Để học tập một cách hiệu quả chúng ta phải có những kế hoạch cụ thể. Mỗi người sẽ có những kinh nghiệm học tập khác nhau của riêng mình. Và việc học hỏi kinh nghiệm từ những người khác sẽ giúp chúng ta bổ sung thêm kinh nghiệm cho mình, từ đó học tập một cách tốt hơn. Dưới đây là kinh nghiệm học văn và làm văn cho những ai đang muốn tiến bộ hơn trong môn học này.

Yếu tố quan trọng của việc học văn đó chính là tự học. Cũng như nhiều môn học khác, tự học bao giờ cũng giúp chúng ta hiểu bài và tiếp thu bài học một cách nhanh hơn khi ở trên lớp. Với 45 phút thì thật khó để thầy cô giáo có thể truyền đạt được hết kiến thức của mình. Vì thế mà thầy cô chỉ có thể truyền đạt được những kiến thức cơ bản nhất và hướng dẫn chúng ta cách mở rộng kiến thức của mình. Nếu không tự học, chúng ta sẽ không thể nào tiếp nhận được những kiến thức đó. Bạn biết không, có rất nhiều nhà khoa học, các tỉ phú trên thế giới thành công và giàu có là nhờ học tự học. Chẳng hạn như Bill Gates, ông không hề học đại học nhưng với tinh thần tự học của mình ông đã mở ra tập đoàn Microsoft.

Nói tự học nghe có vẻ khó khăn bởi nhiều người sẽ cho rằng tự học thì làm sao mà giỏi. Nhưng trên thực tế việc tự học lại đơn giản hơn nhiều. Đặc biệt là tự học môn Văn. Trước hết muốn tự học môn Văn thật tốt, bạn nên xác định chúng học môn học này để làm gì. Có người học Văn vì điểm số, có người học Văn vì cảm thấy thích thú. Nếu bạn học chỉ vì điểm số, bạn sẽ không bao giờ thấy môn Văn thú vị cả. Trong khi đó, văn học giúp nuôi dưỡng tâm hồn của chúng ta. Nếu bạn gắn bó với môn Văn, bạn sẽ thấy tâm hồn mình trở nên trong trẻo hơn và tươi sáng hơn.

Đầu tiên để tự học tốt văn, bạn nên chia thời gian cụ thể. Môn Văn có hai dạng một là kiến thức thuần túy, một dạng là kĩ năng viết văn. Muốn học Văn tốt thì phải có kiến thức, muốn viết văn hay thì phải có kỹ năng. Hai yếu tố này kết hợp với nhau và bổ sung cho nhau.

Cái mà bạn cần nắm đó chính là nội dung tác phẩm. Trước mỗi một tác phẩm, bạn nên đọc đi đọc lại nội dung của tác phẩm đó, tóm gọn được ý chính mà tác giả muốn nói đến trong bài. Bật mí với bạn là nếu tìm hiểu về hoàn cảnh sáng tác thì chúng ta sẽ hiểu hơn về nội dung của tác phẩm đó đấy. Giờ đây mạng internet đã rất phổ biến rồi, bạn cũng có thể tìm kiếm trên mạng để đọc được nhiều thông tin hơn về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. Sau đó, bạn hãy trả lời các câu hỏi ở cuối mỗi tác phẩm. Nếu bạn trả lời được hết thì có nghĩa là bạn đã hiểu được phần nhiều về tác phẩm đó rồi. Ngày hôm sau đến lớp kết hợp với bài giảng của cô giáo nữa là bạn sẽ hiểu được toàn bộ tác phẩm, cảm được toàn bộ tác phẩm. Không chỉ dừng lại ở một tác phẩm, bạn nên tìm kiếm những tác phẩm có nội dung tương tự hoặc tìm những tác phẩm có chung tư tưởng. Điều này có ích cho bạn trong quá trình làm văn có thể đưa ra nhiều dẫn chứng so sánh giúp bài văn trở nên sinh động hơn.

Một khi đã nắm vững kiến thức văn học, bạn có thể vận dụng kiến thức của mình vào trong các bài tập làm văn. Muốn làm văn hay thì trước tiên chúng ta phải hiểu đề. Bao giờ cũng vậy, chúng ta phải phân tích xem đề văn muốn hướng đến vấn đề gì. Chẳng hạn như đề thuyết minh thì khác với đề miêu tả cũng khác với phân tích. Làm văn không đơn thuần là viết lại những kiến thức đã học. Lúc này, bạn phải vận dụng toàn bộ những ngôn từ mà mình có, sắp xếp chúng để làm sao tạo ra được những câu văn hay nhất. Để tránh bị thiếu ý, sót ý thì trước khi vào bài bạn nên dành khoảng 10 phút để lập dàn ý. Nhiều người cho rằng lập dàn ý làm mất thời gian nhưng trên thực tế dựa vào dàn ý bạn sẽ viết văn được nhanh hơn bởi các ý đã được liệt kê ra sẵn rồi. Bạn chỉ cần phát triển nó để tạo nên những đoạn văn hoàn chỉnh mà thôi.

Để viết được bài văn hay, bạn cũng nên đọc nhiều văn mẫu. Cách này rất hiệu quả bởi đọc văn mẫu giúp bạn mở rộng thêm vốn từ vựng của mình. Bài văn của bạn nhờ vậy sẽ hay hơn. Hãy nhớ, chúng ta đọc văn mẫu để tham khảo chứ không phải để sao chép. Tiếp đó là hãy viết thật nhiều. Bạn càng viết nhiều thì khả năng viết của bạn sẽ càng tốt hơn. Đọc lại những bài văn mình viết, bạn sẽ thấy mình còn thiếu sót ở chỗ nào, câu văn nào còn diễn đạt chưa hay.

Xét cho cùng, để học văn, làm văn được tốt, sự nỗ lực của bản thân mỗi người vẫn là quan trọng nhất. Hãy cứ học, cứ đọc và cứ viết rồi bạn sẽ thấy học văn thật sự thú vị.

Văn chương là một thế giới rộng lớn và bao la, không ai có thể dùng đôi ba định nghĩa trừu tượng để phác họa nên dáng hình cho nó, chỉ có cách học thật nhiều, độc thật nhiều, viết thật nhiều và nghĩ thật nhiều thì may rằng chúng ta mới có thể phần nào nắm được một góc nhỏ trong cái bóng rộng lớn của nền văn học đồ sộ và phong phú. Dầu rằng văn chương là một lĩnh vực hấp dẫn và thú vị thế nhưng ta vẫn thấy một một điều rằng không có nhiều học sinh có hứng thú với việc học văn, làm văn, các em không thích sáng tạo, không thích tìm tòi và lý luận bởi cho rằng chúng quá khó để lô-gic và phải học thuộc quá nhiều. Sở dĩ nhiều học sinh có suy nghĩ như vậy là bởi các em còn chưa nhận định được đúng vai trò và vị trí của văn chương trong cuộc sống, hai nữa là đa số các em học sinh vẫn còn bị rập khuôn bởi cách học truyền thống thiếu sự sáng tạo và không bài bản. Để khắc phục điều đó tôi muốn giới thiệu đến các bạn một vài kinh nghiệm của bản thân trong quá trình học văn để các bạn và các em có thể cùng tham khảo.

Tôi phải công nhận rằng môn Ngữ văn là cả một thử thách đối với nhiều học sinh, bởi nó không phải là một cái gì rõ ràng giống như các môn học khác, nó vừa yêu cầu sự nắm bắt nội dung một cách chuẩn xác, lại vừa yêu cầu người học phải có sự sáng tạo, tìm tòi. Vậy nên trước hết mỗi chúng ta cần nắm vững được kiến thức nền tảng trong sách giáo khoa, dĩ nhiên rằng để học thuộc hết tất cả các tác phẩm thì khá khó, thế nhưng cũng không phải là điều gì bất khả thi. Chúng ta nên sử dụng sơ đồ tư duy để hệ thống kiến thức về tác giả, tác phẩm, nội dung chính và nghệ thuật, cũng như những nhận định hay về tác phẩm vào trong một mặt giấy duy nhất. Nếu như bạn có khả năng thẩm mỹ, hội họa cao thì tốt hơn hết là nên trang trí hoặc đánh dấu sao đó cho các mục chính trở nên ấn tượng và dễ dàng ghi nhớ, hoặc không thì các bạn cứ sơ đồ hóa đơn giản miễn sao đầy đủ những kiến thức cơ bản là tốt rồi.

Đặc biệt giờ học trên lớp vô cùng quan trọng, bởi hầu hết những kiến thức cơ bản về các tác phẩm đều được giáo viên tóm lược và chỉ ra, nếu như các bạn tập trung chú ý thì 90% kiến thức đã nằm trong lòng bàn tay. Ngoài ra, môn văn là môn yêu cầu thời gian và năng lực tự học khá cao, thế nên các bạn nên rèn luyện cho mình khả năng tự học. Việc tự học ở đây không phải là cứ ngồi vào bàn làm bài tập hay là ôm cuốn sách, cuốn vở để mà đọc thuộc, học như vậy không hiệu quả, chúng ta có thể tự học bằng nhiều hình thức như đọc thêm sách tham khảo, đọc thêm các tác phẩm khác cùng thể loại, cùng tác giả với những tác phẩm ta đã được học trong sách giáo khoa để nâng cao tầm hiểu biết, cũng như kiến thức văn học của ta trở nên bao quát hơn. Và đối với môn học nào cũng vậy việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp luôn luôn cần thiết, nó giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về tác phẩm chúng ta sắp học, nắm được sơ qua nội dung bài, cũng như biết được yêu cầu mà tác phẩm đề ra, ngoài ra việc học trước đọc trước sẽ khiến chúng ta có thêm tinh thần, cảm thấy hứng thú trong giờ học trên lớp, vì không bị lạc lõng bởi lượng kiến thức lạ lẫm mà giáo viên truyền đạt.

Ngoài ra muốn học văn được tốt chúng ta cũng phải biết tự nâng cao kỹ năng đọc hiểu, để làm được điều đó trước hết chúng ta phải siêng đọc, nhưng đọc như thế nào cho hiệu quả. Điều đầu tiên các bạn cần làm đó chính là đọc và hiểu một cách rõ ràng các vấn đề trong sách giáo khoa, vừa đọc vừa có sự suy ngẫm, tư duy, sau khi đã cảm thấy ổn thì các bạn nên tìm những cuốn sách khác để đọc. Việc tìm đọc sách để phục vụ cho việc học văn quả thực không hề dễ dàng, trước tiên các bạn nên tìm đọc những gì liên quan và gần sát với chương trình học, như các loại sách tham khảo, cách cuốn phê bình văn học uy tín, thậm chí các bạn có thể tìm đọc cả các bài báo viết về tác giả tác phẩm để nâng cao vốn từ ngữ, cũng như mở rộng tầm tư duy về các tác phẩm đang học. Khi đã thấy ổn với lượng kiến thức mình thu được thì các bạn hãy tìm đọc các cuốn sách khác nằm ngoài chương trình học, để có cái nhìn khái quát hơn về văn chương, đồng thời nếu may mắn nó có thể trở thành tư liệu cho bạn lấy làm dẫn chứng so sánh tham khảo khi làm các bài văn nghị luận văn học, hoặc nghị luận bất kỳ một vấn đề nào khác về văn chương. Đồng thời việc đọc nhiều hiểu nhiều, cũng khiến cho tâm hồn của bạn thay đổi, cái nhìn về văn chương trở nên lạc quan và mềm mại hơn, bởi nó tô đậm thêm trong lòng ta những ấn tượng tốt đẹp, tích cực mà văn học mang lại, khiến ta ngày một chú ý và yêu thích việc học văn.

Đó là kỹ năng đọc, hiểu, một kỹ năng nữa được xem là kỹ năng quyết định đến 90% kết học học văn của chúng ta ấy là kỹ năng viết, tôi cũng thú thực rằng không phải ai cũng có thể viết được một bài văn hay có cảm xúc, bởi chúng ta là những có thể riêng biệt việc "cảm" được tác phẩm - vốn là giá trị tinh thần của một ai đó là điều không hề dễ dàng, dù cho phần nội dung đã được giáo viên hướng dẫn kỹ càng ở trên lớp. Học sinh chúng ta hay mắc phải hai chướng ngại đó là không nhớ kiến thức và không biết cách hành văn sao cho mạch lạc và liên kết. Để giải quyết vấn đề này ngoài phương pháp sơ đồ tư duy tôi đưa ra thì tôi kiến nghị các bạn nên tham khảo cả những dàn ý mẫu trong sách vở hoặc trên mạng, rồi tự lập ra cho mình một dàn ý chi tiết hoàn chỉnh. Việc tự lập dàn ý khiến bạn nhớ nội dung bài cũng như khung xương cơ bản của một bài văn như, như vậy dù cho khi làm bài thi bạn viết có trúc trắc, thế những đủ nội dung thì vẫn có điểm khá. Thứ hai là cách giải quyết vấn đề về lối hành văn, cái này thực tế nó thuộc phạm trù cá nhân của mỗi người, dựa trên tính cách và EQ - chỉ số cảm xúc, tuy nhiên vẫn có thể cải thiện được nhờ vào việc cải thiện kỹ năng đọc như tôi đã nói ở trên.

Ngoài ra chúng ta cũng cần luyện cho mình được sự tư duy nhanh, khả năng liên kết vấn đề và sự xúc tích khi viết văn, một vấn đề không nên viết quá lan man, lạc đề, cũng không nên quá ngắn gọn. Tôi khuyến nghị rằng khi viết ngoài việc để ý đến cảm nhận và ngụ ý của tác giả thì ta cũng nên thêm vào đó một chút cảm nhận cá nhân, như một lời bình, một lời nhận xét của các tác giả khác, hoặc một cảm xúc mà ta thấy phù hợp, như vậy mạch văn sẽ trở nên mềm mại hơn. Việc chuyển tiếp giữa các ý trong viết văn cũng rất quan trọng, chúng ta không nên mắc lỗi lặp từ là thứ nhất, thứ hai giữa các đoạn các câu nên có một liên từ phù hợp, cái này thì tự mỗi cá nhân phải trau dồi vốn từ thêm cho mình. Cuối cùng tôi muốn nói rằng chúng ta không nên sao chép bài của người khác, cũng không nên rập khuôn theo một hình thức sáo mòn, bởi như vậy đã làm mất đi cái hay ở văn chương đó là sự sáng tạo của cảm xúc, của tâm hồn, chúng ta chỉ nên tham khảo và chiêm nghiệm là đủ, còn viết riêng cho mình một bài văn mang dấu ấn cá nhân. Chỉ có tập viết nhiều, viết quen thì tư duy của chúng ta mới có thể phát triển được.

Cuối cùng để học văn tốt, chúng ta không chỉ đi vòng ngoài nắm những cái cơ bản mà chúng ta còn cần nắm rõ được cả bề sâu, có như thế thì văn chương trong ta mới trở nên mới mẻ và thú vị. Tôi muốn nói đến việc tìm hiểu phong cách sáng tác và khuynh hướng nghệ thuật của các nhà văn, nhà văn Nguyễn Tuân đã từng có một nhận định rất hay về phong cách làm nghệ thuật cũng như sáng tác văn chương "Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo. Vì vậy nó đòi hỏi phải có phong cách, tức là phải có nét gì đó rất mới, rất riêng thể hiện trong tác phẩm của mình". Đúng vậy mỗi một tác giả lại có phong thái sáng tác cho riêng mình, nếu như chúng ta nắm rõ về tác giả thì việc triển khai và hiểu sâu sắc về tác phẩm trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn rất nhiều, điều này đặc biệt có lợi trong lúc chúng ta viết phần mở bài giới thiệu về tác phẩm, vốn là phần khó nhất trong việc học và làm văn, và cũng quyết định xem bài văn của chúng ta có thể gây ấn tượng cho người đọc hay không, theo tôi là vậy. Vậy ta tìm hiểu gì ở tác giả, chúng ta nên tìm hiểu về hoàn cảnh xuất thân, cuộc đời và những thứ có ảnh hưởng đến sự nghiệp sáng tác, phong cách hành văn, giọng văn, giọng thơ, bối cảnh thời đại, cũng như một số quan niệm của tác giả về văn chương. Việc tìm hiểu nói ra thì có vẻ phức tạp và rối rắm nhưng thực tế rằng nó đã nằm hết ở trong sách giáo khoa chúng ta chỉ cần bỏ chút thời gian để đọc và chép lại những ý hay, còn nếu bạn muốn tìm hiểu thêm thì ở trên mạng có rất nhiều để chúng ta có thể thoải mái tham khảo.

Môn Ngữ văn từ xưa tới nay vẫn luôn bị quy chụp cho cái mũ là khó với cần nhiều năng khiếu đó quả là hơi oan, bởi chỉ cần học đúng phương pháp thì môn học nào cũng đều trở nên dễ dàng. Cái đầu tiên vẫn là biết khơi gợi lên hứng thú, không chịu bỏ cuộc dễ dàng rồi thì con đường nào dù gian khó cũng sẽ trở thành bằng phẳng các bạn ạ. Lấy ví dụ cá nhân tôi, lúc đầu cũng không mấy hứng thú với văn học thế nhưng cho đến ngày hôm nay, viết văn hay đọc sách lại đã trở thành niềm yêu thích trong cuộc sống.

M.Gorki nói “Văn học là nhân học”, khẳng định vai trò và ý nghĩa to lớn của môn học này. Tuy nhiên, nhìn vào thực tế hiện nay, có rất nhiều người bỏ mặc môn học này, một số khác thì buông xuôi. Nguyên nhân xuất phát từ việc các bạn chưa tìm được một phương pháp học văn hiệu quả cho bản thân. Phương pháp học giữ vai trò vô cùng quan trọng. Phương pháp học “Hiểu tác phẩm” là một trong những kinh nghiệm học hiệu quả của nhiều thế hệ học sinh.

Vì sao phải học hiểu? Bất kỳ tác phẩm nào cũng có giá trị của nó, đặc biệt các tác phẩm văn học lại là thành quả sáng tạo bằng cả trí tuệ và tâm hồn tác giả. Học hiểu trước tiên để nắm được những nội dung cơ bản nhất, khi đã hiểu rồi bản thân mới có hứng thú tìm hiểu nhiều hơn, hiểu nhiều hơn.

Một tác phẩm văn học không chỉ chứa đựng nội dung mà còn có giá trị nghệ thuật. Trước tiên, để có thể làm được những đề văn, lý giải được những vấn đề về tác phẩm đó ta phải học hiểu nội dung của nó. Nội dung của tác phẩm là hiện thực cuộc sống được phản ánh trong sự cảm nhận, suy ngẫm và đánh giá của nhà văn. Đó là một hệ thống gồm nhiều yếu tố khách quan và chủ quan xuyên thấm vào nhau. Nội dung được thể hiện qua hình thức của tác phẩm bao gồm hoàn cảnh ra đời, nhân vật, cốt truyện đối với truyện, chủ thể trữ tình, tình cảm thể hiện, và thể thơ đối với thơ bà tương tự với những thể loại văn học khác tùy theo đặc trưng từng thể loại. Bước đầu tiên trong việc học hiểu nội dung chính là đọc tác phẩm nghiêm túc. Trong quá trình đọc, bạn có thể gạch chân khoanh tròn những từ ngữ, chi tiết ấn tượng. Đối với thơ, nên thuộc, đối với truyện, nên nhớ. Thuộc thơ nhớ truyện là một trong những yêu cầu cơ bản của tất cả giáo viên dạy văn. Khi thuộc thơ, nhớ truyện rồi trong đầu đã cơ bản ghi nhớ những nội dung của tác phẩm. Không những thế bản thân còn đặc biệt ghi nhớ những chi tiết gây ấn tượng. Những chi tiết ấy khi tiến hành làm bài, bạn có thể phân tích sâu sắc hơn theo phong cách của mình, từ đó lưu lại đặc trưng riêng trong cách viết.

Học hiểu nội dung là bước đầu tiên trong kinh nghiệm học văn quý báu. Hiểu nội dung, tất cả những yếu tố liên quan sẽ sáng tỏ. Tuy nhiên, hiểu nội dung không thôi chưa đủ. Một bài văn chỉ nói về nội dung sẽ khô khan, không trọn vẹn. Mỗi tác giả, khi cầm bút sáng tác luôn để lại dấu ấn riêng trong tác phẩm của mình thông qua nghệ thuật tác phẩm. Giá trị nghệ thuật ấy bao gồm ngôn từ, nhịp điệu, thể loại tác phẩm, những chi tiết đặc sắc, cách xây dựng nhân vật,...Phải hiểu được nghệ thuật mới hiểu được trọn vẹn nội dung, bởi lẽ nội dung cũng được thể hiện qua giá trị nghệ thuật. Hiểu được giá trị nghệ thuật sâu sắc hay không còn phụ thuộc vào hứng thú của người học nhiều hay ít. Nhưng, văn học luôn là những tác phẩm nghệ thuật chứa đựng cái đẹp, nó được tạo lên bởi “chân, thiện, mỹ”, không chỉ giúp chúng ta sống chính trực, nhân nghĩa hơn mà còn có tác dụng cải thiện những lỗ hổng trong văn hóa giao tiếp. Chỉ cần có ý thức và một chút ý muốn học, bạn nhất định sẽ cảm nhận được những giá trị của nó.

Hiểu được một tác phẩm văn học không phải dễ dàng nhưng không phải quá khó khăn. Hãy mạnh dạn hỏi những người thầy, người cô, những người bạn có thể giảng giải cho mình phần khó hiểu, mạnh dạn bày tỏ cảm nhận của bản thân để cùng giao lưu với mọi người về những tác phẩm văn học để từ đó hiểu được đầy đủ và sâu sắc hơn. Hiểu được tác phẩm, khi làm đề văn, khi học, tất cả mọi thứ đều sáng tỏ. Khi ấy, chỉ cần bình tĩnh nhớ lại, vấn đề sẽ nhanh chóng được giải quyết. Lấy ví dụ như “Phân tích giá trị nhân đạo của truyện ngắn Chiếc lược ngà”. Khi đã hiểu tác phẩm bạn sẽ ngay lập tức gạch được ý đây là vấn đề về nội dung tác phẩm, đó là sự trân trọng ngợi ca tình cảm gia đình, sự lên án chiến tranh đã gây ra bao tổn thương và nội dung ấy được tác giả thể hiện qua ai, qua những ngôn từ, chi tiết như thế nào?

Văn học luôn đem đến những giá trị chân thực mà bất cứ ai hiểu được sẽ cảm thấy xứng đáng. Học hiểu tác phẩm là một kinh nghiệm học văn có hiệu quả, kết hợp với phương pháp học và làm khác, bạn nhất định có thể thành công tiếp thu cho mình nhiều hơn những giá trị văn học.

Ngữ văn - tên gọi hiện hành của môn văn trong nhà trường phổ thông hiện nay, là bộ môn đang gặp phải sự lo ngại trước tình trạng đa phần học sinh chán nản, không yêu thích. Tại sao lại có hiện tượng như vậy? Phải chăng việc học văn không hứng thú là do chương trình quá nặng, phương pháp của thầy cô chưa đáp ứng được hay bởi sự phát triển quá nhanh chóng của xã hội khiến học văn không còn cần thiết? Dù là lý do gì thì trước hết vẫn xuất phát từ người học. Người học chưa tự yêu thích hoặc chưa coi học văn có ý nghĩa giá trị quan trọng không chỉ trong nhà trường mà còn ngoài cuộc sống. Bởi vậy, phương pháp học văn sẽ là khâu trọng yếu giúp học tốt môn này. Và phương pháp học văn theo lối tư duy sau đây sẽ gợi ý giúp các bạn.

Nhắc tới học tập theo phương pháp tư duy, nhiều người nghĩ nó phù hợp với lối học của các môn tự nhiên hơn. Nhưng không phải, đây là kinh nghiệm học tập phù hợp với tất cả các bộ môn khoa học. Riêng với môn văn hiện nay, là một môn rất quan trọng, nhiều bạn học sinh quan tâm vì đó là môn sẽ có mặt trong tất cả các kỳ thi. Bởi vậy việc học, làm văn theo lối tư duy rất cần thiết, đáp ứng được nhu cầu cho cả đối tượng học sinh yêu thích môn văn và học sinh chỉ học văn theo đáp ứng bộ môn.

Vậy học văn, làm văn theo lối tư duy là như thế nào? Là cách học theo hệ thống logic rõ ràng, mạch lạc vừa giúp ghi nhớ kiến thức vừa giúp suy luận. Môn văn là bộ môn khoa học xã hội, khối lượng kiến thức khá nhiều, việc học theo lối tư duy vô cùng phù hợp, giúp người học văn không cần phải “học thuộc lòng” như nhiều người vẫn nghĩ mà vẫn ghi nhớ và đảm bảo được kiến thức của bộ môn này.

Đầu tiên, sử dụng tư duy để xây dựng hệ thống kiến thức cho nội dung bài học. Hiện nay kiến thức môn văn chia làm hai phần là đọc hiểu và tạo lập văn bản. Kiến thức của phần đọc hiểu bao gồm kiến thức tiếng Việt và làm văn. Hầu hết là các khái niệm, các tính chất, đặc điểm đã có sẵn. Vậy chỉ cần phân loại, hệ thống. Ví dụ như phần Tiếng Việt có thể chia thành các đơn vị kiến thức về phong cách ngôn ngữ chức năng, các biện pháp tu từ. Còn Làm văn, có các thao tác lập luận, các phương thức biểu đạt.

Đối với tạo lập văn bản, chủ yếu kiến thức là ở các tác phẩm văn học. Ở nội dung này chú ý đến hai phần là kiến thức chung về tác giả, tác phẩm và kiến thức trọng tâm trong tác phẩm. Chẳng hạn như muốn hệ thống kiến thức về tác giả, để tạo nên cái nhìn tổng quát, so sánh, chúng ta chỉ cần tổng hợp trên hai phương diện là vị trí và đặc điểm sáng tác của tác giả đó. Ví dụ về tác giả Phạm Ngũ Lão (ở bài thơ Tỏ lòng), vị trí của ông là một vị danh tướng tài giỏi của nhà Trần, cũng là một nhà thơ của dân tộc; đặc điểm nổi bật trong sáng tác của ông là lòng yêu nước, mang âm hưởng hào hùng, đậm chất hào khí Đông A. Tương tự các tác giả khác cũng làm như vậy. Còn đối với kiến thức trọng tâm ở mỗi tác phẩm, cần hệ thống theo ý. Việc tạo ý sẽ giúp chúng ta nhìn thấy bao quát toàn bộ nội dung vừa là căn cứ để ghi nhớ và suy luận. Chẳng hạn ở bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi, có hai nội dung lớn là vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi. Trong vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên có thể hệ thống ba ý là: Bút pháp nghệ thuật: miêu tả, cảm nhận qua hình ảnh, màu sắc, âm thanh, trạng thái, vị trí; Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên: sống động, rực rỡ, căng tràn, bao quát và rất gần gũi, đậm chất làng quê; Vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ: Tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên. Cách hệ thống đơn giản mà vẫn giúp học sinh móc nối, liên kết các kiến thức.

Tuy nhiên, cần phải đảm bảo một số yêu cầu sau khi học văn theo cách này. Đó là phải đảm bảo các kiến thức hệ thống phải chuẩn xác. Thứ hai, Khi xác lập đơn vị kiến thức cần hệ thống, phải lựa chọn từ khóa, sao cho ngắn gọn, súc tích mà vẫn thể hiện được đầy đủ nội dung tinh thần của tác phẩm. Thứ ba, cách ghi chép, trình bày phải khoa học, dễ nhớ thì nội dung hệ thống mới phát huy tác dụng. Chúng ta có thể sử dụng bảng biểu, sơ đồ tư duy, các hình vẽ,… để thể hiện cách hệ thống. Chẳng hạn hệ thống về tất cả các tác giả văn học có thể dùng bảng biểu gồm: tên tác giả, tác phẩm, vị trí của tác giả, đặc điểm sáng tác. Sau đó sắp xếp theo thứ tự, chúng ta sẽ có một bảng hệ thống tất cả các tác giả, chỉ cần gạch chân những từ khóa đối với mỗi tác giả, sẽ rất dễ nhớ và thậm chí so sánh cũng không khó. Hay sơ đồ tư duy là một trong những cách trình bày hỗ trợ rất tích cực trong phương pháp học văn theo lối tư duy. Từ những kiến thức tác phẩm văn học đã được hệ thống theo cách trình bày thông thường, thay vào đó là sơ đồ tư duy với nhiều màu sắc và các cách kí hiệu sẽ dễ dàng giúp cho người học văn nhớ được kiến thức. Việc tự vẽ sơ đồ tư duy cũng sẽ tạo hứng thú cho việc học văn và ghi nhớ một cách không nhàm chán những kiến thức dài của môn học này.

Có thể thấy, việc học văn theo tư duy không hề phức tạp. Cách làm chỉ giúp người học nhận ra tính chất khoa học của bộ môn. Ngoài việc chiếm lĩnh được, kiến thức khi được trình bày theo hệ thống logic sẽ giúp người học tự khai thác khả năng suy luận. Thậm chí khi nhìn vào hệ thống đó, có thể tập học cách diễn giải mà không cần phải có đầy đủ, chi tiết. Việc hệ thống kiến thức theo tư duy cũng sẽ giúp người học văn hình thành cách viết văn theo lối tư duy. Khi có kiến thức trong tay, theo một hệ thống nhất định sẽ rèn cho người viết văn không còn ngẫu hứng, tùy tiện. Trước khi viết bài cũng cần phải có sự tính toán, sắp xếp và khai thác kiến thức sao cho phù hợp, đúng và trúng vấn đề nhất.

Lợi ích của việc học theo lối tư duy không chỉ phù hợp và có hiệu quả đối với môn văn. Nhưng với đặc thù là một môn xã hội, khối lượng kiến thức nhiều, đa dạng, phương pháp học này rất bổ ích và có lợi cho học sinh. Nếu bạn chỉ là học sinh trung bình khá, cách học này giúp bạn không bị hổng kiến thức, còn nếu bạn là học sinh giỏi sẽ là cơ hội để bạn phát huy năng lực cảm thụ, phân tích, suy luận trong văn chương. Trong khuôn khổ của một bài viết ngắn, việc trình bày, giới thiệu về phương pháp này vẫn còn rất sơ lược. Tuy nhiên sẽ phần nào giúp các bạn học tốt và yêu thích môn văn hơn.

Có thể thấy được hiện nay thì hiện tượng rất nhiều học sinh ngại học văn vì cho rằng đây là môn học khó và khổ. Và một trong những nguyên nhân là do các bạn chưa tự rút ra cho mình những kinh nghiệm cần thiết cho môn học của mình. Hãy luôn nắm các tác phẩm theo đặc trưng thể loại cũng chính là một kinh nghiệm hay giúp các bạn có thể chiếm lĩnh được các môn học này ngày càng tốt hơn.

Thực tế thì mỗi một nhà văn trong sáng tác đều tuân theo lí thuyết về đặc trưng thể loại. Chúng ta cũng thấy có đến 3 phương thức sáng tác: tự sự, trữ tình, kịch. Mỗi phương thức có cách chiếm lĩnh đời sống và phương tiện nghệ thuật riêng biệt. Đặc biệt khi học bài trên lớp hay trong quá trình dạy, người giáo viên đều hướng dẫn học sinh tìm hiểu theo đặc trưng thể loại của tác phẩm. Ví dụ khi tìm hiểu tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng thì thầy cô giáo cũng sẽ hướng dẫn chúng ta tìm hiểu từ tình huống truyện, nhân vật, ngôn ngữ…

Thế rồi chính với việc soạn bài, tìm hiểu tác phẩm trước ở nhà cũng trên cơ sở các câu hỏi về đặc trưng thể loại đó. Khi soạn truyện cười “Nhưng nó phải bằng hai mày”. Người học sinh cũng sẽ được hướng dẫn soạn từ kịch tính của màn kịch, từ nghệ thuật gây cười mà suy ra tính cách nhân vật. Đồng thời cũng phải biết nắm được nội dung tác phẩm theo những đặc trưng thể loại là dựa vào thể loại để tìm hiểu tác phẩm. Từ đó cũng có thể làm định hướng cho việc tìm ý và làm văn (thuyết minh, nghị luận, biểu cảm.

Để có thể làm được điều đó thì trước hết ta phải nắm chắc kiến thức về thể loại tác phẩm. Nhất là khi học phần văn học dân gian ở học kì I, ta phải nắm được thế nào là sử thi, thế nào là ca dao, thế nào là truyện cười… Khi học phần văn học trung đại, phải nắm được thế nào là phú, thế nào là hịch, cáo, chiếu, biểu.

Bước tiếp theo cũng nên căn cứ vào đặc trưng thể loại, ta sẽ tìm hiểu nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm. Rồi từ đó vận dụng vào làm văn.

Cho đến bước cuối cùng, mô hình hóa cách nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại thành đề cương ôn tập để làm tư liệu vận dụng ôn thi hay làm văn. Ví dụng khi ôn tập, chúng ta sẽ phân loại tác phẩm theo thể loại (tự sự, trữ tình) để ôn. Ở các tác phẩm truyện, cần nắm được hình tượng thơ, tứ thơ, hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu… Đừng quên bước đánh giá, kinh nghiệm nắm bắt tác phẩm theo chính đặc trưng thể loại cũng sẽ giúp cho chúng ta để phát huy được tính tích cực, tính của động của mình trong việc học. Thêm với đó là thúc đẩy quá trình tự học, đồng thời cũng tự lĩnh hội kiến thức đồng thời làm chủ kiến thức với chiếc chía khóa hữu hiệu này trong tay.

Các em hãy học thật thực sự nghiêm túc và chính ngôn Ngữ văn là bộ môn có tính nghệ thuật kết hợp với tính khoa học cao. Đồng thời cũng sẽ nhận được kinh nghiệm học văn và làm văn tốt sẽ giúp cho chúng ta khám phá được những bí ẩn của văn chương.

Trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa - thời kì mà con người như bị cuốn hút vào đồng tiền, cơn vũ bão của vật chất, văn chương, chữ nghĩa gần như trở thành một trang sức tầm thường, có cũng được mà không có cũng chẳng sao. Hiếm người nhận thức được giá trí đích thực của việc học văn. Vậy thì, để nhận ra những giá trị của văn chương, cần có những phương pháp hiệu quả để tiếp cận, để học, để có những bài văn hay, thuyết phục những con người mù quáng đó.

Điều đầu tiên, chúng ta cần chọn thầy để học. Nếu được thầy cô giỏi, tâm huyết giảng dạy và hướng dẫn, chúng ta sẽ vẫn thấy văn học hấp dẫn và thú vị hơn, hiểu vấn đề sâu sắc hơn. Hiện nay, tài liệu tham khảo tràn ngập thị trường, để mua được những cuốn sách tốt, chúng ta nên nhờ thầy cô có uy tín giới thiệu. Khi đọc tài liệu tham khảo, chúng ta không nên “bê” nguyên một bài viết của người khác vào làm bài của mình. Những người cầm bút nên nhớ không bao giờ được Đạo Văn. Đọc sách tham khảo không phải chỉ để chép mà còn để xem cách thức làm bài, triển khai vấn đề…

Thứ hai, để có thể hiểu được một tác phẩm văn học, chúng ta cần khám phá tác phẩm trong các mối liên hệ. Tác phẩm văn học là đứa con tinh thần của nhà văn, nhưng cũng là con đẻ của hoàn cảnh lịch sử, thời đại và là nơi ghi dấu ấn tâm hồn, tư tưởng, tài năng của và tâm huyết của nhà văn trong một thời điểm nhất định. Muốn nắm bắt tác phẩm cần phải biết tác phẩm đó gắn liền với hoàn cảnh lịch sử nào. Khi tìm hiểu văn học cũng phải đặt nó trong mối liên hệ mật thiết với giai đoạn văn học, trào lưu văn học, thời kì hoặc phương pháp sáng tác… Mỗi tác phẩm văn chương thường có hai phần nổi bật là nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. Tìm hiểu nội dung là nhằm chỉ ra tư tưởng và quan niệm của nhà văn về con người và cuộc sống, tìm hiểu hình thức là chỉ ra tài năng nghệ thuật của nhà văn, cũng như sự thống nhất và phù hợp của hình thức với nội dung. Nên từ hình thức tìm ra nội dung và tránh diễn xuôi tác phẩm, văn thơ. “Mọi chân lí sẽ trở nên sai lầm, nếu chúng ta cứ xét đoán nó trên cơ sở của nhưng kinh nghiệm hằng ngày” (Ph.Angghen ). Thế giới hình tượng trong tác phẩm được xây dựng nên từ các chi tiết nghệ thuật. Tìm hiểu tác phẩm phải luôn xuất phát từ chi tiết. Mỗi chi tiết trong tác phẩm là một ô cửa mở ra cả thế giới, bởi nó có khả năng sinh nở ra những ý nghĩa mới.

Nói chung, về văn xuôi, chúng ta nhất định phải nắm đc diễn biến câu chuyện, cách kể và giọng điệu của nhà văn, nhân vật trung tâm và những chi tiết, sự kiện xoay quanh nhân vật trung tâm đó.

Về thơ, cần phải nắm được cảm hứng chủ đạo của thơ, kết cấu cảm hứng của bài thơ, đoạn thơ, những chi tiết, hình ảnh mà nhà thơ sử dụng để bộc lộ cảm xúc.

Về kịch, phải nắm được những mâu thuẫn, xung đột, các lời thoại quan trong… Từ các chi tiết nghệ thuật ấy, tìm ra tư tưởng và tình cảm mà nhà văn gửi gắm cũng như tài năng nghệ thuật của nhà văn.

Còn làm sao để có thể viết được một bài văn hay? Văn chương không phải là chuyện cứ làm cho câu cú cầu kỳ, chữ nghĩa đến một bay bổng, uốn éo là hay. Một câu văn hay là một câu văn đơn giản, khúc chiết, rõ ràng và đủ ý. Chỉ có những lúc khi tâm hồn thăng hoa thì văn chương sẽ đạt đến một mức độ thuần túy, thanh khiết, chứ không bao giờ “bay bổng”. Muốn diễn đạt đến mức tinh tế thì phải chuẩn xác ngôn ngữ. Đơn giản nhưng chính là cái phức tạp nhất. Bằng cách nào? Đọc nhiều sách, và một cách đơn giản và thiết thực hơn là có một cuốn từ điển Tiếng Việt. Trong số chúng ta, phần lớn ai cũng có những cuốn từ điển ngoại ngữ mà không hề xuất hiện một cuốn từ điển Tiếng Việt, kể cũng nực cười. Chúng ta chỉ nên đọc chứ không nên tra. Chỉ có những người không hiểu gì về văn học và việc làm văn mới cho là văn chương lai láng, mơ mộng, càng dài càng tốt, muốn viết thế nào thì tùy.

Văn học là một môn khoa học nghệ thuật ngôn từ. Vì vậy, cần kết hợp tăng cường chất văn vừa tăng cường chính xác trong bài văn, nhất là tỏng việc trích dẫn kiến thức và dẫn chứng. Từ xưa, cụ Tú Xương đã dạy “Văn chương nào phải đơn thuốc / Chớ có khuyên xằng, chết bỏ bu.”

Khi viết văn, cần tuân thủ các nguyên tắc. Để đạt điểm cao, bài văn phải được trình bày sáng sủa, sạch đẹp. Vì vậy, trong quá trình triển khai ý làm bài, các em nên trình bày mỗi ý thành một đoạn văn, được phân biệt với dấu chấm xuống dòng. Cách trình bày như thế vừa giúp bài văn sạch đẹp hơn, gây thiện cảm đới với thầy cô giáo, các ý trong bài nổi bật hơn, thầy cô không thể bỏ sót ý, nên bài văn có lợi hơn về điểm số.

Diễn đạt là quá trình vô cùng quan trọng, sánh ngang với việt tìm ý cho bài văn. Không có ý, thì ko có gì để viết, nhưng có ý đầy trong đầu, mà không biết cách nói ra, thì ý dù hay, dù sâu sắc đến đâu cũng trở thành vô nghĩa. Cũng cần tránh trình trạng diễn đạt mập mờ, dễ gây hiểu nhầm cho người đoc. Vì vậy, chúng ta cần rèn luyện cho mình một cách diễn đạt đúng, nghĩa là nói và viết đúng ngữ pháp. Nếu chưa giỏi diễn đạt, hãy viết các câu văn ngắn, ít thành phần câu, tránh cầu kì, rườm rà và dễ bị mắc lỗi ngữ pháp. Và sau đó, khi đã tiến bộ, cần sử dụng linh hoạt các kiểu câu, linh hoạt các hình ảnh, các phép tu từ, chuyển nghĩa để lời văn có cảm xúc và chất văn.

Giống như quá tình tư duy, quá trình nhận thức của con người, khi học và làm văn, cũng cần qua ba bước là “Hiểu - Nhớ - vận dụng”. Muốn nhớ được kiến thức thì trước hết phải hiểu nó. Muốn hiểu thì phải chịu khó tìm tòi, suy nghĩ. Học văn không phải là cắm đầu ghi cho đầy vở, mà là phải hiểu, nhớ và ghi lại các ý hay, quan trọng. Gặp những vấn đề chưa hiểu, chúng ta cứ mạnh dạn hỏi, chắc chắn không thầy cô giáo nào từ chối. Kiến thức càng sắp xếp khoa học, chặt chẽ, rành mạch bao nhiêu thì càng dễ nhớ bấy nhiêu. Để tránh học vẹt, khi học văn, chúng ta không nên cầm sách học thuộc lòng, mà nên học theo phương pháp tái hiện.

Sau giờ học trên lớp, hãy dành thời gian tĩnh tâm (khoảng 20- 30 phút) để nhớ lại kiến thức vừa học. Việc hệ thống kiến thức theo các bảng, theo mô hình nhánh cây… và việc liên hệ giữa văn học và cuộc sống cũng giúp chúng ta nhớ kiến thức lâu và sâu sắc.

Sau khi đã hiểu và nhớ, cần vận dụng lại bằng cách làm bài tập,.. Để dễ nhớ dẫn chứng và học văn đạt kết quả tốt, cần đọc tác phẩm. Ta nên đọc tác phẩm trước khi được học trên lớp, khi chưa hề nghe giảng. Điều này rất quan trọng, bởi những ấn tượng bạn đầu của các em khi tiếp xúc với tác phẩm sẽ được nhớ lâu và giúp định hướng tác phẩm.

Nhìn chung, để học văn đạt hịêu quả, chúng ta phải học văn bằng chính trái tim và cái đầu của mình, tự tìm một con đường riêng cho mình

Maxim Gorky đã từng nói “văn học là nhân học”. Đến với văn học, chúng ta sẽ tự mình đến với những cung bậc và cảm xúc khác nhau của đời thường. Đến với văn học, chúng ta sẽ nhìn đời sâu sắc hơn cũng như khám phá thêm nhiều điều bổ ích lí thú của cuộc sống. Vậy thì, chúng ta hãy học vằn một cách khoa học ngay từ hôm nay để có những kiến thức vững chắc và những bài văn hay.

Không chỉ môn văn mà bất cứ môn học nào nếu chúng ta nghiêm túc, nỗ lực chắc chắn sẽ đạt được kết quả tốt. Tuy nhiên để có được điều đó mỗi chúng ta đều phải học hỏi lẫn nhau từ kinh nghiệm của những người khác và rút ra kinh nghiệm của chính bản thân mình. Môn văn cũng vậy, việc chia sẻ kinh nghiệm học và làm văn rất cần thiết và bổ ích. Kinh nghiệm tự học văn, làm văn được chia sẻ dưới đây sẽ giúp chúng ta điều đó.

Thực ra tự học không chỉ đối với môn văn mà tất cả các môn học hay những thứ cần học đều rất cần thiết và tốt. Tự học giúp chúng ta chủ động trong việc chiếm lĩnh, ghi nhớ kiến thức hơn gấp nhiều lần so với cách học khác. Người có khả năng tự học sẽ gia tăng nhu cầu và xác định được tốt hơn mục đích học so với người khác. Hẳn rất nhiều người vẫn nhớ các nhà khoa học nổi tiếng thế giới như Anh-xtanh, Niu-tơn,… hay những tỉ phú, những tài năng thế giới như Bill Gates, Steve Jobs,… đều thành danh bởi họ có năng lực tự học. Vậy tự học môn văn sẽ như thế nào?

Tự học đối với môn văn không quá khó như các bạn tưởng tượng. Trước hết bạn cần xác định mục đích tự học môn văn để làm gì? Bạn cần tự học những cái gì? Bạn tự học vào những thời gian nào? Trước khi bạn tiến hành học cụ thể cần phải xác định được những yếu tố đó trước, vì đây là mục tiêu bạn cần đặt ra trong quá trình tự học. Đối với môn văn, đa số các bạn học sinh xác định học văn là để đạt kết quả cao trong các bài kiểm tra, trong các kì thi, số còn lại yêu thích môn văn thực sự thì mục đích không phải chỉ là kết quả. Nhưng dù là mục đích gì thì khi học văn đều cần xác định các vấn đề bạn cần học. Đối với môn văn có hai vấn đề cần học đó là kiến thức văn học và kĩ năng viết bài văn. Khi đã xác định được mục đích và nội dung học, bạn sẽ cố gắng sắp xếp thời gian sao cho hợp lí để đáp ứng được điều đó.

Đầu tiên bạn phải tự học kiến thức môn văn trước. Việc tự tìm hiểu kiến thức môn văn thông qua nhiều nguồn mà có thể tổng hợp. Đầu tiên, bạn cần khai thác kĩ trong sách giáo khoa. Bao giờ trong sách giáo khoa cũng có hai phần bạn nên chú ý, đó là mục Kết quả cần đạt và Ghi nhớ. Ở đây bạn sẽ xác định được kiến thức trọng tâm bạn cần học là gì. Dựa vào đó bạn sẽ xây dựng kiến thức trọng tâm của bài học, kết hợp với phần giảng và cho ghi của thầy cô ở trên lớp để hoàn thiện. Khi đã xác định đầy đủ kiến thức cơ bản, sử dụng các câu hỏi gợi ý trong sách giáo khoa để tìm hiểu kiến thức, bạn tiến hành tìm hiểu các tài liệu bên ngoài. Sách tham khảo, internet là lựa chọn tiếp theo của bạn. Hiện nay có một thực trạng là có quá nhiều sách tham khảo, quá nhiều trang điện tử về môn văn, mà rất khó kiểm soát được.

Vậy làm thế nào tự học qua những tài liệu này? Trước hết hãy nhớ, không phải điều gì trong sách tham khảo, trên các trang web bạn cũng xem hết, cũng tin mà cần phải chọn lọc. Muôn vậy bạn cần phải dựa trên những kiến thức trọng tâm bạn đã xác định được ở trong sách giáo khoa rồi mới tìm và đọc những thứ liên quan. Sau đó hãy sử dụng một cuốn sổ tay, có cách ghi mục rõ ràng để chắt lọc các kiến thức đó, sao cho làm sáng tỏ nội dung mình cần ghi nhớ. Chẳng hạn khi đi tìm hiểu về thể loại truyện cổ tích thần kỳ để phục vụ cho việc học tác phẩm Tấm Cám, bạn cần chú ý hai vấn đề là đặc điểm nội dung và nghệ thuật của thể loại này. Cho nên chỉ cần khoanh vùng trong sách tham khảo và trên các trang mạng để đọc, vừa đỡ mất thời gian mà lại trọng tâm. Hay khi tìm hiểu về vua An Dương Vương trong truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy việc tìm đọc về lịch sử Việt Nam ở thời Âu Lạc sẽ rất bổ ích cho các bạn khi tìm hiểu về công lao cũng như tội lỗi của vị vua này, giúp chúng ta đánh giá tốt hơn. Việc tự học kiến thức văn học bởi vậy sẽ có hiệu quả mà không mất nhiều thời gian.

Có được kiến thức với việc viết được bài văn là hai điều hoàn toàn khác nhau. Tiêu chí đánh giá một học sinh học văn tốt hiện nay vẫn chủ yếu dựa trên kết quả bài làm. Nhưng trên lớp những giờ học làm văn thời lượng ít, mà chỉ vận dụng được phần nào đó để viết văn. Trong khi đó số lượng bài viết trong một năm chỉ có 7 bài, trong đó bao gồm cả 2 bài học kỳ. Vậy việc viết văn và được các thầy cô chấm và chữa cho là khá ít. Chưa kể có thầy cô chậm trả bài, trả bài qua loa, lời phê ít. Nên nhiều bạn học sinh chưa thể tự mình rút ra được những sai sót lần sau khắc phục được. Vậy chỉ có cách tự học rèn kĩ năng viết văn mới có thể khắc phục được.

Việc rèn kĩ năng viết đòi hỏi đầu tiên là phải chăm chỉ. Nhiều người nói rằng văn học là một bộ môn nghệ thuật, nên viết được văn phải có năng khiếu. Đúng là như thế, nhưng nếu bạn học văn để có điểm tốt thì đó không phải là yếu tố quyết định. Bên cạnh đó, khi luyện tập viết văn cũng như học kiến thức, bạn phải xác định viết một bài văn là viết những gì? Trước tiên là phải nắm được dạng đề, bởi một dạng đề có cách triển khai khác nhau. Hiện nay đa số các bạn sẽ học và thi ở dạng văn nghị luận, nên sẽ chú tâm vào dạng văn này. Bạn tìm hiểu thật kĩ các kiểu văn nghị luận, bố cục, dàn ý bài văn nghị luận, các thao tác nghị luận, lập luận… Sau đó, bạn tìm cách đọc những bài văn mẫu. Việc đọc văn mẫu giúp ích cho bạn rất nhiều trong cách triển khai, tổ chức bố cục, diễn đạt, hành văn trong bài viết. Tiếp tục là bạn phải tự mình tập viết những đoạn văn ngắn, những bài văn nhỏ. Có một lưu ý là khi mới tập không được viết cái gì quá lớn, quà dài sẽ dễ gây tâm lý chán nản. Khi tập bạn nên bắt đầu bằng những cái dễ, sau đó mới đến những cái khó.

Việc học kĩ năng viết bài văn rất khó khăn, nhiều bạn chán nản và bỏ cuộc. Vậy các bạn có thể tham khảo ở một hình thức đó là “30 phút mỗi ngày”. Tức là mỗi ngày bạn dành ra 30 phút, ban đầu bạn viết cái gì cũng được, những hãy viết những thứ có mục đích, chứ không viết lung tung. Việc này thực hiện rất dễ, vì nhiều bạn sử dụng luôn việc đăng trạng thái lên facebook cá nhân để rèn luyện cũng là một cách. Sau đó bạn hãy ứng dụng vào việc viết văn. Cũng chỉ mỗi ngày 30 phút về một vấn đề văn học nào đó. Dần dần bạn viết vào những vấn đề trọng tâm của bài học hơn, rồi rèn kĩ năng viết nhanh, viết nhiều hơn… Bạn thử nghiêm túc thực hiện, sau một tháng chắc chắn kĩ năng viết văn của bạn sẽ tốt lên đáng kể.

Dù bạn học hỏi kinh nghiệm ở đâu, thì người học vẫn là bạn. Vì vậy kinh nghiệm tốt nhất là do tự chúng ta tạo ra. Cách thức tự học thực ra không quá mới mẻ, nhưng tự học sẽ giúp bạn tích lũy, trau đồi kiến thức tốt nhất. Nhiều người hiện giờ vẫn lao đầu, chạy xô đi học thêm. Điều này không phải là không tốt, nhưng vấn đề là về nhà chẳng có hoặc chẳng dành thời gian cho tự học nên việc đi học thêm không có nhiều tác dụng. Vậy nên, qua việc chia sẻ về kinh nghiệm tự học văn trên đây phần nào sẽ giúp các bạn sẽ tìm ra được cho mình cách học văn tốt nhất.

Văn học là một trong những môn học bắt buộc ở nhà trường các cấp. Văn học không chỉ mang đến cho chúng ta những lời hay ý đẹp mà quan trọng tiềm ẩn sâu trong đó là cách giáo dục những đạo lý làm người của cha ông suốt mấy ngàn năm qua. Thế nhưng bên cạnh những bạn học văn rất tốt, rất say mê môn học này cũng còn một số bạn vẫn còn tỏ ra lúng túng và khó tiếp thu cách học văn. Vậy phải làm sao để học văn có kết quả tốt? Có lẽ nó cũng cần có một số những kinh nghiệm, trau dồi nhất định.

Xưa kia tục ngữ đã có câu “Có công mài sắt có ngày nên kim”, hay “cần cù bù thông minh”. Con người sinh ra không phải ai cũng ngẫu nhiên mang cho mình một bộ óc vĩ đại toàn năng có thể chứa bất cứ thứ gì trên đời. Não chúng ta cũng tiếp nhận mọi thứ một cách có chọn lọc. Đối với những thứ mình thích và cảm thấy hứng thú thì dù có tiếp xúc một, hai lần cũng có thể ghi nhớ trong một thời gian dài. Còn đối với những việc ta không thích thì dù có nghe đi nghe lại hàng ngày bạn cũng không thể có cách nào tiếp nhận nó được.

Tình trạng học văn hiện nay cũng vậy. Bên cạnh những bạn học rất tốt bộ môn này, thậm chí say mê thì cũng còn những bạn không thể học tốt được nó. Lí do để các bạn đưa ra là do văn dài, nhiều chữ khó thuộc khó vào….Vậy phải làm sao để học văn có hiệu quả? Học văn cũng cần phải có mẹo riêng, những kinh nghiệm riêng giống như bạn làm việc bất kì có kế hoạch sẽ thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Vậy kinh nghiệm để học văn là gì?

Đầu tiên là việc học trên lớp. Bạn cần phải tập trung cao độ cho những giờ học văn. Việc chuyên chú học tập sẽ khiến bạn tiếp thu bài giảng của giáo viên một cách tốt nhất. Bất cứ một môn học nào không kể là văn học thì việc bạn tập trung, lắng nghe sẽ mang lại nhiều kết quả tốt. Đặc biệt với những bạn không dành thời gian ở nhà cho môn học thì đây là cách học hiệu quả nhất.

Vì thế nên trong giờ học văn bạn không nên nói chuyện riêng hay làm việc riêng, hãy tập trung 100% tâm trí cho bài học của mình. Ngoài ra bạn cũng chú ý nên ghi chép đầy đủ. Nhiều bạn tự cho rằng chỉ cần lắng nghe bài truyền giảng của giáo viên là đủ và có thể ghi nhớ toàn bộ, tuy nhiên trí óc của con người không phải là một chiếc ổ cứng có thể lưu trữ bất cứ thứ gì vào đó. Sẽ có rất nhiều việc tác động khiến bạn phải để tâm vì thế thay vì chỉ biết lắng nghe bạn nên ghi chép thành một sơ đồ cây để học nhanh và hiệu quả hơn.

Ngoài việc tiếp thu các bài học trên lớp thì việc học thêm ở nhà cũng có vai trò vô cùng quan trọng. Mỗi ngày về nhà bạn nên dành khoảng mười lăm phút cho việc ôn tập lại bài cũ, hệ thống tất cả các kiến thức đã học được ban ngày thành một sơ đồ tư duy có ý chính ý phụ để ghi nhớ lâu hơn.

Bên cạnh việc tiếp thu kiến thức trên lớp, học thêm ở nhà thì việc học hỏi bạn bè cũng là điều vô cùng cần thiết. Các cụ ta xưa thường nói “học thầy không tày học bạn”. Nói như thế không có nghĩa là hạ thấp việc học trên lớp mà cho thấy việc học hỏi bổ sung kiến thức từ bạn bè cũng là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Cách học này mang đến cho bạn hiệu quả rất cao.

Hiện nay, để phục vụ nhu cầu học tập của học sinh có rất nhiều các loại sách văn học tham khảo ra đời có thể kể đến như: Văn mẫu các lớp, hướng dẫn soạn văn, giải bài tập văn… Để các bạn có thể tham khảo hướng giải bài nhanh và hiệu quả hơn.

Học văn không phải là việc quá khó khăn thậm chí nó còn trở nên vô cùng dễ dàng nếu chúng ta tìm được những điểm thú vị của nó, cũng như có một phương pháp học đúng cách hiệu quả. Văn học không chỉ mang đến cho con người những kiến thức bổ ích mà còn giúp chúng ta trau dồi lời lẽ, cách lập luận và phản biến một vấn đề một cách cặn kẽ và sâu sắc nhất có thể. Vì thế học sinh chúng ta cần phải trang bị cho mình những kinh nghiệm học văn thật tốt.

Trong thời kì đầy hứng khởi của sự công nghiệp hóa và hiện đại hóa, con người đang bị cuốn hút vào cuộc đua vô tận sau đồng tiền và vật chất. Trong cơn bão này, văn chương dường như trở thành một loại trang sức tầm thường, mà có hay không cũng không quan trọng. Ít người nhận ra giá trị thực sự của việc học văn. Để khám phá những giá trị ẩn sau văn chương, chúng ta cần áp dụng những phương pháp tiếp cận hiệu quả, để học và sáng tác những bài văn thuyết phục, làm thức tỉnh những tâm hồn mù quáng.

Đầu tiên, việc chọn người hướng dẫn là quan trọng. Nếu có thầy cô giỏi, say mê giảng dạy và hướng dẫn, trải nghiệm văn học sẽ trở nên hấp dẫn và thú vị hơn, giúp hiểu sâu vấn đề. Trong thời đại hiện nay, với sự đa dạng của tài liệu tham khảo, việc tìm mua sách thông qua sự giới thiệu của giáo viên là một cách hiệu quả. Đọc sách tham khảo không chỉ để sao chép, mà còn để học cách triển khai vấn đề và sáng tạo trong việc diễn đạt.

Thứ hai, để hiểu sâu một tác phẩm văn học, chúng ta cần phải nhìn nhận nó trong bối cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa. Tác phẩm văn học không chỉ là sản phẩm của tâm trí tác giả, mà còn là kết quả của bối cảnh lịch sử và xã hội đặc biệt. Việc tìm hiểu văn học cần phải đặt tác phẩm vào ngữ cảnh của giai đoạn, trào lưu văn hóa và phương pháp sáng tác. Nắm bắt cả nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật là quan trọng, từ đó tìm ra sự tương tác giữa chúng và ý nghĩa mà tác giả muốn truyền đạt.

Nói chung, khi tiếp cận văn xuôi, chúng ta cần tập trung vào diễn biến câu chuyện, cách kể và giọng điệu của tác giả, cũng như nhân vật trung tâm và các chi tiết quan trọng xoay quanh họ. Đối với thơ, phải tập trung vào cảm hứng chủ đạo, kết cấu cảm hứng, và những chi tiết, hình ảnh mà nhà thơ sử dụng để bộc lộ cảm xúc. Trong kịch, quan trọng là nắm bắt mâu thuẫn, xung đột, và các lời thoại quan trọng.

Để viết một bài văn hay, không chỉ đơn giản là sử dụng ngôn ngữ phức tạp và câu cú cầu kỳ. Một câu văn xuất sắc là câu văn đơn giản, rõ ràng, nhưng đầy ý nghĩa. Việc diễn đạt đến sự tinh tế yêu cầu sự chuẩn xác trong ngôn ngữ. Đọc nhiều sách và sử dụng từ điển Tiếng Việt có thể giúp nâng cao khả năng diễn đạt.

Văn học là một môn khoa học nghệ thuật ngôn ngữ, yêu cầu sự kết hợp giữa chất văn và chính xác trong bài văn. Học văn không chỉ là việc ghi chép kiến thức mà còn là quá trình hiểu, nhớ, và áp dụng kiến thức đó. Maxim Gorky đã mô tả văn học như một lĩnh vực nhân học, và để hiểu sâu và ghi nhớ kiến thức văn học, cần phải áp dụng ba bước quan trọng là "Hiểu – Nhớ - Vận dụng".

Tổ chức kiến thức, tìm hiểu trước khi học trên lớp, và kết nối giữa văn học và cuộc sống là những cách hữu ích để nhớ lâu và sâu sắc. Học văn cần sự chân thành và tìm kiếm con đường học tốt nhất cho bản thân. Đến với văn học, chúng ta mở cửa vào thế giới phong phú của kiến thức và cảm xúc, nơi mà sự hiểu biết và sáng tạo không ngừng mở ra.

Ngày nay, vấn đề sợ học môn Văn đang trở nên phổ biến trong cộng đồng học sinh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy học Văn không đáng sợ như nhiều người nghĩ. Nếu áp dụng phương pháp học đúng, bạn chắc chắn sẽ phát hiện ra sự thú vị và hấp dẫn của môn học này. Dưới đây là cách học Văn thông qua việc sử dụng sơ đồ tư duy.

Phương pháp học bằng sơ đồ tư duy đang trở thành một xu hướng phổ biến, hiện đại và được áp dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây không chỉ là cách học nhanh chóng và dễ dàng mà còn mang lại hiệu quả cao. Môn Văn cũng không nằm ngoài quy luật này. Đừng nghĩ rằng những tác phẩm văn học phức tạp, đầy ý nghĩa không thể được biểu diễn bằng các sơ đồ tư duy đơn giản và dễ hiểu. Việc này hoàn toàn khả thi nếu bạn có phương pháp tạo sơ đồ tư duy chính xác.

Để tạo sơ đồ tư duy, việc quan trọng nhất là phải nắm vững kiến thức về tác phẩm. Điều này là bước quan trọng nhất để xây dựng sơ đồ tư duy thành công. Tưởng tượng khi bạn không nắm vững kiến thức và bắt đầu tạo sơ đồ, bạn sẽ lạc lõng, không biết cách phân chia các phần, và kết quả là sơ đồ tư duy thất bại từ đầu. Nắm chắc kiến thức tác phẩm bằng cách đọc văn bản ba lần: lần một để hiểu tinh thần chung; lần hai để nắm nội dung và cấu trúc; lần ba để cảm nhận vẻ đẹp và giá trị của văn bản. Bạn cũng có thể tận dụng bài giảng của giáo viên kết hợp với đọc tự do để có cái nhìn tổng quan và phân chia ý hợp lý.

Sau khi hiểu tinh thần và nội dung chính của tác phẩm, bạn có thể bắt đầu tạo sơ đồ tư duy. Bước đầu tiên là xác định các từ khóa, những từ chủ chốt thể hiện nội dung chính. Điều này quan trọng vì chỉ khi xác định đúng từ khóa, các bước sau mới có thể được triển khai một cách hoàn hảo. Bạn cần tự lập thói quen tìm và ghi nhớ từ khóa của mỗi bài. Sau đó, bạn có thể chia sơ đồ tư duy thành các phần chính dựa trên từ khóa đã xác định.

Bước thứ hai là lấy một tờ giấy lớn và sử dụng nhiều màu để vẽ sơ đồ. Chọn một chủ đề chính và vẽ ở trung tâm tờ giấy trắng, tô màu chủ đề trung tâm bằng bút màu nổi bật. Việc này giúp tăng cường sự chú ý và giúp bạn nhanh chóng nhận biết vấn đề. Bạn nên sử dụng giấy trắng không có dòng kẻ và xoay ngang để tạo điều kiện thuận lợi cho sự sáng tạo.

Bước thứ ba là vẽ các tiêu đề phụ cấp độ một bằng bút màu khác. Các tiêu đề này nên được vẽ cách đều và kết nối với chủ đề trung tâm bằng đường kẻ, để làm nổi bật các ý và giữ cho sơ đồ tư duy trở nên rõ ràng và dễ hiểu. Các bạn có thể sử dụng các chữ in hoa để tạo điểm nhấn.

Sau khi xác định các ý chính, bạn có thể phát triển các ý con của mỗi tiêu đề, hay còn gọi là các nhánh cấp 2, cấp 3, tùy thuộc vào độ dài và độ phức tạp của bài học. Ở các nhánh này, bạn chỉ nên sử dụng từ khóa để tránh làm cho sơ đồ trở nên rối bời và khó hiểu. Màu sắc của nhánh cấp 2, cấp 3 nên giống màu với nhánh cấp 1 để thuận tiện theo dõi và giữ cho bức tranh không bị loạn bởi các màu sắc.

Cuối cùng, để sơ đồ trở nên sinh động, hãy thể hiện tài năng hội họa của bạn bằng cách vẽ các hình ảnh đáng yêu khác nhau vào bức tranh. Những hình ảnh này giúp tăng cường việc tiếp thu bài học, vì não bộ luôn hướng đến việc hiểu những hình ảnh nhanh chóng.

Tạo sơ đồ tư duy không phải là điều khó khăn. Ngay cả khi bạn còn lạc lõng lần đầu, chỉ cần thực hiện hai hoặc ba lần, bạn sẽ trở nên thành thạo trong quá trình tạo sơ đồ. Trung bình, mất khoảng 45 phút cho mỗi sơ đồ tư duy cho mỗi bài học, thời gian có thể thay đổi tùy thuộc vào độ dài và độ khó của bài học. Mặc dù bạn cần dành thời gian và công sức, nhưng phương pháp học này mang lại hiệu quả cao hơn rất nhiều. Bạn không chỉ học kiến thức một cách dễ dàng mà còn rèn luyện tư duy, đồng thời có cơ hội thể hiện tài năng hội họa và giải trí một cách hiệu quả.

Không có gì khó khăn, chỉ là cách bạn đầu tư thời gian và công sức vào việc học. Khi bạn có ý thức và quyết tâm, không chỉ môn Văn mà bất kỳ môn học nào khác cũng trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Học Văn bằng sơ đồ tư duy là một trong những phương pháp học hiện đại. Hãy thử áp dụng để trải nghiệm kết quả vượt ngoài mong đợi.