I. Mở bài

• Giới thiệu những nét tiêu biểu vượt trội về Vũ Trọng Phụng: có vị trí đặc biệt quan trọng quan trọng trong nền văn xuôi Nước Ta tân tiến. Ngòi bút tinh tế của ông thành công xuất sắc nhất ở tiểu thuyết và truyện ngắn.
• Giới thiệu đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia: Là hàng loạt chương XV của tiểu thuyết Số đỏ – cuốn tiểu thuyết thành công xuất sắc của Vũ Trọng Phụng .

II. Thân bài

1. Giá trị nội dung

a. Ý nghĩa nhan đề

• “Tang gia”: nhà có đám, đáng ra với thực trạng đó, không khí phải tràn ngập nhiều buồn tiếc
• “Hạnh phúc ”: Cảm xúc khi gặp chuyện nhiều niềm vui, đây là xúc cảm trái chiều hẳn với thực trạng “ tang gia ”

Nhan đề tiềm ẩn xích míc trào phúng hàm chứa tiếng cười chua chát, kích thích trí tò mò của người đọc. Những niềm vui khác nhau khi cụ cố Tổ mất

b. Niềm vui chung cho cả mái ấm gia đình:

• Gia đình tràn ngập niềm vui bởi cụ cố tổ chết cũng là lúc cái chúc thư đi vào thời kì thực hành thực tế chứ không còn lí thuyết viễn vông nữa.
• Có thể thấy là một mái ấm gia đình bất hiếu.

c. Niềm vui của những thành viên trong mái ấm gia đình:

• Cố Hồng ( con trai cả )
• Vui vì được diễn trò già yếu trước mọi người
• Mơ màng nghĩ mình được mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo để người ta nghĩ “úi kìa con giai nhớn đã già thế kia kìa ”
• Con người háo danh hình thức bề ngoài, không hề tiếc thương gì trước cái chết của chính người sinh ra mình
• Ông Văn Minh: thú vị vì cái chúc thư kia đã đi vào thời kì thực hành thực tế chứ không còn trên triết lý viễn vông nữa. Người cháu bất hiếu, đầy dã tâm.
• Bà Văn Minh: hoan hỉ vì được lăng xê những mốt y phục táo tạo nhất.
• Người cháu thực dụng, thiếu tình người.
• Cô Tuyết: Được dịp mặc y phục “ngây thơ” để chứng tỏ mình hãy còn trinh tiết nhưng đau khổ như kim châm vào lòng khi không thấy Xuâ tóc đỏ đâu với khuôn mặt “buồn lãng mạn”.
• Người con gái hư hỏng, lẳng lơ.
• Cậu Tú Tân: Sướng điên người lên vì được dịp sử dụng cái máy ảnh đã lâu không có dịp dùng đến⇒ Con người vô tâm, kém hiểu biết.
• Ông Phán: Sung sướng vì không ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có giá trị.
• Chỉ coi trọng và vui mừng vì mình được thêm một khoản, không có nhân cách, vô liêm sĩ.
• Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc biệt quan trọng vì nhờ hắn mà cụ Tổ chết, Gianh Giá uy tín lại càng to hơn.

d. Niềm vui của những người ngoài mái ấm gia đình:

• Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: “Giữa lúc không có ai đáng bị phạt... đương buồn rầu... thì sung sướng cực điểm”.
• Bạn bè cụ cố Hồng: Những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang những loại râu ria cùng những huân huy chương
• Hàng phố: Đám ma đi đến đâu huyên náo đến đấy, cả phố nhốn nháo khoe đám ma to, thiên hạ chỉ chú ý quan tâm vào những kiểu quần áo tang … Bức tranh trào phúng chân thực mang đậm tính vui nhộn. Cảnh đám ma gương mẫu

e. Tả bao quát đám ma khi đang đi trên đường:

• Chậm chạp, nhốn nháo như hội rước.
• Kết hợp ta, Tàu Tây để khoe giàu một cách hợm hĩnh.
• Tả cận cảnh : Người đi dự : giả dối, bàn đủ thứ chuyện.
• Cảnh hạ huyệt: Mở đầu, cậu tú Tân thì dàn dựng việc chụp hình một cách giả dối và vô văn hóa truyền thống. Tiếp theo: Ông Phán thì diễn việc làm ăn với Xuân: “ Xuân Tóc Đỏ... gấp tư”. Đó là một màn hài kịch biểu lộ sự lố lăng, đồi bại, bất hiếu, bất nghĩa của xã hội thượng lưu trước 1945.

2. Giá trị nghệ thuật

• Xây dựng trường hợp độc lạ- Phát hiện những cụ thể trái chiều gây gắt cùng sống sót trong một con người, sự vật, vấn đề.
• Thủ pháp cường điệu, nói ngược, nói mỉa,... được sử dụng một cách linh động.
• Miêu tả biến hóa, linh động và tinh tế đến từng cụ thể, nói trúng nét riêng của từng nhân vật.
• Bút pháp trào phúng.

III. Kết bài

• Điểm lại những nét tiêu biểu vượt trội về nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của đoạn trích
• Ý nghĩa thực tiễn của đoạn trích: Đoạn trích đem đến một bài học kinh nghiệm đạo đức cho con người trong mọi thời đại

I. Mở bài

• Giới thiệu đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia nằm trong tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng
• Ví dụ: Vũ Trọng Phụng là một nhà văn nổi tiếng, xuất sắc trong nền văn học của Việt Nam. Đa số các tác phẩm của ông nói về các mảnh đời bất hạnh trong cuộc sống hay phê phán những lối sống lệch lạc của con người. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của ông đó là Số đỏ, trong chương trình học phổ thông chúng ta được học một đoạn trích mang tên "Hạnh phúc một tang gia". Đoạn trích phê phán lối sống lệch lạc và đua đòi của một gia đình, chúng ta cùng đi tìm hiểu đoạn trích.

II. Thân bài

1. Nhan đề Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ của Vũ Trọng Phụng

• Một nhan đề lạ lung, mang đến sự chú ý cho người đọc
• Hạnh phúc, tan gia là chết mà sao hạnh phsuc
• Một tình huống trào phúng chủ yếu của tác giả

2. Niềm hạnh phúc của mọi người trong gia đinh khi cụ cố tổ chết

• Niềm vui chung là được chia tài sản của những người trong gia đình

• Đối với mỗi người thì có niềm vui riêng như: diễn trò già yếu, được chia thêm tiền, diện váy đẹp,...
• Đối với người ngoài: được xem đám tang, được nhìn cô Tuyết,…

3. Cảnh đám tan

• Đám tang diễn ra nhố nhăn, lố bịch
• Có sự mâu thuẫn giữa bên ngoài và sự thật bên trong
• Phê phán thói khoe khoan, lối sống bất cần, ô nhục của một gia đình

III. Kết bài

Nêu cảm nhận của em về Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ của Vũ Trọng Phụng

I. Mở bài

• Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là một cuốn tiểu thuyết dùng hình thức giếu nhại, lật tẩy tính chất bịp bợm của những tầng lớp gọi là thượng lưu trí thức của Hà Nội ngày xưa. Tất cả là một cuộc diễn trò lớn: một cuộc báo hiếu linh đình nhất của một gia đình đại bất hiếu.

• Đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia là một trong những màn hài kịch đặc sắc nhất với mâu thuẫn trào phúng được gợi ra ngay từ cái tên.

II. Thân bài

a. Tình huống trào phúng:

• Cụ cố tổ có gia tài lớn nhưng chỉ được chia khi cụ đã chết. Vì vậy cháu con đều mong cụ sẽ chết.
  • Cái chết bình tĩnh của cụ tổ là niềm hạnh phúc của con cháu.

⇒ Tình huống toát lên ý vị trào phúng sâu cay. Chúng phần nào lột tả sự băng hoại đạo đức truyền thống của cháu con đại bất hiếu, vô học cũng như đám bạn bè tự xưng là thượng lưu, trí thức, văn minh nhưng mất hết nhân tính.

b. Chân dung trào phúng:

• Cụ cố Hồng:
  • Con trai của cụ cố tổ. Ngoài 50 tuổi nhưng thích được khen là già cả.
  • Trước cái chết của cha thì sung sướng nhắm nghiền mắt lại, mơ màng đến lúc được mặc áo xô gai, lụ khụ chống gậy, ho khù khụ và mếu máo giữa phố để được thiên hạ khen “úi kìa, con giai nhớn đã già đến thế kia kìa!”.
  • Khi cha được đem chôn thì ung dung nằm hút thuốc phiện, miệng lải nhải “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.
    

⇒ Trước cái chết của bậc sinh thành thì trớ trêu phận làm con lại mong chờ nó để phô diễn sự già nua, ốm yếu trước thiên hạ. Cụ cố Hồng như một diễn viên hề lên sân khấu để chờ đợi những lời khen.

• Văn Minh:
  • Là cháu đích tôn của cụ tổ, “nhà cải cách xã hội” danh giá.
  • Xuất hiện với gương mặt đăm chiêu, rất hợp mốt với một tang gia nhưng không phải là xót thương, bối rối khi ông nội qua đời mà đang phân vân, suy tính để cái chúc thư đi vào thực hành và phải xử lý Xuân Tóc Đỏ như thế nào.

⇒ Một kẻ đê tiện, bất lương, tàn nhẫn khi coi cái chết của ông nội là mở ra kỷ nguyên mới tươi sáng để chia chác và hưởng thụ.

• Cô Tuyết:
  • Nhân dịp tang gia để diện bộ y phục “ngây thơ”, vừa quảng cáo quần áo mới vừa gỡ lại danh dự đang bị thiên hạ hiểu nhầm là hư hỏng. Mục đích thông qua đám tang để thanh minh mình “chưa mất cả chữ trinh”.
  • Phảng phất một nỗi buồn lãng mạn nhưng không phải đau đớn, tiếc thương hay xa xót mà nhung nhớ nhân tình Xuân Tóc Đỏ.

⇒ Đứa cháu gái vô cảm, bất hiếu, hư hỏng, suy đồi đạo đức.

• Cậu Tú Tân:
  • Sướng điên lên vì đã sẵn sàng cái máy ảnh lâu nay để không.
  • Toại nguyện ước mơ chỉ huy các tài tử thi nhau bấm máy ảnh như dự triển lãm.

⇒ Người cháu đại bất hiếu, chạy theo thú vui cá nhân mà quên đạo lý làm người.

• Phán mọc sừng:
  • Thuê Xuân tố cáo sự hư hỏng của vợ trước đám đông dẫn đến cái chết của cụ tổ
  • Vợ ngoại tình nhưng không nhục nhã mà còn hãnh diện vì cho rằng đôi sừng đem đến cho hắn vài ngàn đồng

⇒ Vì lợi lộc mà đánh đổi nhân phẩm để trở thành kẻ tàn nhẫn, vô liêm sỉ, hạng đáng khinh.

• Bạn bè cụ cố Hồng:
  • Đại diện cho tầng lớp thượng lưu trong xã hội. Nhân có đám tang để đeo lên người đủ thứ huy hiệu. Điều mỉa mai nhất của những ông to bà lớn là đi sát linh cữu để có cơ hội xúc động khi nhìn thấu làn da trắng thập thò sau bộ áo ngây thơ của cô tuyết.
  • Giai thanh gái lịch đưa đám: Tụ họp tán tỉnh, bình phẩm, chê bai, ghen tuông, hẹn hò với vẻ mặt buồn rầu giả tạo

⇒ Đám ma khiến những người ngoài gia đình vụ lợi nhiều niềm vui khôn xiết. Dường như cái chết là một cuộc chia chác niềm hạnh phúc ở đời cho những người lố lăng, vô cảm trong một xã hội thu nhỏ.

⇒ Mỗi người đều có hạnh phúc riêng trong một đám tang. Niềm hạnh phúc kì dị này có sức lây lan rất rộng, rất sâu: từ trên xuống dưới, từ trong tang gia đến ngoài tang gia, từ gia chủ đến khách thăm viềng. Tất cả tạo nên bức chân dung biếm họa mà tâm điểm là sự lố lăng, kệch cỡm, vô sỉ của xã hội “chó đểu”, nửa mùa. Ngòi bút trào phúng sâu sắc cũng là tiếng nói thể hiện thái độ căm phẫn đối với xã hội đầy rẫy vô cảm, đê tiện.

c. Cảnh đưa đám

• Khung cảnh, âm thanh của đám tang:
  • Các loại kèn tây, kèn ta, kèn tàu thi nhau nổi lên
  • Có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng
  • Có vòng hoa, câu đối…

⇒ Đám ma khoe sang, khoe giàu nhưng hổ lốn, nhố nhăng như một đám rước, đám hội.

• Khi đưa đám:
  • Điệp ngữ “đám cứ đi” nhấn mạnh sự tương phản giữa bề ngoài hào nhoáng và bên trong trống rỗng. Nó nhắc nhở người đọc đây là đám tang mất mát, thương đau chứ không phải hạnh phúc, viên mãn.
  • “Ai cũng làm bộ mặt nghiêm chỉnh” mà không mảy may xót xa. Sự giả dối, vô đạo, tàn nhẫn cứ thản nhiên hiện hữu và kéo dài vô tận.
• Khi hạ huyệt:
  • Cậu Tú Tân chứng tỏ tài năng không đúng chỗ.
  • Phán mọc sừng diễn trò đại bịp với tiếng khóc lạ kì, trơ trẽn và hành động dúi tiền cho Xuân như trả công khi hắn góp công giết chết người đang nằm trong quan tài để nặng thêm hầu bao.

III. Kết bài

• Có thể nói một trong những nét đặc sắc về nghệ thuật của chương sách là sự thể hiện đám đông ồn ào, láo nháo, lố lăng, nhặng xị. Dường như có khi ý thức vận dụng kỹ thuật điện ảnh, tác giả lùi ra thật xa.

• Mâu thuẫn tự trào được phóng đại lên đã diễn tả được xung quanh “hạnh phúc” của tang gia mà mỗi thành viên lại có hạnh phúc riêng, mỗi nhân vật lại có một mâu thuẫn trào phúng.
  

I. Mở bài

• Giới thiệu nhân vật: Xuân Tóc Đỏ là nhân vật trung tâm của tiểu thuyết “Số đỏ”, đồng thời cũng là nhân vật điển hình bậc nhất của nền văn học Việt Nam đương thời.

• Tập trung xây dựng Xuân Tóc Đỏ với bút pháp trào phúng quen thuộc kết hợp với lối viết phóng đại kích thước đã mang đến chân dung một Xuân Tóc Đỏ đầy hài hòa, tổng hợp được những bóng dáng, đường nét của nhiều kiểu người trong xã hội xưa.

II. Thân bài

• Xuân Tóc Đỏ là một người tinh quái, thạo đời, một con người vô giáo dục do môi trường sống bụi đời tạo nên.
• Xuân bắt đầu cuộc sống lang thang, vật vờ ở các phố, đầu hè xó cửa để kiếm ăn.
• Nhận xét:
  • Môi trường sống đen tối của cuộc sống bụi đời đã làm cho Xuân bị tác động tiêu cực, từ một đứa vô giáo dục Xuân trở nên lưu manh hóa.
  • Xuân Tóc Đỏ là sản phẩm của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời đen tối, nhiều tệ nạn.
  • Xuân Tóc Đỏ lại là gặp được nhiều vận may mà “phất” lên mà thuận lợi bước vào thế giới của những người thượng lưu.

• Bằng sự khôn khéo, nhiều thủ đoạn mà Xuân tóc đỏ đã tạo được chỗ đứng trong gia đình của ông bà Văn Minh, lọt vào mắt xanh của cô Tuyết.
• Xuân có chút kiến thức về y lí, được cụ cố khen và được Văn Minh “đánh bóng” cho nguồn gốc xuất thân cao quý, từ kẻ lưu manh bán thuốc dạo Xuân nghiễm nhiên trở thành sinh viên trường thuốc, sau trở thành quan Đốc.
• Mồm mép nhanh nhạy với khả năng ứng xử khôn khéo nên Xuân đã được bà Phó Đoan suy tôn là nhà hùng biện, người biết chơi quần vợt và được đăng kí là danh thủ.
• Xuân đã trở thành cái tên sáng giá để thi đấu với danh thủ quần vợt của Xiêm La. Trong trận đánh, Xuân đã để thua đối thủ nhưng lại được ca tụng là vì nghĩa lớn, là anh hùng cứu quốc.
• Bản chất là kẻ lưu manh, dâm đãng lại hoạt ngôn, khéo léo trong việc lấy lòng người khác nên Xuân Tóc Đỏ đã “chinh phục” được cô Tuyết, một cô gái hám danh vọng nhưng cả tin và dễ dãi trong chuyện tình cảm.
• Xuân Tóc Đỏ là một người nhạy cảm, thức thời, luôn khôn khéo tìm ra cách để ứng phó với hoàn cảnh.

III. Kết bài

Xuân Tóc Đỏ là nhân vật điển hình, nhân vật tập trung những tính cách tiêu biểu của nhiều loại người trong xã hội cũ, không ngại dùng thủ đoạn, giả dối để đạt được mục đích tiến thân.

I. Mở bài

• Giới thiệu ngắn gọn tác giả Vũ Trọng Phụng và đoạn trích Hạnh phúc một tang gia
• Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: cảnh đám ma gương mẫu

II. Thân bài

• Khái quát chung
• Phân tích

Cảnh đám ma gương mẫu được tổ chức long trọng, hoành tráng đúng ý muốn của cụ cố Hồng: đám ma tổ chức theo cả lối Ta, Tàu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, lốc bốc xoảng và bú dích, và vòng hoa, ba trăm câu đối, vài trăm người đi đưa...

• Cảnh đưa đám:
  • Người đi đưa gồm những ông “tai to mặt lớn”, họ rất cảm động khi “trông thấy làn da trắng thập thò trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết”. Trong số những người đi đưa có rất nhiều những giai thanh gái lịch, họ thản nhiên chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông nhau, hẹn hò nhau... với vẻ mặt buồn rầu của những người đi đưa đám ma.
  • Đám đi qua bốn phố, đi đến đâu làm huyên náo đến đó. Bạn cậu tú Tân thi nhau chụp ảnh như ở hội chợ.

• Xuân Tóc Đỏ xuất hiện đúng lúc cùng với sáu chiếc xe và hai vòng hoa đồ sộ càng làm cho đám ma thêm nhốn nháo.

Cảnh đưa đám có vẻ ngoài long trọng nhưng chẳng khác gì một đám rước lố lăng, vô văn hóa của những con người vô đạo đức.

• Đỉnh cao của đám ma là cảnh hạ huyệt:
  • Cậu tú Tân bắt bẻ mọi người tạo dáng để chụp ảnh kỉ niệm lúc hạ huyệt, bạn của cậu nhảy lên các nấm mộ khác để chụp cho ảnh khỏi giống nhau.
  • Ông Phán mọc sừng oặt người đi khóc mãi không thôi và dúi vào tay Xuân một cái giấy bạc năm đồng gấp tư.

• Nghệ thuật:
  • Miêu tả từ xa đến gần, kết hợp giữa âm thanh, màu sắc. Sử dụng điệp ngữ Đám cứ đi…
  • Nghệ thuật tương phản, đối lập, khắc họa chân dung biếm họa. Giọng điệu mỉa mai, châm biếm.

III. Kết bài

• Nhận xét, đánh giá chung về giá trị của vấn đề
• Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của mỗi cá nhân

I. Mở bài

• Giới thiệu vấn đề: Số đỏ là cuốn tiểu thuyết ghê gớm có thể làm vinh dự cho mọi nền văn học có nó cũng là tác phẩm đặc sắc bậc nhất trong sự nghiệp sáng tác của Vũ Trọng Phụng.
• Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” tài năng nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng được thể hiện trực tiếp thông qua việc khắc họa tâm trạng và tính cách của từng nhân vật trong câu chuyện.

II. Thân bài

• Hạnh phúc của một tang gia” thuộc chương V của tiểu thuyết Số đỏ nói về đám ma của cụ cố Tổ.
• Qua đám ma rình rang, hoành tráng đó tính cách của từng nhân vật dần được bộc lộ.
• Đám ma của cụ cố Tổ diễn ra thật lạ lùng, lạ lùng từ những nghi thức đến thái độ của những thành viên trong gia đình và những người ngoài gia đình.
• Không hề có giọt nước mắt đau khổ, xót thương nào mà ngược lại sự ra đi của cụ cố Tổ còn mang đến hạnh phúc cho tất cả mọi người, nghịch lí này được thể hiện chính trong nhan đề của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”.
• Tất cả mọi người trong gia đình đều có những niềm vui riêng trước sự ra đi của cụ cố Tổ:
  • Cố Hồng vui vì được diễn vai của người con cả có hiếu, muốn được nghe những lời trầm trồ tán thưởng của bà con trong khu phố về cái phúc của một gia đình đại tư sản rằng khi con trai đã già mà cha mới mất.
  • Văn Minh cảm thấy vui sướng vì cái chúc thư kia cuối cùng cũng đi vào giai đoạn thực hành.
  • Cô Tuyết vui vì được mặc bộ trang phục ngây thơ để khoe với mọi người rằng mình chưa đánh mất chữ trinh
  • Phán Mọc Sừng vui sướng, hạnh phúc vì nhận được khoản tiền kha khá.
  • Cậu Tú Tân vui vì có dịp trổ tài chụp ảnh

• Không những người trong gia đình cảm thấy hạnh phúc mà niềm vui có khả năng lây lan ra tất cả mọi người ngoài gia đình.
• Những người bạn của gia đình vui vì có dịp khoe các loại râu, các loại huân chương cao quý, đặc biệt hơn họ còn cảm thấy vui vì được ngắm bờ ngực thấp thoáng trong bộ y phục ngây thơ của cô Tuyết.
• Hai viên cảnh sát Min-đơ, Min-toa thì vui vì được ghi biên bản phạt.
• Đám thanh niên nam nữ đi đưa tang vui vì được trò chuyện vui vẻ, chim chuột nhau.
• Người dân hàng phố thì vui vì được “thưởng thức” một đám ma to của gia đình đại tư sản danh giá.

=> Đám ma được tổ chức hoành tráng, nhưng lại mất đi cái trang nghiêm vốn có mà thể hiện đến tận cùng cái lố lăng, thiếu hiểu biết của những người trong gia đình.

III. Kết bài

Thông qua bối cảnh của đám ma, từng lớp mặt nạ của những nhân vật trong truyện được bóc trần, thể hiện đến cùng cái giả dối, giả nhân giả nghĩa của những kẻ tự xưng trí thức, những người thuộc giới thượng lưu danh giá.

I. Mở bài

• Đôi nét về tác giả Vũ Trọng Phụng và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia: Một cây bút hiện thực chủ nghĩa tiêu biểu của văn học nước ta trước Cách mạng tháng 8. Hạnh phúc của một tang gia được trích trong tiểu thuyết hiện thực thành công của ông
• Đoạn trích nói riêng và tác phẩm nói chung đã được xây dựng thành công bởi nghệ thuật trào phúng đặc sắc

II. Thân bài

1. Nghệ thuật trào phúng là gì?

• Trào phúng : nghệ thuật gây ra tiếng cười mang ý nghĩa phê phán xã hội.
• Để gây được tiếng cười trào phúng, điều quan trọng nhất là tạo được tình huống mâu thuẫn và tổ chức truyện làm nổi bật mâu thuẫn đó

2. Nghệ thuật trào phúng trong đoạn trích

a. Mâu thuẫn trào phúng được xây dựng thành công

• Thể hiện ngay trong tựa đề:
  • “Tang gia”: nhà có đám, đáng ra với hoàn cảnh đó, không khí phải tràn ngập nhiều buồn tiếc
  • “Hạnh phúc”: Cảm xúc khi gặp chuyện nhiều niềm vui, đây là cảm xúc đối lập hẳn với hoàn cảnh “tang gia”

=> nhan đề chứa đựng mâu thuẫn trào phúng hàm chứa tiếng cười chua chát, kích thích trí tò mò của người đọc:

• Thể hiện trong niềm vui của những người trong gia đình và ngoài gia đình:
  • Nhà chuyện buồn nhưng mỗi nhân vật trong gia đình đều không giấu nổi niềm vui bởi mình sẽ đạt được mục đích khác nhau
  • Những người ngoài gia đình: Mừng vui vì được khoe mẽ, chim chuột, được xem đám ma to…

• Mâu thuẫn trào phúng xuyên suốt cảnh đám ma: một đám ma rất to, rất đông, được tiến hành rất trọng thể, đúng là một đám ma gương mẫu. Nhưng kỳ thực lại giống một đám hội, đám rước.

b. Nhân vật trào phúng

• Cố Hồng: vui vì được diễn trò già yếu trước mọi người, mơ màng nghĩ mình được mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo => con người háo danh bề ngoài, không hề tiếc thương gì trước cái chết của chính người sinh ra mình
• Ông Văn Minh: thích thú vì cái chúc thư kia đã đi vào thời kì thực hành chứ không còn trên lý thuyết viễn vông nữa.
• Bà Văn Minh: mừng rỡ vì được lăng xê những mốt y phục táo tạo nhất.
• Cô Tuyết: Được dịp mặc y phục “ngây thơ” để chứng tỏ mình hãy còn trinh tiết, cô cũng buồn nhưng là “buồn lãng mạn” vì không thấy người tình của mình
• Cậu Tú Tân: sướng điên người lên vì được dịp sử dụng cái máy ảnh đã lâu không có dịp dùng đến
• Ông Phán: Sung sướng vì không ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có giá trị.
• Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc biệt vì nhờ hắn mà cụ Tổ chết, danh giá uy tín lại càng to hơn.
• Cảnh sát Min Đơ và Min Toa:“giữa lúc không có ai đáng bị phạt…đương buồn rầu…thì sung sướng cực điểm”.
• Bạn bè cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương.
• Hàng phố: đám ma đi đến đâu huyên náo đến đấy, cả phố nhốn nháo khoe đám ma to, thiên hạ chỉ chu ý vào những kiểu quần áo tang...

=> Bức tranh trào phúng chân thực mang đậm tính hài hước, nhân vật trào phúng thể hiện rõ nét, ai cũng tìm thấy niềm vui trong đám tang đáng lẽ ra nên buồn thương

c. Cảnh tượng trào phúng

• Cảnh đưa đám:
  • Chậm chạp và nhốn nháo
  • Các loại kèn ta, Tây , Tàu lố lăng
  • Người đi đám nói chuyện bàn tán
  • Điệp khúc “Đám cứ đi”

• Cảnh hạ huyệt:
  • Cậu Tú bắt mọi người tạo dáng chụp ảnh
  • Cụ cố Hồng: tỏ ra chí hiếu nhưng lại lộ sự giả dối
  • Phán mọc sừng khóc oặt người đi nhưng lại giúi vào tay Xuân tờ 5 đồng rồi lại khóc oặt người đi

=> Càng thể hiện rõ sự “trào phúng” của đoạn trích

III. Kết bài

• Khẳng định nghệ thuật trờ phúng đã được thể hiện thành công trong đoạn trích
• Nghệ thuật trào phúng góp phần phơi bày những hợm hĩnh, lố lăng, bịp bợm của xã hội tượng lưu.