Nấm Tâm trúc hay còn gọi là nấm nữ hoàng, có tên khoa học là Dictyophora indusiata. Nấm là loại thực phẩm cao cấp, có lợi cho sức khỏe con người và có nhiều công dụng chữa bệnh. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chiết xuất từ nấm tâm trúc có khả năng phòng ngừa và điều trị các bệnh như: ung thư vú, chữa bệnh gout, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể… Nấm tâm trúc có tác dụng bổ khí, bổ phổi, bổ não, ổn định bệnh cao huyết áp, chứa chất Polysaccharides là hoạt tính sinh học có tính chống viêm, kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị viêm phế quản, viêm phổi, viêm ruột. Đặc biệt Polysaccharides là chất kích thích miễn dịch khối u mạnh nhất, hỗ trợ điều trị bệnh phụ khoa và phòng ngừa khối u ở phụ nữ. Nấm thường mọc tự nhiên trong đất, khi còn nhỏ, đầu trên nấm là một hình chóp màu đen hoặc nâu đậm, có một lớp nhầy bao phủ.

Khi Nấm trưởng thành phần chóp nấm nở bung ra một lớp giống như những mắt lưới đan vào nhau, có màu vàng hoặc trằng, bao phủ từ đỉnh tới chân nấm. Lớp lưới này được ví như “tấm mạng che mặt” của những mỹ nhân chốn cung đình xưa. Vì thế, hình dạng và màu sắc nấm trông lộng lẫy và kiêu sa hơn hẳn so với các loại nấm thông thường khác. Đó cũng là lý do vì sao nấm còn được gọi là nấm nữ hoàng. Chóp nấm, phần có chứa lớp nhầy màu đen hoặc nâu đậm cũng là vị trí có mùi hôi, thối. Đặc điểm này của nấm thu hút các loại côn trùng như ruồi, muỗi đến đậu. Vì vậy, khi nấm mọc và nở bung lớp mạng che phủ, nếu không thu hái kịp thời, nấm sẽ nhanh chóng bị thối rữa...

Nấm Thái Dương (hay còn gọi là nấm mặt trời, nấm công chúa, nấm hoàng gia, nấm Thiên Chúa). Loại nấm này có nguồn nguồn gốc từ Brazil, hiện nay nay chúng được trồng ở nhiều nơi trên thế giớii trong đó có Việt Nam. Đồng Tháp là nơi đầu tiên xuất hiện nấm Thái Dương ở nước ta. Loại nấm này có mũ màu xám, màu hồng hoặc màu nâu đỏ trên đó có điểm các sợi tơ rất nhỏ, ở chân nấm thì màu trắng. Trong nấm Thái Dương có hàm lượng protein rất cao 40 – 50 %; ngoài ra còn chứa các vitamin như B1, B2, vitamin K, chất xơ từ 6 – 8%, đặc biệt còn có chất Polysaccharides – rất quan trọng trong việc điều trị các bệnh ung thư. Hiện nay, nấm Thái Dương đã được nghiên cứu để điều chế các loại thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh.

Nghiên cứu chiết xuất các hoạt chất từ nấm Thái dương, các nhà khoa học nhận thấy đây là loài nấm giàu Beta-glucan nhất. Trong đó phần lớn đều là các glucan có hoạt tính y học cao, trọng lượng phân tử thấp nên dễ hấp thu vào cơ thể như Beta-1-3-glucan, beta-1-6-glucan. Bên cạnh đó là phức hợp ARN-protein cùng các vitamin và khoáng chất thiết yếu. Betaglucan đã được các nhà khoa học khẳng định có tác dụng tăng cường chức năng miễn dịch và hỗ trợ tốt cho điều trị ung thư. Tác dụng tăng cường miễn dịch của nấm Thái dương cũng được chứng minh qua nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc trường đại học Dược Kobe, Nhật Bản.

Nấm Thượng Hoàng (tên gọi khác là nấm Hoàng Sơn), loại nấm này có màu vàng thuộc giống nấm quý trong tự nhiên và hiện nay đã được nhân giống trên diện rộng và phát triển ở quy mô công nghiệp. Nấm Thượng Hoàng rất tốt trong việc ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư đặc biệt là bệnh ung thư vú, ngoài ra chúng còn có khả năng loại bỏ tạp chất giúp làm trong máu, ngăn ngừa mỡ thừa ở các bộ phận, giúp cơ thể được thanh lọc và điều hòa huyết áp. Có tên khoa học là Phellinus linteus thuộc họ Hymenochaetaceae, ở Hàn Quốc gọi là sanghwang, Nhật Bản gọi là meshimakobu, Trung Quốc gọi là songgen, Việt Nam gọi là nấm thượng hoàng (nấm linh chi thượng hoàng) hay nấm hoàng sơn. Đây là các loài nấm hóa gỗ, qua nhiều năm lớp thụ tầng năm sau chồng lên lớp thụ tầng năm trước, có hình thù như cái móng màu vàng tươi hoặc màu nâu.

Trong tự nhiên loại nấm này thường mọc ở những vùng rừng sâu, núi cao hiểm trở, đặc biệt là các khu rừng nguyên sinh. Trong y học cổ truyền loại nấm này từ rất lâu đã được dùng với dạng dùng là nấu nước uống, tuy nhiên do những nghiên cứu về nấm thượng hoàng còn nhiều hạn chế, nên chưa có một liều lượng nào nhất định cho từng mục đích sử dụng. Việt Nam là nước có khá nhiều loài Phellinus mọc, tuy nhiên, đợt sốt “cổ linh chi” vài năm trước đã làm các loài nấm Phellinus cũng bị khai thác cạn kiệt, tận thu và gần như rất khó gặp trong vùng rừng núi Việt Nam nếu không đi sâu vào các vùng rừng nguyên sinh.

Nấm Linh Chi (các tên gọi khác Tiên thảo, Nấm trường thọ, Vạn niên nhung) là một loại nấm nằm trong họ nấm lim. Loại nấm cực phẩm này có rất nhiều công dụng như: Tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể; làm sạch hệ tiêu hóa từ đó trị chứng táo bón; giúp an thần, tránh các mệt mỏi, căng thẳng; chống tình trạng gan nhiễm mỡ hoặc bệnh xơ vữa động mạch; chống các bệnh ung thư, kìm hãm sự phát triển của các tế bào ung thư; phòng và chữa bệnh tiểu đường; giúp làm đẹp da,…Nấm Linh Chi là vị thuốc quý từ thiên nhiên đã được sử dụng từ hàng ngàn năm nay trong bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ chữa bệnh. Ngày nay, Nấm Linh Chi ngày càng được sử dụng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới và trở thành đề tài hấp dẫn cho nghiên cứu và ứng dụng trong lĩnh vực y học và cả làm đẹp.

Nấm Linh Chi được xếp vào loại thượng phẩm, là một vị thuốc quý trong “Thần nông bản thảo” và “Bản thảo cương mục”. Trong y học hiện đại, tác dụng của Nấm Linh Chi vẫn được các nhà khoa học ở nhiều nơi trên thế giới nghiên cứu và phát hiện thêm theo thời gian. Các nhà nghiên cứu xác nhận rằng các polysaccharicdes dễ tan trong nước có rất nhiều trong nấm Linh Chi có tác dụng chống ung thư, rối loạn miễn dịch và làm chống cao huyết áp. Thành phần quan trọng khác là triterpenes, còn được gọi là ganoderic acids giúp giảm nhẹ các dị ứng bằng cách ức chế sự phóng thích histamine của cơ thể, đẩy mạnh sự hấp thụ oxy và làm tăng sự hoạt động của gan.

Nấm Hầu Thủ phân bố rộng rãi ở vùng Đông Á. Loại nấm này không mọc ở mặt đất mà mọc ở các cây gỗ thuộc nhóm sồi dẻ, hoặc một số loại cây lá rộng đang đã mục nát. Nấm Hầu Thủ thường được dùng để điều trị một số bệnh như viêm loét dạ dày - tá tràng, ruột, cùng một số bệnh khác ở đường tiêu hóa khác. Ngoài ra loại nấm này còn có tác dụng đối với bệnh bệnh Alzheimer, ngăn chặn quá trình lão hóa giúp phục hồi các neuron thần kinh, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể và chống bệnh ung thư phổi di căn. Nấm hầu thủ hay còn gọi là nấm đầu khỉ hay nấm óc khỉ là một dược liệu quý hiếm đồng thời hầu thủ cũng là loại thực phẩm ngon và bổ dưỡng nấm phân bố rộng rãi trên các vùng thuộc Trung Quốc, Nhật Bản hoặc Việt Nam đều có giống nấm quý này.

Nấm Hầu Thủ cũng như Nấm Linh Chi và vân chi sống trên cơ chất gỗ, Nấm thường mọc tự nhiên trên các loại cây gỗ: Nhóm sồi dẻ, họăc các loại cây lá rộng đang sống hoặc đã mục nát cho đến tận vùng trong cùng của vỏ cây (lõi cây) do đó có thể làm chết cây. Tại Nhật loại nấm này giống như những món trang sức cài trên áo những nhóm thảo khấu lục lâm ngày xưa nên được gọi là Yamabushitake (nấm sơn tặc). Tại Trung Quốc lại nấm này khi thể quả non có hình như đầu khỉ tay dài nên được gọi là Houtou (nấm Hầu thủ). Loại nấm này đươc sử dụng dạng bột khô trong túi lọc với nước sôi như pha trà, ngâm trong rượu thành kim tửu, được dùng như 1 loại thực phẩm bổ dưỡng, tăng lực và đặc biệt có giá trị cao trong phòng chống ung thư. Nấm Hầu Thủ được xem là loại nấm quý của vùng cao nguyên Đà Lạt, thích hợp với khí hậu lạnh.

Nấm Phục Linh Thiên có tác dụng phục thần, tăng cường sinh lực cơ thể và điều tuyệt vời là có khả năng ức chế các khối u, thậm chí làm teo những khối u ác tính. Khả năng ổn định huyết áp của nó thì không loài cây cỏ nào sánh bằng. Lý do loại nấm này đắt chủ yếu là vì tác dụng trị ung thư. Phục Linh Thiên là loại nấm thường mọc ký sinh ở rễ cây thông và nằm sâu 20 – 30 cm ở dưới Loại nấm này có mặt ngoài màu nâu đen, bề mặt sần sùi, một số chỗ có thể nổi bướu. Phân loại nấm này dựa vào màu sắc: Nấm màu trắng gọi là bạch linh; nấm màu hồng xám gọi là xích linh. Nấm Phục Linh Thiên có tác dụng mạnh hơn nhiều lần so với nhân sâm đặc biệt là những bệnh nhân đang trong trạng thái nguy kịch. Hiện nay ở nước ta, Phục Linh Thiên có tại Hoàng Liên Sơn.

Nấm phục linh thiên là loại nấm phục linh chỉ mọc trên ngọn của 1 loài cây cổ thụ họ thông. Loại nấm này được ví như một loại thần dược có tên gọi (Phục thần) loài nấm có công dụng phục hồi sức khỏe thần kỳ. Nấm phục linh thiên là một loại dược thảo cực hiếm, loại nấm này mới được phát hiện sử dụng một vài năm gần đây ở Việt Nam và được gọi với tên nấm phục linh thiên. Ngoài ra nấm còn có tên gọi là phục linh thần (phục thần), phục linh bì, xích phục linh. Loài nấm này cực hiếm, ở nước ta mới có một vài nơi phát hiện được loại nấm này. Bộ phận dùng là phần nấm mọc ra từ ngọn cây vân sam. Nấm này càng lớn thì càng có giá trị, hiện nay kỷ lục củ nấm phục linh thiên có kích thước lớn nhất là 14kg tại Yên Bái, củ nấm này đã được trả giá cao nhất 200 triệu đồng nhưng người chủ vẫn chưa đồng ý bán...

Nấm mối có tên khoa học là Termitomyces albuminosus, đây là một loại nấm mọc tự nhiên.. Loại nấm này là nguồn thực phẩm vừa thơm ngon, bổ dưỡng lại mang lại giá trị kinh tế cao. Nấm mối chỉ mọc ở vùng đất cao có khi hậu thích hợp như Bến Tre, Vĩnh Long hoặc một số tỉnh khác ở vùng Đông Nam Bộ, nấm này có màu trắng phần gốc hơi ngả vàng. Hiện nay có nhiều công trình khoa học để nhân giống loại nấm này nhưng chưa thành công, số lượng của nó ngày càng ít đi do sự thay đổi của khí hậu và môi trường sống. Nấm mối là một loại nấm được trời ban cho nên được xem là “vua” của các loài nấm. Nấm mối không những là một món ăn ngon, được nhiều người ưa chuộng mà còn là một vị thuốc rất tốt cho sức khỏe. Chính vì vậy mà giá thành rất đắt, được nhiều người tin dùng.

Để “săn” được nấm, người dân thường phải dậy rất sớm và đặc biệt cần có duyên, may mắn, bởi thời gian sống của nấm mối cũng rất ngắn, đến trưa, chiều, cây đã bắt đầu tàn hoặc bị một số động vật, côn trùng ăn. Bởi thế, người ta phải tranh thủ hái thật sớm để nấm mối không bị hư hại. Tự thân nấm mối đã chứa một chất ngọt tiềm ẩn nên khi chế biến không cần phải thêm thịt cá, bột ngọt sẽ làm mất cái hương vị đặc trưng của thứ trời cho. Nấm mối có vị ngọt đặc trưng, thơm, cọng nấm dai, khi thưởng thức khó lẫn với loại nấm khác. Đây là món ngon quý hiếm nên năm nào cũng sốt giá, nhất là đợt nấm mọc đầu mùa.

Nấm hải sản hay có tên gọi khác là nấm ngọc châm trắng, nấm bạch huyết, loại nấm này có màu trắng và mùi vị tương tự như các loại hải sản. Trong nấm hải sản có rất nhiều khoáng chất, các axit amin giúp người dùng tăng cường trí nhớ, dần dần cải thiện hệ thống thần kinh, ngoài ra nấm hải sản còn giúp có tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể từ đó giúp ức chế và ngăn ngừa bệnh ung thư cùng nhiều loại bệnh nguy hiểm khác. Nấm ngọc châm trắng cung cấp nhiều chất bổ, các vitamin và các chất khoáng cần thiết cho cơ thể mà không gây ra tình trạng béo phì, có hàm lượng cao các dược chất có tác dụng như thuốc kháng sinh, rất tốt cho người sử dụng. Bên cạnh đó, Nấm ngọc châm trắng có hoạt chất giúp ngăn chặn sự lão hóa chống lại vi trùng, vi khuẩn gây bệnh… Tác dụng đặc biệt của chúng là khả năng hoạt hóa làm tăng sản xuất interneukin - đại thực bào, ngăn chặn sự hình thành và tiêu diệt các khối u trong cơ thể.

Nó có tên gọi là nấm hải sản, vì đặc tính và mùi vị giống hải sản. Mũ nấm ngọc châm trắng nhỏ, màu trắng, thân mập và dài. Trong nấm ngọc châm trắng chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như: Các vitamin, khoáng chất rất cần thiết cho cơ thể. Nấm hải sản có chứa các hoạt chất có thể phòng ngừa ung thư hiệu quả - một trong những căn bệnh thế kỉ của nhân loại. Với giá trị dinh dưỡng cao, nấm hải sản là loại thực phẩm quen thuộc của các bà nội trợ sử dụng thường xuyên trong các bữa ăn. Vì là nấm có nguồn gốc 100% từ Việt Nam nên hương vị của nấm là đảm bảo khi nấu kết hợp cùng những món loại nguyên liệu khác...

Theo sách Kỷ yếu cây thuốc và bài thuốc quý Việt Nam, nấm lim xanh (Garnodema Lucidum) là loài nấm đặc hữu chỉ mọc trên cây lim xanh trong rừng nguyên sinh (Việt Nam và Lào). Nấm lim xanh có tên khoa học là Ganoderma lucidum (Leyss. Ex Fr.) Karst., còn có tên đồng nghĩa là Polyporum lucidus W. Curt thuộc họ nấm lim (Ganodermataceae). Theo các chuyên gia nấm lim xanh thử nghiệm lâm sàng giai đoạn tiền lưu hành ghi nhận có những tác dụng chia thành hai nhóm: Nhóm các tác dụng hỗ trợ điều trị, điều trị ngăn ngừa và hỗ trợ ngăn ngừa và điều trị ung thư, xơ gan, gan nhiễm mỡ, phì đại tiền liệt tuyến, phục hồi tai biến mạch máu não sau đột quỵ, chữa bệnh gút, viêm khớp, đau nhức khớp, đái tháo đường, đau dạ dày, đại tràng. Nhóm tác dụng phục hồi, tăng cường chức năng giải độc gan, giảm mỡ máu, giảm cao huyết áp, giảm mỡ thừa.

Các bác sĩ cũng khuyến cáo không được từ bỏ các phác đồ điều trị theo tây y khi sử dụng nấm lim xanh. Không được coi Nấm lim xanh là chế phẩm thay thế hoàn toàn thuốc chữa bệnh, bởi hiệu năng của đông y và tây y là tương đối khác nhau về cơ chế điều trị. Nấm lim xanh là một loại nấm quý hiếm chỉ bắt gặp tại các khu vực rừng nguyên sinh. Nấm có công dụng bồi bổ và dưỡng sinh, phục hồi các chứng rối loạn chức năng của cơ thể. Nấm được coi là nguồn dược liệu vàng trong việc hỗ trợ và điều trị các loại bệnh ung thư, mỡ máu, huyết áp, giải độc gan, gout…

Nấm mỡ gà có chứa các thành phần giúp hỗ trợ chữa các bệnh liên quan đến gan như viêm gan, xơ gan; các bệnh ung thư, và tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Không chỉ vậy nấm mỡ gà còn giúp phòng chống các bệnh liên quan đến mỡ máu, giúp khí huyết lưu thông. Loại nấm này có thân mềm, viền nấm cao và mũ nấm lõm xuống với màu vàng ươm khá giống với màu mỡ gà. Ngoài ra, nấm mỡ gà còn chứa rất nhiều chất xơ giúp chị em duy trì được vóc dáng và sức khỏe. Theo thông tin từ Wikipedia nấm mỡ là loại nấm phổ biến và phân bố rộng rãi nhất trên thế giới khi nó được trồng ở hơn 70 quốc gia. Là một trong những loại nấm dinh dưỡng nhất, cứ 100gr nấm mỡ lại cung cấp cho cơ thể ta 28 calo, tuy vậy nấm mỡ lại chứa rất ít chất béo (chỉ 0,5g) và ngoài ra thì không có chứa cholesterol. Thay vào đó nấm mỡ chứa rất nhiều chất xơ (2,2g) cùng các khoáng chất tốt cho sức khỏe, cụ thể là vitamin C 4mg; canxi 6mg; sắt 1,7mg; vitamin D8 IU; vitamin B6 0,1mg; magie 12mg cùng lượng natri (muối khoáng) là 2mg và kali là 356mg. Hơn nữa trong nấm mỡ chứa nhiều protein thực vật (2,2g); rất tốt và đảm bảo hơn so với protein động vật.

Theo các tài liệu y học cổ truyền nấm mỡ vị ngọt, tính mát, có công dụng bổ tỳ ích khí, nhuận phế hóa đàm, tiêu thực lý khí, rất thích hợp cho những người chán ăn mệt mỏi do tỳ vị hư yếu, sản phụ thiếu sữa, viêm phế quản mạn tính, viêm gan mạn tính, hội chứng suy giảm bạch cầu…Ngoài những công dụng trên nấm mỡ còn có thể được chế biến thành nhiều món ăn rất ngon và kết hợp sẽ cho ra các món ăn - bài thuốc tốt cho sức khỏe con người như món nấm mỡ xào ếch, nấm mỡ xào tôm, nấm mỡ hầm đậu phụ, nấm mỡ xào lòng non...