhưng cũng bản lĩnh, mạnh mẽ
Anh Dậu: cam chịu, bạc nhược
Cai lệ: hống hách, thô bạo, tàn nhẫn
Câu 2 trang 103 SGK văn 8 tập 2:
a. Sự chủ động tham gia cuộc thoại của chị Dậu và cái Tí phát triển ngược nhau:
Ban đầu cái Tí hồn nhiên, nói nhiều, chị Dậu chỉ im lặng
Về sau cái Tí ít nói còn chị Dậu nói nhiều
b. Tác giả miêu tả như vậy phù hợp với tâm lí nhân vật vì ban đầu khi chưa biết chuyện, cái Tí hồn nhiên, chị Dậu đau đớn vì phải bán con, sau đó nó khóc lóc, van xin còn chị Dậu phải nén đau để dỗ dành, thuyết phục con
c. Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên hiếu thảo của cái Tí qua phần đầu cuộc thoại làm tăng kịch tính của câu chuyện vì chị Dậu càng đau đớn khi phải gạt nước mắt bán đứa con gái ngoan hiền, hiếu thảo.
Câu 3 trang 107 SGK văn 8 tập 2:
Sự ngỡ ngàng của nhân vật “tôi” biểu thị:
Sự ngỡ ngàng, bất ngờ trước tình yêu thương của em gái
Sự xấu hổ vì đã đố kị với em
Câu 4 trang 107 SGK văn 8 tập 2:
Trong trường hợp phải giữ bí mật hoặc lời nói mang tính tiêu cực thì im lặng là vàng
Trong trường hợp phải phát biểu chính kiến của mình để ủng hộ cái đúng thì im lặng sẽ đồng nghĩa với hèn nhát
