Động Song Long được bao bọc bởi 99 ngọn núi huyền thoại thuộc địa phận xã Khuôn Hà (Lâm Bình). Chỉ cần khoảng 3 giờ đồng hồ di chuyển từ bến thủy Na Hang là đến được hang động vô cùng đẹp mắt này. Động có độ cao chừng 200m so với mặt hồ, dài hơn 200m, độ cao trung bình trong hang là 40m, nơi rộng nhất trên 50m. Khám phá động Song Long, du khách sẽ đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Ấn tượng đầu tiên là “cọc đá trọc trời” ngay trước cửa hang mà người dân vẫn gọi là cọc Vài Phạ. Qua cọc Vài Phạ, du khách hoàn toàn có thể thong dong đi bộ để khám phá toàn bộ vẻ đẹp kỳ vĩ nơi đây.

Động được phân chia bởi từng vách ngăn. Mỗi vách ngăn giống như một căn phòng triển lãm nghệ thuật điêu khắc, trong đó mỗi tác phẩm điêu khắc đều là một tuyệt tác của thiên nhiên hoàn mỹ đến từng chi tiết. Đó là những cột nhũ đá cao được chạm trổ tỉ mỉ, tinh tế tạo ra những hình thù kỳ lạ tùy theo trí tưởng tượng của du khách. Có người ví nó giống như những chiếc đèn chùm treo ngược tỏa ra những màu sắc khác nhau; có người lại cho rằng nó giống như gốc nghiến cổ thụ với những vân gỗ độc đáo...

Động Song Long thu hút du khách không chỉ bởi dáng hình của những khối thạch nhũ đá mà mê hoặc lòng người bởi những sắc màu độc đáo đến kỳ lạ. Ánh sáng tự nhiên theo khe đá chiếu vào hang, kết hợp với nhũ đá tạo nên màu sắc lung linh, huyền ảo hấp dẫn du khách. Đặc biệt, không khí trong hang hết sức trong lành, mát mẻ, yên tĩnh cũng là một điểm cộng khiến động Song Long luôn đông khách tham quan. Để rồi bất cứ ai nếu có dịp trở lại vùng hồ sinh thái đầy cuốn hút này thì động Song Long là một lựa chọn không thể bỏ qua.

Địa chỉ: Khuôn Hà, Na Hang, Tuyên Quang

Khu du lịch sinh thái Na Hang, cách trung tâm thành phố Tuyên Quang 105km về phía Bắc. Khu du lịch sinh thái Nà Hang là một điểm đến lý tưởng cho những du khách ưa mạo hiểm, thích khám phá những hang động kỳ thú, những khu rừng nguyên sinh.

Với khung cảnh non nước hữu tình, sông núi hòa quyện ngọt ngào, ăn ý tạo nên cảnh quan vô cùng hút mắt. Thêm vào đó, hình dáng ngọn núi Pắc Tạ nhìn từ xa như một chú voi khổng lồ mà hiền lành, đáng yêu. Trong chuyến hành trình ấy du khách cũng có cơ hội ghé thăm những cánh rừng nguyên sinh nơi có những cây Nghiến hàng nghìn năm tuổi cùng những loài động vật quý hiếm, đặc biệt là sự sinh sống của loài Voọc mũi hếch được ghi trong sách đỏ thế giới. Không chỉ có những tài nguyên về thiên nhiên, nơi đây còn được biết đến với một kho tàng lịch sử văn hóa độc đáo, điển hình là việc phát hiện ra di tích mộ táng của người Việt cổ xưa có niên đại trên dưới 10.000 năm tuổi tại hang Phia Vài (xã Khuôn Hà, huyện Lâm Bình), hay những di tích lịch sử như: hang Nà Thẳm- Cơ quan ấn loát đặc biệt của Trung ương trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, xưởng Quân khí H52 (thôn Bản Cài, xã Thượng Lâm, huyện Lâm Bình), địa điểm sản xuất diêm tiêu (xã Năng Khả, huyện Na Hang)…

Thời điểm đẹp nhất để đến Khu du lịch sinh thái Na Hang là từ tháng 8 đến tháng 12 dương lịch, đây là khoảng thời gian mà hồ thuộc hai huyện Na Hang, Lâm Bình - Tuyên Quang được tích ở mức nước cao, cộng thêm tiết trời không quá lạnh hay quá nóng rất thích hợp cho những trải nghiệm leo thác, câu cá...Nếu bạn có ý định đến Tuyên Quang thì đừng bao giờ bỏ quên khu du lịch sinh thái này nhé.

Địa chỉ: Na Hang và Lâm Bình, Tuyên Quang

Thác Mơ Tuyên Quang hay còn gọi là thác Pác Ban, được ví von như một thiếu nữ duyên dáng giữa núi rừng Na Hang hùng vĩ, từ lâu đã trở thành điểm đến cuốn hút những bước chân khám phá và khách du lịch thập phương. Theo người dân nơi đây kể lại, truyền thuyết thác Mơ Tuyên Quang là câu chuyện đầy cảm động về vợ chồng nàng Mơ sinh sống dưới chân núi Pác Ban. Một ngày, người chồng đi hái thuốc trong rừng mà mãi không về. Nàng Mơ thương nhớ không nguôi nên liều mình băng rừng đi tìm chồng nhiều ngày rồi lạc lối, hóa thành một dòng thác trắng xóa... Qua con mắt thi sỹ, huyền thoại thác Mơ ở Tuyên Quang càng nên thơ: “Đèo cao khuất bóng người thương/ Lệ rơi mòn đá thành hang Nặm Pàn/ Chảy hoài thành thác Pác Ban/ Để ai tơ tưởng hóa tràn thác Mơ”.

Khởi nguồn, suối Mơ Tuyên Quang bắt đầu từ dãy núi cao, có độ che phủ tốt, lưu vực khá lớn, đến hạ lưu thì tuôn đổ thành thác. Để đến với điểm du lịch thác Mơ Na Hang Tuyên Quang, từ bến thủy ở trung tâm thị trấn bạn có thể xuôi dòng bằng thuyền tiếp cận “khối nước bạc”, chiêm ngưỡng dòng thác từ 3 tầng cao đổ xuống như một suối tóc mây màu trắng mềm mại của người con gái, buông hờ trên mặt hồ phẳng lặng. Hay đi bằng đường bộ đã được trải nhựa phẳng phiu, chạy ngoằn ngoèo dưới tán rừng nguyên sinh rợp mát bóng cây, rập rờn cánh bướm... Hiện khu du lịch thác Mơ Tuyên Quang đã được đầu tư hoàn chỉnh, với diện tích hơn 12 ha bao gồm nhà công vụ, bể bơi, nhà nghỉ, khu ăn uống, bến thuyền phục vụ du khách tham quan lòng hồ Na Hang... Tại đây, bạn sẽ có dịp khoan khoái hít căng lồng ngực không khí trong lành, sau đó thỏa thích nô đùa và tắm thác mát lạnh.

Nếu chỉ nghe tên thôi, chắc chắn chúng ta sẽ nghĩ rằng đây là một ngọn núi với cùng hiền hòa và mơ mộng. Nhưng thực chất, nó lại chính là một con thác dữ dội và hùng vĩ hơn hẳn. Thác gồm nhiều tầng với độ chảy và sự dữ dội khác nhau. Nếu ở tầng 3 nó như một cơn lũ khổng lồ không có điểm dừng thì đến thác thứ 2 lại có phần êm đềm và nhẹ nhàng hơn, tạo điều kiện cho du khách hòa mình vào thiên nhiên thác nước.

Địa chỉ: Nà Hang, Nà Hang, Tuyên Quang

Núi Pắc Tạ (trong tiếng Tày có nghĩa là "vú của trời") hay còn gọi là Núi Voi, là ngọn núi cao nhất huyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang, có dáng hình chú voi đứng bên nậm rượu. Sừng sững, uy nghiêm, thoắt ẩn, thoắt hiện trong mây vờn bên hồ thủy điện Tuyên Quang, núi Pắc Tạ là nguồn cảm hứng cho các văn nghệ sỹ, du khách sáng tác thơ ca, hội họa và nhiếp ảnh.

Núi Pắc Tạ còn có tên là núi “Xa Tạ” gắn liền với truyền thuyết từ xa xưa để lại. Xưa kia, tại một khu rừng rậm có rất nhiều loài thú dữ, trong đó voi là loài vật có sức khỏe nhưng lại khó thuần, dân bản tìm đủ mọi cách để thuần dưỡng voi dùng làm sức kéo chuyên chở hàng hóa. Năm đó, có giặc ngoại xâm vào xâm chiếm, bà con địa phương tập trung tất cả binh lực dồn cho cuộc chiến đấu giữ nước, trong đó có đàn voi đã được thuần dưỡng. Thế nhưng, trong đàn voi có một con voi đực to khỏe nhất đàn, không ai thuần dưỡng được. Bao nhiêu tướng lĩnh giỏi phải chịu bó tay trước con voi hung dữ. Trong bản có một người quản voi dũng cảm xin đảm nhận công việc này.

Ngày đầu tiên, ông cho già trẻ, trai gái trong bản dùng đất đá chặn tất cả những dòng suối, khe lạch xung quanh vùng rừng voi sinh sống. Ba ngày sau voi đực khát nước, lúc này ông mới đổ rượu vào hõm đá cho voi uống thay nước. Năm ngày, rồi mười ngày, voi uống rượu thay nước, lâu dần thành quen với rượu và người quản tượng. Ông đã thuần dưỡng được chú voi đực hung dữ, có thể đặt bành lên lưng điều khiển voi làm theo mệnh lệnh. Từ đó người dân trong bản gọi là “voi rượu”.

Đến ngày xuất trận “voi rượu” hùng dũng xông ra trận tiền phá tan đội hình quân giặc. Chiến thắng trở về, “voi rượu” được nhà vua phong làm “Voi Quận công” và mở yến tiệc linh đình chiêu đãi tướng sĩ. “Voi rượu” hút hết nậm rượu này đến nậm rượu khác. Say quá “voi rượu” tắt thở. Nhưng kỳ lạ thay, voi chết mà vẫn đứng sừng sững uy nghiêm, dáng vẻ hùng dũng như lúc xung trận. Đêm ấy trời mưa tầm tã, gió rít ào ào như bày tỏ niềm tiếc thương của dân bản đối với “voi rượu”. Sáng hôm sau người ta thấy cả voi và nậm rượu đã hóa đá, khối đá ấy mỗi ngày một lớn dần lên thành ngọn núi Pắc Tạ ngày nay.

Địa chỉ: Na Hang, Tuyên Quang

Nằm cách trung tâm thị trấn Vĩnh Lộc (huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) khoảng 40 km đường nhựa, thác Bản Ba được người dân địa phương ví như cô gái đẹp chưa biết dùng son phấn. Thác Bản Ba có ba tầng thác. Tầng thác thứ nhất có tên gọi là Tát Củm, là tầng thác có dáng vẻ hùng vĩ và thơ mộng nhất. Chân thác là “vực rồng” (tiếng Tày gọi là “vằng tạng” hay “vằng luồng”), nơi có vách đá giống như hình rồng cuốn, có mạch nước ngầm phun ra giống hình tượng rồng phun nước hòa với ánh sáng mặt trời tạo ra 7 sắc cầu vồng lung linh kỳ ảo. Tầng thác thứ 2 có tên gọi là Thác Cao, là tầng thác được chia làm hai nhánh đổ xuống trông như hai dải lụa trắng tung bay trong không gian giữa núi rừng. Dưới chân thác có một vực nước trong xanh có tên là “vực quyên”, du khách có thể đắm mình dưới vùng nước trong xanh và mát mẻ. Trên bờ của tầng thác này có những phiến đá trông như hình rồng uốn mình nằm phục trên bờ tạo nên vẻ hoang sơ, kỳ vĩ mà hấp dẫn đến lạ thường. Tầng thác thứ 3 chảy dọc theo những phiến đá vôi xuống vực sâu có tên gọi là Vực Linh (vực linh thiêng). Tại đây du khách có thể đắm mình xuống dòng nước trong xanh và mát dịu, lắng nghe âm thanh của dòng thác đổ và tiếng hót của các loài chim rừng... Năm 2007, huyện Chiêm Hóa đã đón nhận bằng xếp hạng di tích Quốc gia thắng cảnh Bản Ba và đã khai trương điểm du lịch sinh thái thác Bản Ba.

Hiện nay, điểm du lịch sinh thái thác Bản Ba đã được đầu tư xây dựng với các hạng mục mang bản sắc đồng bào dân tộc vùng cao. Đến với Bản Ba, du khách sẽ được thăm các thắng cảnh tuyệt đẹp của dòng thác bạc. Đồng thời du khách được thưởng thức nhiều món đặc sản của đất Tuyên Quang với thịt chua, mắm cá ruộng, xôi ngũ sắc, cơm lam chấm muối vừng, sắn nướng... Tham gia các hoạt động đốt lửa trại, giao lưu với đồng bào dân tộc ở địa phương và tham gia nhiều trò chơi truyền thống như tung còn, đẩy gậy, kéo co...

Phong cảnh hoang sơ với hệ sinh thái là những cánh rừng cổ thụ vài trăm năm tuổi, thảm thực vật phong phú, dòng thác đổ xuống tạo nên khung cảnh đẹp như tranh vẽ. Dưới chân thác nước là những cánh đồng tốt tươi quanh năm. Tất cả đã tạo cho thác Bản Ba một vẻ đẹp nguyên sơ và đầy thơ mộng. Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch ở Chiêm Hóa, thác Bản Ba trong tương lai không xa sẽ trở thành điểm du lịch hấp dẫn du khách.

Địa chỉ: Vĩnh Lộc, Chiêm Hoá, Tuyên Quang

Đến thác Lăn, xã Yên Phú (Hàm Yên), du khách có dịp ngắm những mái nhà sàn của đồng bào các dân tộc ẩn hiện dưới những núi đá vôi trùng điệp… Trải dài phía hạ lưu của thác là những vườn cam, mùa này trĩu quả vàng óng ả. Càng đi sâu vào chân thác, sự hùng vĩ của thiên nhiên cho ta cảm giác như lạc vào giữa một vùng hoang sơ. Thác nước như một dải lụa trắng vắt qua chín bậc đá tượng trưng cho chín cung bậc của tình yêu. Thế nên thác Lăn còn có tên gọi là thác Chín Tầng hay thác Tình Yêu.

Những ngày hè nóng bức, được thả mình dưới làn nước mát lạnh, vẫn còn phảng phất mùi thơm của hoa từ những cánh rừng phòng hộ theo về. Quả là một thú vui hiếm có. Làn nước trong xanh dưới chân thác thi thoảng lại có những chú cá khuy mình tròn, thân dài như một cô gái thẹn thùng nằm ẩn mình trong các kẽ đá rêu phong. Phía trên, những chùm hoa rừng nằm rủ mình khoe bóng xuống mặt nước. Cá khuy là giống cá cực kỳ quý hiếm mà người dân ở đây gọi là giống cá thần. Có thể nói, thác Lăn là địa điểm lý tưởng để bạn chiêm ngưỡng cảnh đẹp hoang sơ của thiên nhiên ban tặng.

Thác Lăn là một trong những điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, được huyện Hàm Yên đưa vào chương trình phát triển du lịch giai đoạn 2006 - 2010. Hiện nay đã có doanh nghiệp lập dự án đầu tư trình UBND tỉnh cấp phép, với diện tích 200 ha để trồng cây tạo cảnh quan, môi trường sinh thái. Thác Lăn, đền Thác Cái và danh thắng động Tiên, với nhiều hang động kỳ ảo sẽ trở thành một quần thể du lịch hấp dẫn du khách thập phương.

Địa chỉ: Yên Phú, Hàm Yên, Tuyên Quang

Nếu bạn là một yêu thích tắm khoáng thì khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm chính là sự lựa chọn tốt nhất dành cho bạn. Du khách có thể tắm mình trong những suối khoáng, suối bùn để giải tỏa căng thẳng và lo toan trong cuộc sống, giúp tăng sức đề kháng một cách rõ rệt.

Đến với Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm thuộc xã Phú Lâm, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, du khách có thể sử dụng các dịch vụ: tắm, bơi ở các bể nước nóng, ngâm mình trong các bồn gỗ có nước khoáng nóng, tắm khoáng hương liệu, massage vật lý trị liệu, VIP SPA (tổng hợp), dịch vụ tắm thảo mộc với các bài thuốc cổ truyền của dân tộc Dao, dịch vụ nhà hàng... Bên cạnh đó, nguồn nước khoáng ở đây còn được sản xuất và đóng thành chai mang nhãn hiệu nước khoáng Mỹ Lâm.

Du khách đến với Suối khoáng Mỹ Lâm còn được ngắm phong cảnh thiên nhiên hữu tình và thưởng thức hương vị sản vật địa phương như: Cơm lam món ăn đặc sản của người dân tộc Tày, mật ong rừng, thịt trâu khô... Ông Nguyễn Hữu Vượng người làm cơm lam lâu năm ở đây cho biết, mỗi ngày gia đình ông cung cấp khoảng 70 - 80 ống cơm lam cho du khách, vào những ngày lễ thì số lượng bán có thể tăng lên gấp đôi, gấp ba. Để có một ống lam ngon, dẻo và dậy mùi thơm ông phải chọn loại gạo nếp ngon ngâm kỹ, rồi đãi sạch gạo cho vào ống nứa non, đổ nước vừa đủ rồi lấy lá chuối hoặc lá dong nút thật chặt, sau đó nướng từ 30 - 45 phút...

Hiện mỗi ngày Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm đón hàng trăm lượt khách gần xa đến tham quan, tắm khoáng, tắm bùn và điều trị bệnh bằng nước khoáng. Từ các dịch vụ trên đã tạo công ăn việc làm thường xuyên cho hàng trăm lao động, với mức lương trung bình 2.000.000 đồng/người/tháng. Trong vài năm gần đây, khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm phát triển dịch vụ nhanh cả về số lượng và chất lượng, trong đó phát triển mạnh nhất là ở thôn Suối Khoáng và thôn Nước Nóng. Chỉ riêng 2 thôn này đã có tới gần 30 hộ cung cấp dịch vụ tắm nước khoáng, ăn nghỉ.

Địa chỉ: Phú Lâm, Yên Sơn, Tuyên Quang

Như chúng ta đã biết, những ngày trước khi diễn ra Cách mạng Tháng Tám, căn cứ làm việc của Bác Hồ và các chiến sĩ khác chủ yếu là ở Tuyên Quang. Đặc biệt là lán Nà Lừa - một địa danh nổi tiếng và khá quen thuộc với đối với người dân nơi đây, vì nó chính là nơi làm việc trực tiếp của Bác. Lán Nà Lừa là nơi Bác Hồ ở và làm việc từ cuối tháng 5 đến cuối tháng 8 năm 1945 để chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa.

Lán được dựng bằng tre theo kiểu nhà sàn. Ẩn mình dưới những tán cây rậm rạp, cột làm bằng thân cây chôn xuống đất, rui mè bằng tre nứa, mái lợp lá gồi. Lán có hai gian nhỏ, gian bên trong là nơi Bác nghỉ ngơi, gian bên ngoài là nơi Bác làm việc và tiếp khách. Tại căn lán nhỏ đơn sơ này, nhiều văn kiện, chỉ thị, chủ trương, kế hoạch liên quan đến cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã được Bác Hồ soạn thảo.

Khi đến đây, chúng ta mới có thể cảm nhận được cuộc sống gian khổ của Bác trong những ngày chống Pháp, từ đó thấu hiểu hơn những công lao của Bác đối với đất nước Việt Nam.

Địa chỉ: Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang

Lại thêm một di tích lịch sử vô cùng nổi tiếng ở vùng đất Tuyên Quang - Hang Bòng. Lán Hang Bòng là nơi ở và làm việc của Bác Hồ, Trung Ương Đảng và Chính phủ ở Việt Bắc thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 1916-1954. Hang Bòng nằm trên lưng chừng núi Bòng dưới chân núi là dòng sông Đáy uốn khúc và không xa là Hồng Thái, Tân Trào. Vào những năm 1950-1951 Bác Hồ ở hang này.

Sát cửa hang Bòng vào thời gian đó còn một lán nhỏ bằng tre lá. Trong hang Bòng, Ngày 22-2-1950 Bác Hồ đã ký sắc lệnh Tổng động viên nhân tài vật lực cho kháng chiến; ngày 25-7-1950 Bác trả lời phỏng vấn của các nhà báo về Mỹ can thiệp vào Đông Dương. Cũng từ hang Bòng, với bộ quần áo chàm lấm tấm mốc, với đôi dép cao su mòn gót Bác đã vượt suối băng đèo đi công tác, đi chỉ đạo chiến dịch biên giới 1950, đi dự Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ hai vào tháng 2-1951. Bên cạnh đó, đây cũng chính là nơi ghi dấu bao chặng đường lịch sử của dân tộc, cần được giữ gìn và phát huy.

Địa chỉ: Thôn Bòng, Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang

Du khách đến với Hàm Yên, ngoài các danh thắng cảnh đẹp và lễ hội độc đáo đậm đà bản sắc dân tộc, du khách còn có thể chọn hồ Khởn làm điểm du lịch sinh thái. Đến đây bạn sẽ được lênh đênh trên mặt hồ, hoặc thả mình trong không gian tĩnh lặng để thư giãn. Hồ Khởn thuộc địa phận xã Thái Sơn (Hàm Yên), cách trung tâm huyện khoảng 6 cây số. Với diện tích hơn 47 ha mặt nước, hồ Khởn có nhiều hòn đảo lớn, nhỏ nằm rải rác tạo nên cảnh quan đẹp và hấp dẫn khách du lịch. Từ năm 2005, huyện Hàm Yên đã có kế hoạch đầu tư, coi hồ Khởn là một trong 3 trục phát triển du lịch sinh thái cùng với Động Tiên và rừng Cham Chu.

Vào những buổi chiều hè, đứng trên bờ đê ngắm hồ Khởn, mây, trời lung linh in bóng mặt hồ. Hạ thấp góc máy ảnh, ta sẽ chụp được một không gian tuyệt hảo: Tiền cảnh là chùm hoa cỏ may hoang dã, hậu cảnh là những dãy núi xa tít phía chân trời. Đi thuyền dạo chơi trên hồ Khởn, du khách sẽ được ngắm vẻ đẹp thuần khiết mà tạo hóa đã ban tặng cho hồ.

Cảnh quan của quần thể hồ là không gian lý tưởng cho những buổi dã ngoại, pic níc vào các ngày nghỉ. Từ trước đây, trên những hòn đảo của hồ Khởn, người dân quanh vùng đã trồng cây ăn quả như cam, quýt và cây bóng mát. Du khách tham quan hồ có thể ghé thuyền đến các đảo, thăm vườn cây và thưởng thức đặc sản ngay tại đây.

Không chỉ có tiềm năng về du lịch, hồ Khởn còn được biết đến là nơi cung ứng các loại cá nước ngọt của huyện. Hợp tác xã Thái Sơn trên địa bàn đã cho thả nhiều loại cá như trắm, trôi, rô phi, chép... Sản lượng cá hàng năm trên dưới 30 tấn. Đây chính là mô hình kết hợp giữa du lịch và thương mại của địa phương. Hồ Khởn đã phát triển dịch vụ câu cá. Du khách đến đây sẽ được lênh đênh trên mặt hồ, hoặc thả mình trong không gian tĩnh lặng để thư giãn. Hiện nay, huyện Hàm Yên đang xúc tiến kêu gọi các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho điểm du lịch sinh thái hồ Khởn. Nay mai, hồ Khởn sẽ là điểm dừng chân hấp dẫn của du khách khi đến với Tuyên Quang.

Địa chỉ: Thái Sơn, Hàm Yên, Tuyên Quang