Từ Sahara trong ngôn ngữ Ả Rập có nghĩa là Đại sa mạc, có rất nhiều đặc điểm nổi bật đem lại cái tên đặc biệt này. Sa mạc Sahara như là những đụn cát khổng lồ, có sông suối, cao nguyên đá, các thung lũng khô cằn, nhiều ốc đảo xanh tươi và hệ động thực vật và bò sát đa dạng.

Sa mạc Sahara là sa mạc có nhiều cái nhất. Sa mạc nóng có diện tích lớn nhất trên thế giới với 9,4 triệu km2, là sa mạc đi qua nhiều nước nhất trên thế giới (11 quốc gia là Libya, Algeria, Ai Cập, Tunisia, Chad, Morocco, Eritrea, Niger, Mauritania, Mali, và Sudan). Và là sa mạc có những trận bão cát lớn nhất. Sa mạc Sahara có những cồn cát cao tới 180 mét. Tuy là một sa mạc nhưng Sahara lại có nhiều ốc đảo và có một trong những dòng sông lớn chảy qua (sông Nin). Sa mạc Sahara là nơi tập trung nhiều khoáng sản nhất Châu Phi. Nền văn minh Ai Cập cũng nằm trên vùng sa mạc Sahara rộng lớn.

Sa mạc Sahara có biên độ nhiệt giữa ngày và đêm lớn 15 đến 35 độ C. Sa mạc Sahara có lượng mưa trung bình hàng năm là dưới 100mm. Có nhiều nơi hầu như cả năm không có một giọt mưa nào. Hiện nay, sa mạc Sahara đang không ngừng mở rộng về phía nam. Điều đặc biệt, đầu năm 2018, tuyết rơi bất thường trên sa mạc tạo nên một cảnh tượng kỳ vĩ. Tuyết rơi phủ trắng những đụn cát trên khu vực Sahara thuộc Ain Sefra, Algeria. Mùa đông năm 2017 là lần đầu tiên sau gần 40 năm sa mạc này lại đón tuyết.

Sa mạc Gobi là sa mạc lớn nhất ở Châu Á với diện tích hơn 1,2 triệu km2, sa mạc nằm ở phía nam Mông Cổ và phía bắc-tây bắc của Trung Quốc. Đây là một sa mạc lạnh, sa mạc bóng mưa vì mùa đông ở đây thường xuất hiện sương giá và đôi khi có tuyết rơi trắng xóa bao phủ trên đồi cát, tạo nên một bức tranh thiên nhiên hoang vắng và yên bình.

Khác với Sahara là những bãi cát thì sa mạc Gobi là sa mạc sỏi đá, núi đá. Gió ở Gobi có thể thổi mạnh lên tới 140km/h. Sa mạc Gobi có tồn tại nhiều loại động vật quý hiếm như Lạc đà hai bướu, Linh Dương Gazen đuôi đen, Gấu tuyết...

Dù là một nơi có rất ít dân cư sinh sống tại đây nhưng trên thế giới có không ít người biết về nơi này bởi vẻ đẹp nguyên sơ và bí ẩn. Biết đến Gobi mà không làm một chuyến phiêu lưu qua sa mạc thì thật uổng phí. Điều thú vị khi khám phá sa mạc Gobi là được cưỡi lạc đà chu du trên mảnh đất khô cằn mà có lúc tưởng như đang đi trên một vùng đất hoang tàn, có lúc lại cảm nhận đang di chuyển về phía cuối chân trời.

Có thể bạn cho rằng Sahara mới là sa mạc lớn nhất trên thế giới. Nhưng thực tế không phải vậy Nam Cực mới là sa mạc lớn nhất thế giới. Tại sao ư? Đơn giản thôi bởi theo tiêu chí đánh giá sa mạc là nơi nhận được lượng mưa ít thì nam cực đã đạt tiêu chuẩn rồi. Nam cực có lượng mưa rất ít chỉ vào khoảng 50mm một năm nhưng là ở dạng tuyết. Có rất ít tuyết rơi nhưng vẫn bị đóng băng hàng năm bởi vì nhiệt độ tại đây rất thấp vào khoảng âm 45 độ c và thường không có mặt trời nhiều tháng trong năm.

Diện tích của sa mạc Nam cực là 14 triệu km vuông. Vì là một sa mạc lạnh nên nơi đây hầu như không có người sinh sống chỉ có một số ít các nhà khoa học tới đây để tham gia nghiên cứu. Nam cực có rất ít các loại động vật, tiêu biểu nhất là loại chim cánh cụt.

Do sự biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu, nhiều phần của Nam Cực đang có dấu hiệu nóng lên. Nhiệt độ trong vòng 50 năm qua ở Nam Cực đã tăng lên 2,5 lần - gấp 5 lần so với phần còn lại của cả trái đất.

Sa mạc Kalahari là một khu vực rộng lớn bán khô cằn cho đến khô cằn ở phía nam của châu phi và là sa mạc lớn thứ hai của châu phi. Kalahari được miêu tả là "không có gì đặc biệt". Nơi đây bị bao phủ bởi cát, có thể đã được hình thành từ 2,6 triệu đến 11.700 năm, do hoạt động mạnh của gió và mưa. Sa mạc Kalahari cũng là nơi từng có nhiều hoạt động của con người nhiều ngàn năm về trước.

Sa mạc Kalahari có diện tích 930.000 km2. Chiếm 70% diện tích của Botswana, một phần của Zimbabwe,Namibia và Nam Phi. Sa mạc Kalahari không thực sự là một sa mạc khô cằn bởi có những nơi hàng năm đón lượng mưa trên 250mm nhưng thất thường làm thực vật vẫn có thể phát triển tốt, Kalahari chỉ thực sự khô cằn ở khu vực phía tây nam.

Tại sa mạc Kalahari có nhiều khu bảo tồn. Trong đó trung tâm kalahari, là khu bảo tồn thiên nhiên lớn thứ hai thế giới nên tại đây có sự đa dạng sinh học cao. Khu vực này có chứa nhiều khoáng sản lớn như than, đồng, niken. Đặc biệt, là những mỏ kim cương lớn nằm ở Orapa thuộc phía đông bắc của Kalahari.

Sa mạc Ả Rập nằm ở Tây Á có diện tích là 2,33 triệu km2 bao phủ Ả Rập Saudi, Oman và một phần của Iran. Nhiệt độ tại đây có thể lên tới 50 độ c tại những vùng trung tâm, những vùng xung quanh thường là 40 độ C. Lượng mưa trung bình hàng năm tại sa mạc Ả Rập 100mm. Tùy thuộc vào từng nơi mà lượng mưa sẽ có sự thay đổi lên hoặc xuống.

Sa mạc Ả Rập có sự đa dạng sinh học thấp nhưng vẫn có những con vật đặc trưng của vùng như linh dương Gazen cát, chó rừng,.. Hiện nay, do sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật mà trên sa mạc ả rập đang được phủ xanh bởi việc trồng cây. Đây quả là một tín hiệu đáng mừng trong thực trạng trái đất bị sa mạc hóa ngày càng nhiều.

Tuy nhiên có những vấn đề cần phải được cân nhắc. Việc trồng cây theo vòng tròn trở nên phổ biến tại Ả Rập Saudi trong ba thập kỉ qua. Các kĩ sư đào sâu xuống dưới mạch nước ngầm 20.000 năm tuổi để lấy nước tưới tiêu. Dự tính nếu tiếp tục với tốc độ sử dụng nước như hiện nay, mạch nước sẽ cạn kiệt trong vòng 50 năm tới.

Sa mạc đại bồn địa hay còn gọi là sa mạc lòng chảo, nằm ở phía tây của nước Mỹ. Đây là một vùng rộng lớn khô cằn và là nơi cư ngụ của bộ lạc Shoshonean. Đại bồn địa là một bồn địa khép kín và không có một con sông nào thông ra biển.

Sa mạc đại bồn địa có diện tích 492.000km2. Bên trong bồn địa có hai thành phố lớn. Hệ sinh thái ở nơi này cũng tương đối đa dạng với các loại thực vật đặc trưng như: cây bụi, thông, cây ngải trắng... còn đối với động vật có các loại như thỏ đuôi đen, chó sói đồng cỏ, nai...

Sa mạc đại bồn địa là một trong số các khu vực dân cư thưa thớt nhất của Hoa Kỳ và là nơi đi qua của các đường sắt, xa lộ tốc hành chính và dài được mở rộng từ các vùng đô thị chính từ Denver đến Los Angeles, California.

Sa mạc Patagonia nằm ở phía nam cực nam của Châu Mỹ và nằm trong lãnh thổ của hai nước là Argentina và Chile. Sa mạc Patagonia có diện tích là 670.000km2, Khu vực sa mạc và bán sa mạc kéo dài từ Đại Tây Dương đến dãy Andes, chủ yếu là vùng đồng bằng không cây.

Đây là một sa mạc nóng và cũng giống như thung lũng chết, sa mạc Patogonia nằm ở sườn ít mưa của thung lũng chết. Sự khắc nhiệt ở nơi đây cũng không kém thung lũng chết là mấy, lượng mưa trung bình hàng năm tại đây chỉ vào khoảng từ 160 đến 200mm.

Theo bà Susan Woodward, một giáo sư địa lý sư danh dự tại Đại học Radford Virginia, môi trường khắc nghiệt ở đây chủ yếu là do sự ảnh hưởng của địa hình. Khi các khối không khí bị ép di chuyển vòng qua núi và các vùng trũng sâu, chúng trở nên nóng hơn và khả năng giữ hơi nước cũng tăng. Ở bên sườn ít mưa của một dãy núi, nước bốc hơi rất nhanh, do đó tạo nên một môi trường sa mạc khô cằn.

Sa mạc Syria là một sa mạc nóng nằm ở phía Tây Á với với diện tích là 520.000km2. Nơi đây đích thực là một vùng đất chết khi được miêu tả là hoang tàn và khô cằn. Sa mạc Syria bao phủ phần lớn Irac, Jordan, Ả Rập Saudi và Syria, nơi đây được "đánh dấu" bởi dung nham - một rào cản không thể vượt qua đối với con người cho đến thập kỉ gần đây. Lượng mưa trung bình hằng năm ở khu vực này rơi vào khoảng 125mm.

Ngay từ thời kì cổ đại, con người đã đặt chân đến sa mạc Syria. Một vài khám phá hiện đại đã khẳng định điều đó. Khu vực khảo cổ có tên gọi "vòng tròn đá Stonehenge của Syria" đã được phát hiện vào năm 2009. Một báo cáo năm 2012 của Discovery cho biết nơi này chứa rất nhiều vòng tròn đá và các khu lăng mộ.

Sa mạc Syria có hệ sinh thái đang chịu sự đe doạ từ hạn hán, chăn thả súc vật, săn bắn cùng các hoạt động khác của con người do vậy một số loài động thực vật bản địa đã biến mất. Nơi đây cũng được biết tới là một khu vực nóng về vấn đề chính trị với các trận chiến của những người hồi giáo cực đoan.