Bài soạn "Danh từ" (tiếp theo) số 2
Phần I: DANH TỪ CHUNG VÀ DANH TỪ RIÊNG
Trả lời câu 1 (trang 108 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, hãy điền các danh từ ở câu trên vào bảng phân loại:
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
BẢNG PHÂN LOẠI
Danh từ chung: vua,…
Danh từ riêng: Hà Nội,…
Lời giải chi tiết:
Các danh từ đươc điền vào trong bảng như sau:
Danh từ chung: vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ, làng, xã, huyện.
Danh từ riêng: Hà Nội, Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Phù Đổng, Gia Lâm.
Trả lời câu 2 (trang 108 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Nhận xét về cách viết các danh từ riêng trong câu trên.
Lời giải chi tiết:
Trong câu đã dẫn, chữ cái đầu tiên của tất cả các bộ phận tạo thành danh từ riêng (chữ cái đầu tiên của tất cả các tiếng tạo thành danh từ riêng) đều được viết hoa.
Trả lời câu 3 (trang 109 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Nhắc lại quy tắc viết hoa đã học, cho ví dụ minh hoạ cụ thể.
Lời giải chi tiết:
Quy tắc viết hoa:
- Quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí Việt Nam: Viết hoa tất cả các chữ cái đầu tiên của tiếng.
Ví dụ: Lê Hoài Nam, Huế, Đà Nẵng...
- Quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí nước ngoài:
- Nếu là tên người, địa phương Trung Quốc phiên âm qua từ Hán Việt viết hoa tất cả các chữ cái đầu tiên tạo nên tiếng.
Ví dụ: Đặng Tiểu Bình, Bắc Kinh...
- Tên người, tên địa lí phiên âm qua tiếng Việt:
+ Tên người: Chỉ viết hoa những chữ cái đầu tiên của họ, đệm và tên, ví dụ: A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin.
+ Tên địa lí: Chỉ viết hoa chữ cái đầu tiên, giữa các tiếng có thể có hoặc không có gạch nối, ví dụ: Mixixipi, Đanuýp, Vác-sa-va...
- Tên các cơ quan, tổ chức, các danh hiệu giải thưởng, huân huy chương: Viết hoa chữ cái dầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này, ví dụ: Liên hợp quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam, Đội Thiêu niên...
Phần II: LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 109 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tìm danh từ chung và danh từ riêng trong câu văn sau:
Ngày xưa, / ở / miền / đất / Lạc Việt / cứ / như / bây giờ / là / Bắc Bộ / nước / ta, / có / một / vị / thần / thuộc / nòi / rồng, / con trai / thần / Long Nữ, / tên / là / Lạc Long Quân.
(Con Rồng cháu Tiên)
Lời giải chi tiết:
- Các danh từ chung: ngày xưa, miền, đất, nước, thần, nòi, rồng, con trai, tên.
- Các danh từ riêng: Lạc Việt, Bắc bộ, Long Nữ, Lạc Long Quân.
Trả lời câu 2 (trang 109 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Các từ được in đậm được đây có phải là danh từ riêng hay không? Vì sao?
a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Hoạ Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.
b) Nàng Út bẽn lẽn dâng lên vua mâm bánh nhỏ.
c) [...] Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.
Lời giải chi tiết:
Các từ in đậm:
a) Chim, Mây, Nước Hoa
b) Út
c) Cháy
Đều là những danh từ riêng vì chúng được dùng để gọi tên riêng của một sự vật cá biệt, duy nhất mà không phải dùng để gọi chung một loại sự vật.
Trả lời câu 3 (trang 110 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Có bạn chép đoạn thơ trong SGK- tr.110 SGK Ngữ văn 6 tập 1 của nhà thơ Tố Hữu mà quên viết hoa một số danh từ riêng. Em hãy viết lại các danh từ riêng ấy cho đúng
Lời giải chi tiết:
Đoạn thơ được viết lại như sau:
Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang, Hậu Giang
Ai vô thành phố Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng
Ai về thăm bưng biền Đồng Tháp
Việt Bắc Việt Nam mồ ma giặc Pháp
Nơi chôn rau cắt rốn của ta!
Ai đi Nam - Ngãi, Bình - Phú, Khánh Hoà
Ai vô Phan Giang, Phan Thiết
Ai lên Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung
Ai về với quê hương ta tha thiết
Sông Hương, bến Hải, cửa Tùng...
Ai vô đó với đồng bào đồng chí
Nói với nửa -Việt Nam yêu quý
Rằng nước ta là của chúng ta
Nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà!
