“Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài là một tác phẩm hay và đầy ý nghĩa. Nó khiến cho em xúc động không chỉ bởi vì tình cảm hồn nhiên và dễ thương của hai anh em Thành và Thủy mà còn bởi vì cuộc chia ly đột ngột giữa hai anh em, hai tâm hồn nhạy cảm và trong sáng.

Người ta thường nói búp bê thì không biết khóc bao giờ. Búp bê chỉ là một đồ vật vô tri vô giác mà thôi. Nhưng con người bằng xương bằng thịt thì khác. Họ có thể vui, buồn, giận dỗi và khóc khi mình gặp phải những biến cố hay mất mát nào đó trong đời, cũng có thể khóc khi vui sướng. Thành và Thủy cũng chính là những con người như vậy. Hai anh em không chỉ rất yêu thương nhau mà còn muốn ba mẹ hai em không chia tay để trong hai trái tim bé nhỏ ấy không biết bao lần thổn thức. Thành là một người anh trai yêu thương em gái hết mực, dù cho đồ chơi của chúng chẳng có gì nhiều nhưng anh vẫn dành hết đồ chơi cho đứa em gái ngây thơ của mình. Thủy tuy còn nhỏ và khá trẻ con, nhưng hành động “võ trang cho con Vệ Sĩ”, đem đặt đầu giường để gác đêm cho anh để anh không chiêm bao thấy ma nữ xuất phát từ tình anh em. Thủy không thể chịu đựng nổi khi thấy Thành đem chia hai con búp bê, con Vệ Sĩ và con Em nhỏ ra, em càng không thể cầm lòng khi em biết chỉ trong một thời gian ngắn ngủi thôi, em phải xa người anh trai mà em hết lòng tôn sùng và yêu mến. Hai anh em cũng chỉ là hai con búp bê có cảm xúc phải chia tay nhau khi còn quá nhỏ để luyến lưu một góc trời ký ức đầy dư âm và kỷ niệm. Hai em không phải là người quyết định cuộc chia tay ấy mà chính quyết định ly hôn của ba mẹ hai em đã khiến cho hai em phải xa nhau, xa những tháng ngày hạnh phúc và đầy những ký ức đẹp như cổ tích.

Khi biết chuyện, cô và các bạn của Thủy đã rất đau lòng, càng đau lòng hơn khi phải đối mặt với một sự thật phũ phàng rằng từ nay Thủy sẽ không còn được đi học nữa. Sự thật vẫn là sự thật. Em chỉ ước một điều là cái tổ ấm nhỏ bé ấy sẽ không bị tan vỡ và nụ cười lại nở trên môi hai anh em tội nghiệp. Người lớn thì có bao giờ hiểu được con trẻ nghĩ gì khi tuy còn nhỏ mà chúng phải chứng kiến cảnh ba mẹ bỏ nhau và phải nói lời chia xa với những người mà mình yêu thương nhất. Hai con búp bê cũng phải chứng kiến cảnh tượng đau lòng đó. Em không biết là chúng có khóc không nếu chúng phải chia tay nhau sau một thời gian dài bên nhau, chơi đùa cùng hai con người đáng yêu và dễ thương như hai thiên thần. Có thể chúng sẽ không khóc đâu vì búp bê làm gì có nước mắt. Nhưng cuộc chia tay đã làm nhói đau Thành và Thủy, để lại trong tim hai em một vết thương rất lớn không gì hàn gắn nổi. Dù vậy thì cuộc sống vẫn tiếp tục trôi, “mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng um trùm lên cảnh vật”. Hai em có thể xa rời nhau, nhưng tôi tin chắc một điều là chúng vẫn luôn nhớ về nhau, nhớ khung trời tuổi thơ với những cảnh vật quen thuộc, mãi mãi không quên. Em thấy lòng mình đau đớn khi trong phút giây nói lời tạm biệt, Thủy bắt thành phải hứa là sẽ không bao giờ để hai con búp bê ngồi xa nhau, cũng giống như hai sinh linh ấy sẽ mãi dõi theo nhau trên mọi nẻo đường đời.

Câu chuyện là một bài học về tình anh em, để lại trong lòng người đọc những ấn tượng khó có thể phai mờ. Búp bê có lỗi gì mà phải chia tay? Búp bê vẫn muốn mình được hạnh phúc trong vòng tay đùm bọc, che chở của ba mẹ. Cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em bé trong truyện có lẽ sẽ nhắc nhở chúng ta rằng: Gia đình chiếm một vị trí quan trọng trong trái tim mỗi người. Để bảo vệ và gìn giữ được hạnh phúc gia đình không có gì hơn là chúng ta phải đừng để những cuộc chia ly như thế diễn ra để con trẻ tự nhiên lại phải hứng chịu những mất mát không gì hàn gắn được.

Trong cuộc sống, bất cứ cuộc chia tay nào cũng khiến người ta phải đau lòng và thổn thức, đó là sự chia ly bất đắc dĩ của tình yêu, tình thân bởi vì những lý do khác nhau, mà sự chia ly trở thành cách giải quyết hợp lý nhất. Trong đó có lẽ đau đớn nhất là viễn cảnh cuộc chia tay của các bậc làm cha, làm mẹ đã vô tình khiến con cái của họ, những đứa trẻ ngây thơ chưa hiểu thế nào là chia ly phải đau đớn, phải chịu cú sốc lớn trong cuộc đời mà như nhân vật Thành trong truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê thổn thức đó là "tai họa".

Câu chuyện diễn ra trong hoàn cảnh hết sức buồn bã, bố mẹ của hai đứa trẻ là Thành và Thủy ly hôn, người mẹ được quyền nuôi đứa em là Thủy, còn Thành vì lớn hơn nên ở với bố. Hai đứa trẻ đáng thương chẳng có quyền lựa chọn cuộc sống cho riêng mình, phải chia cắt trong nước mắt. Nhan đề "Cuộc chia tay của những con búp bê", chính là sự ẩn dụ cho sự chia tay của hai đứa trẻ, búp bê cũng như hai đứa trẻ ấy, chúng chẳng có lỗi lầm gì, lỗi là ở người lớn nhưng tai họa lại đổ lên đầu trẻ con, búp bê vô tri, nhưng vì Thành và Thủy chia tay nên chúng cũng phải xa nhau. Đó chính là mối quan hệ liên hoàn nối tiếp các sự việc. Đặt nhan đề như thế vừa gây ấn tượng với độc giả, vừa gây nên cho người ta những suy nghĩ thật sâu xa, về hành động của con người, của những bậc làm cha đã gián tiếp để lại những đau khổ cho con em của mình như thế nào.

Câu chuyện có sự xuất hiện của hai nhân vật chính là người anh tên Thành, đứa em gái tên Thủy, toàn bộ câu chuyện và diễn biến tâm lí nhân vật đều được thể hiện thông qua cái nhìn của người anh với ngôi kể thứ nhất. Điều đó là hoàn toàn hợp lý vì Thành đã lớn, đã hiểu chuyện, dưới sự quan sát của cậu, nhân vật Thủy được bộc lộ rõ hơn cả về nội tâm và hành động, khiến câu chuyện trở nên chân thực và cảm động hơn. Thủy là một cô bé ngoan, khéo tay, lại rất thương anh, cô bé còn nhỏ nên vẫn không thể tin nổi vào chuyện ba mẹ chia tay nhau, mình sắp phải xa anh trai, xa bố. Thế nên tất cả cảm xúc của cô bé đều biểu lộ ra ngoài, Thủy kinh hoàng, tuyệt vọng và bất lực, ở độ tuổi ấy cô bé chỉ biết khóc, tiếng khóc ấy "nức nở, tức tưởi" tức tưởi cả đêm, khóc đến mức "hai bờ mi đã sưng mọng", đôi mắt thường ngày vốn lanh lợi, tinh nghịch, nay chỉ còn một nỗi buồn thăm thẳm. Có lẽ cô bé vẫn chưa thể chấp nhận chuyện đau khổ này, gia đình vốn đang êm ấm lắm cơ mà.

Cuộc chia tay như cơn ác mộng ập đến khiến Thủy trở nên im lặng hơn, dường như nội tâm cô bé đã thay đổi, đã trưởng thành hơn, cú sốc này đau đớn quá khiến cô bé trở nên đờ đẫn, thẫn thờ. Đến chuyện chia đồ chơi, vốn là những thứ trẻ con quan tâm nhất, nhưng Thủy cũng không màng nữa, Thủy nhường hết cho anh, bởi Thủy thương anh, gia đình tan vỡ, đồ chơi còn có nghĩa lý gì nữa không, đôi mắt cô bé cứ "ráo hoảnh nhìn vào khoảng không, thỉnh thoảng lại nấc lên khe khẽ", một cảnh tượng khiến người ta thắt lòng, thắt ruột. Thế nhưng duy chỉ việc Thành chia đôi con "Vệ Sĩ" với con "Em Nhỏ" thì Thủy lập tức thay đổi thái độ, cô bé "tru tréo lên giận dữ", nói như hét lên "Anh lại chia rẽ con Vệ Sĩ với con Em Nhỏ ra à? Sao anh ác thế?". Có thể nhiều người nghĩ đó là hành động trẻ con của một đứa bé khi thấy chuyện không vừa ý, nhưng không phải vậy đâu. Thủy đã cố kiềm chế cảm xúc của mình từ sau trận khóc hôm qua và đang cố chấp nhận sự thật, nhưng hành động của Thành đã khiến lớp vỏ ngụy trang ấy vỡ vụn, bởi đôi búp bê ấy là tượng trưng cho tình của hai anh em, vốn thân thiết gắn bó bấy lâu, nay Thành với Thủy phải chia tay, nhưng Thủy không muốn nhìn thấy búp bê cũng phải chia tay, bởi chúng chẳng có lỗi gì cả, thật ác độc khi làm như vậy. Câu nói của cô bé dường như cũng như là lời trách móc sâu cay hành động của cha mẹ, vì sao cha mẹ chia tay mà còn bắt anh em Thủy chia tay nữa, thật nhẫn tâm vậy sao. Nhưng Thủy cũng ái ngại vì nếu để con Vệ Sĩ đi theo mình, thì ai sẽ canh giấc ngủ cho anh. Đặc biệt cho sự chu đáo, ân cần, hiếu thảo của Thủy còn thể hiện ở việc cô bé muốn được chào bố trước khi đi, nhưng buồn thay người bố vẫn biệt tăm.

Hai anh em lại dắt tay nhau đến trường, để cho Thủy chào tạm biệt trường, cô và các bạn. Thủy chẳng hề muốn rời xa nơi cô bé đã gắn bó suốt từ khi sinh ra một chút nào, thế nên suốt quãng đường "mắt em cứ nhìn đau đáu vào một gốc cây hay một mái nhà nào đó", để khắc sâu vào trong tim những hình ảnh rất quen thuộc đó, Thủy sợ mai đi xa, Thủy sẽ quên mất, sẽ không còn nhớ đến nơi này nữa. Bước đến trường, những thứ quen thuộc như ghế đá, sân trường, cảnh cô giáo giảng bài bỗng khiến Thủy bật khóc thút thít. Hóa ra Thủy sẽ không được đi học nữa, mà phải bước vào cuộc sống mưu sinh cùng mẹ ở quê với một thúng hoa quả, cuộc chia tay của cha mẹ đã khiến Thủy rơi vào bế tắc như vậy. Thủy vẫn rất tinh tế, vì sợ ảnh hưởng đến giờ học, câu nói cuối cùng của Thủy dường như đã đánh một dấu mốc quan trọng trong sự thay đổi nơi tâm hồn của cô bé "Thôi, em chào cô ở lại. Chào tất cả các bạn tôi đi", như vậy đây là sự chia đầu tiên trong cuộc đời Thủy, với cô, với bạn bè, với trường lớp.

Cảnh Thủy chính thức chia tay Thành lại càng khiến người ta thổn thức. Cô bé, sau nhiều đắn đo suy nghĩ, cuối cùng cũng phải chấp nhận chia cắt Vệ Sĩ và Em Nhỏ, bởi quan trọng hơn hết, cô bé quan tâm cho anh trai hơn cả. Còn đặc biệt dặn dò anh trai "Bao giờ áo anh có rách, anh tìm về chỗ em, em vá cho, anh nhé,...". Có thể thấy được tình cảm gắn bó sâu sắc của hai anh em Thành và Thủy, đặc biệt là tấm lòng yêu thương, hiếu thảo với anh trai của cô bé Thủy. Kết truyện, cô bé Thủy vẫn không muốn Vệ Sĩ và Em Nhỏ rời xa nhau, đó là chấp niệm trong lòng cô bé, đó là hình ảnh tượng trưng cho tình cảm của hai anh em. Thủy bắt Thành hứa không để hai con búp bê rời xa nhau, như một lời cam kết về tình cảm vững bền của hai anh em, dù xa nhau nhưng vẫn mãi nhớ đến nhau.

Trong truyện những chi tiết miêu tả về nội tâm của nhân vật Thành rất ít, vì Thành đóng vai trò là người kể, người quan sát mọi việc. Tuy nhiên qua những lời nói là hành động của Thành ta dễ dàng nhận ra Thành là một đứa trẻ hiểu chuyện, có suy nghĩ trưởng thành. Thành cố tạo ra cho mình lớp vỏ bọc mạnh mẽ, kiềm chế cảm xúc "cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếc khóc to", mặc dù lòng rất đau "nước mắt cứ tuôn ra như suối, ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo". Thành ví chuyện cha mẹ chia tay, hai anh em Thành phải xa nhau là một "tai họa", chỉ mong đó là giấc mơ chứ không phải sự thực. Chứng tỏ so với Thủy, Thành cũng đau đớn vô cùng, nỗi đau của Thành hiện lên trong cái cười nhếch mép đầy cay đắng, khi Thành nhớ về chuyện Thủy để con Vệ Sĩ gác đêm cho mình ngủ. Thành rất thương em gái, chia đồ chơi cũng dành phần lớn cho em, ánh mắt nhìn em gái đầy xót xa khi thấy em trông bố về. Trong cả câu chuyện thế giới nội tâm của Thủy được miêu tả rất kỹ càng và chi tiết chính là nhờ vào tình cảm yêu thương em gái tha thiết của nhân vật Thành. Nếu như Thủy cố gắng nhìn thật kỹ từng cảnh vật nơi phố phường, để khắc sâu vào tâm trí, thì Thành lại dành phần lớn thời gian để dõi theo em gái, với ánh mắt yêu thương, xót xa, đau đớn. Cũng giống như Thủy, Thành đang cố gắng khắc sâu bóng hình em gái vào tim, Thành sợ khoảng cách sẽ làm tình cảm anh em phai nhạt dần, nên Thành phải nhớ kỹ từng giây phút còn ở bên Thủy. Phút chia tay, sự mạnh mẽ của Thành cuối cùng cũng đổ vỡ, cậu khóc nấc lên, mếu méo hứa không chia cắt cặp búp bê với Thủy, bất lực chôn chân nhìn mẹ và em rời xa. Đoạn kết truyện mãi để lại cho độc giả những cảm xúc không thể nói thành lời, nỗi xót xa, cảm động cho tình cảm của hai anh em trước cuộc chia ly bất đắc dĩ, mà thủ phạm lại là những người lớn trong gia đình.

Cuộc chia tay của những con búp bê là một truyện ngắn rất sâu sắc và cảm động về tình cảm anh em ruột thịt trong gia đình, về nỗi đau đớn, xót xa khi phải chia lìa nhau. Từ đó mỗi con người chúng ta đều rút ra được bài học sâu sắc về tình cảm gia đình, hãy biết trân trọng những người thân yêu ở bên cạnh bạn. Đồng thời các bậc cha mẹ phải ý thức được việc mình làm, đừng vì sự ích kỷ của bản thân mà khiến con trẻ phải chịu tổn thương sâu sắc như hai nhân vật Thành và Thủy trong câu chuyện.

Truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài là một tác phẩm rất hay và ý nghĩa, câu chuyện không chỉ xúc động bởi tình cảm hồn nhiên và ấm áp của hai anh em Thành và Thủy mà còn lấy đi nước mắt của không ít bạn đọc trước cuộc chia ly đột ngột giữa hai anh em, giữa hai tâm hồn trong sáng và đáng thương ấy.

Búp bê vốn chỉ là thứ đồ chơi vô tri vô giác, chúng không biết bộc lộ cảm xúc, nhưng con người thì khác, con người ta với vô vàn cảm xúc khác nhau, vui có, buồn có, và đứng trước mỗi hoàn cảnh khác nhau tâm trạng con người thường khác nhau. Và thường là hoàn cảnh sẽ chi phối tâm trạng và cảm xúc của con người. Thành và Thủy cũng vậy, họ là hai anh em không chỉ biết yêu thương, đùm bọc cho nhau mà còn rất mong muốn bố mẹ không chia tay để gia đình tránh cảnh tan vỡ.

Thành là một cậu anh trai rất hiền lành và yêu thương, chiều chuộng em gái, dù cũng chỉ có ít đồ chơi nhưng anh vẫn muốn dành hết cho em gái mình. Về phía Thủy, tuy còn rất nhỏ và trẻ con nhưng những hành động của Thủy lại xuất phát từ tình cảm chân thật nhất, khi anh đi chơi đá bóng chẳng may bị rách áo, Thủy đã mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh, sợ anh bị mẹ mắng, em gái rất thương anh mà lại còn khéo tay nữa. Rồi với suy nghĩ rằng “võ trang cho con Vệ Sĩ” đặt ở đầu giường để bảo vệ cho anh trong những giấc mơ, giúp anh không gặp ác mộng cũng chính là những tình cảm chân thật nhất.

Thủy bộc lộ thái độ không thể chịu đựng được khi thấy Thành đem chia hai con búp bê ra, càng không thể cầm lòng mình khi biết sắp phải xa người anh trai của mình, người em gái đã khóc suốt đêm, khóc khi mắt sưng húp. Hai anh em Thành và Thủy còn quá nhỏ để phải chịu đựng cảm giác như vậy, chúng cũng chỉ đang như những con búp bê có cảm xúc, nhưng hai anh em không phải là người quyết định sự chia li này mà chính là do hai bố mẹ, từ đó mà gia đình tan vỡ, anh em chia lìa, những ngày tháng hạnh phúc và ngập tràn những kỉ niệm cũng tan biến.

Khi phải đối mặt với sự thật đáng sợ hơn nữa, đó chính là việc Thủy không được đi học nữa, cả Thủy và Thành đều mong ước rằng đây không phải là sự thật, chỉ ước rằng tổ ấm của mình không bị tan vỡ. Cảm xúc của người lớn và trẻ nhỏ khác biệt nhau rất lớn, khi phải nói lời chia xa với những người mà mình yêu thương nhất đó là giây phút đau lòng, xót xa nhất. Cuộc chia tay đã làm nhói đau hai tâm hồn, để lại nỗi đau và sự mất mát lớn trong trái tim của hai em mà không gì có thể chữa lành, bù đắp được.

Hai anh em Thành và Thủy phải xa nhau nhưng chắc chắn rằng chúng luôn nhớ đến nhau, nhớ đến những kỉ niệm kí ức tốt đẹp với nhau. Thủy bắt Thành hứa không bao giờ được để hai búp bê xa nhau và đó cũng đồng nghĩa rằng chúng hai anh em dù ở đâu vẫn luôn nhớ về nhau. Câu chuyện là bài học về tình anh em chân thật mà sâu sắc, để lại trong lòng người đọc những dư âm, ấn tượng khó quên.

Cuộc chia tay của những con búp bê do Khánh Hoài sáng tác đã để lại những dư âm, xúc động sâu sắc trong lòng người đọc. Đọc tác phẩm hẳn chúng ta sẽ không thể nào quên được hình ảnh của Thành và Thủy hai đứa trẻ tội nghiệp, đáng thương phải chia xa nhau vì những khúc mắc của người lớn.

Trước hết, Thành là người có tình yêu thương em sâu sắc. Trong những ngày gia đình hòa thuận, êm ấm, cậu luôn yêu thương, chiều chuộng em, chiều nào cũng đón em đi học về, cùng nắm tay nhau đi và trò chuyện. Cho đến những ngày gia đình sắp phải ly tán, anh em mỗi người đôi ngả tình cảm cậu dành cho em lại càng sâu đậm hơn. Với tâm hồn của một đứa trẻ nhạy cảm, dù đã gắng gượng nhưng cả đêm Thành vẫn khóc, đến mức ướt đầm cả hai gối. Khi chia đồ chơi, Thành nhường tất cả cho em: “Không phải chia nữa, anh cho em tất”. Rồi cầu mong sao tất cả những điều này chỉ là một giấc mơ, sau giấc mơ này mọi việc sẽ trở lại như cũ. Thành còn là một cậu bé có tâm hồn nhạy cảm, tinh tế. Chi tiết Thành nhận xét sự thay đổi của cảnh vật xung quanh: “cảnh vật vẫn như hôm qua, hôm kia thôi mà sao tai họa giáng xuống đầu anh em tôi nặng nề thế này” hay “Ra khỏi trường tôi kinh ngạc khi thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”. Những suy nghĩ đó càng cho thấy rõ hơn sự nhạy cảm tinh tế của Thành, đồng thời sự đối lập giữa ngoại cảnh và tâm cảnh khiến cho người đọc thêm xót xa và cảm thương hơn cho số phận bất hạnh của hai anh em.

Ta không chỉ ấn tượng với một người anh – Thành yêu thương, chiều chuộng em, mà còn nhớ về một Thủy - người em có tâm hồn, tấm lòng nhân hậu trong sáng và cũng hết sức yêu thương, quan tâm anh.

Trước hết, Thủy là cô bé chu đáo, luôn quan tâm và yêu thương anh. Bằng đôi bàn tay khéo léo, cô bé đã vá lại chiếc áo rách cho anh thật hoàn hảo; tối tối sau khi học bài xong lại “võ trang” cho con Vệ Sĩ và đem đặt lên đầu giường để canh giấc ngủ cho anh. Cô bé cũng là đứa trẻ có tâm hồn nhạy cảm, trước tình cảnh gia đình phải chia lìa, anh em phải rời xa nhau, Thủy đã khóc cả đêm, đôi mắt em sưng húp lên, như mất hồn, người loạng choạng như sắp ngã khi mẹ yêu cầu chia đồ chơi. Làm sao em có thể sống một cách bình thường khi mà em sắp phải chia tay người em yêu quý nhất. Tác giả đã thật tinh tế và sâu sắc khi nắm bắt chính xác những cung bậc cảm xúc của nhân vật.

Khi chia đồ chơi trong tâm trạng Thủy xảy ra sự mâu thuẫn: một mặt, Thủy tru tréo giận giữ khi anh để con búp bê ra hai phía, mặt khác lại lo lắng nếu để hai con búp bê theo mình, thì lấy ai gác đêm cho anh ngủ ngon. Rồi cuối cùng em quyết định để hai con búp bê lại cho anh, để chúng không bao giờ phải xa nhau. Những suy nghĩ, hành động của Thủy trong việc chia búp bê cho thấy em là một đứa trẻ hồn nhiên, trong sáng, không chỉ yêu thương anh mà còn có tấm lòng vị tha cao cả. Trong hoàn cảnh này, Thủy là một đứa bé vô cùng đáng thương, em không suy nghĩ cho bản thân, mà chỉ suy nghĩ đến người khác, vì người khác. Trong những giờ phút cuối cùng của cuộc chia li, Thủy đã có hành động vô cùng bất ngờ Thủy tụt xuống xe và chạy về chiếc giường đặt con Em Nhỏ cạnh con Vệ Sĩ. Dù hai anh em phải chia tay nhưng tình cảm của hai em thì mãi không thể chia cắt.

Số phận của Thủy còn có phần bất hạnh hơn anh trai, có lẽ người anh ở với bố vẫn được tiếp tục học tập, còn với Thủy điều ấy không thể xảy ra. Trong cuộc chia tay với lớp học, khi cô giáo tặng em bút và vở, Thủy đã từ chối không nhận, lí do em đưa ra khiến người đọc ứa nước mắt: “Thưa cô em không dám nhận em không được đi học nữa” “Nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm. Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán”. Tình cảnh của em thật đáng thương, Thủy không chỉ bị cướp đi cuộc sống gia đình hạnh phúc, cướp đi người anh trai yêu quý mà em còn bị cướp đi quyền học tập, vui chơi – quyền cơ bản nhất của mỗi đứa trẻ. Em sớm phải lao vào đời kiếm sống.

Để tạo nên thành công của tác phẩm, Khánh Hoài đã kết hợp linh hoạt các thủ pháp nghệ thuật. Trước hết là việc lựa chọn ngôi kể, lấy người anh một người trong cuộc chứng kiến và thấu hiểu nỗi đau chia li, qua đó thể hiện một cách chân thành và cảm động những suy nghĩ, tâm trạng đau đớn, xót xa của nhân vật. Xây dựng tình huống truyện đặc sắc, mượn câu chuyện hai anh em Thành và Thủy phải chia lìa vừa thể hiện tâm hồn trẻ thơ trong sáng, vừa thể hiện được nỗi đau của trẻ em khi tổ ấm gia đình tan vỡ. Nghệ thuật phân tích, miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc, phù hợp với tâm lí trẻ em.

Thành và Thủy là hình ảnh đại diện của rất nhiều đứa trẻ trong xã hội, sớm phải chịu cảnh gia đình li tán. Qua hai nhân vật này, tác giả Khánh Hoài cũng gửi gắm đến người đọc những thông điệp ý nghĩa: Tổ ấm gia đình mỗi người là điều vô cùng quý giá và đáng trân trọng. Bởi vậy, mỗi thành viên trong gia đình, đặc biệt là các bậc cha mẹ phải cố gắng gìn giữ, không nên vì bất cứ lí do nào mà làm tổn hại những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy.

“Trẻ em như búp trên cành

Biết ăn biết ngủ, biết học hành là ngoan.”

Đấy là những lời Bác Hồ đã nói về trẻ thơ. Thế nhưng trong cuộc sống thực tế, vẫn còn rất nhiều đứa trẻ phải sống trong cảnh thiếu thốn tình thương do hoàn cảnh đưa đẩy. Hình ảnh những đứa trẻ tội nghiệp ấy phần nào được nhà văn Khánh Hoài truyền tải vào tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, qua hình ảnh hai nhân vật Thành và Thủy.

Thành và Thủy là hai anh em rất yêu thương nhau. Từ nhỏ tới lớn, họ luôn ở bên cạnh nhau, giúp đỡ, sẻ chia cho nhau. Thành thì luôn quan tâm đến việc học tập của em, chiều nào cũng đón em về nhà. Thủy thì luôn quan tâm đến anh, có hôm còn mang kim chỉ ra tận sân vận động để vá áo cho anh. Hai anh em lúc nào cũng gắn bó với nhau, vô tư, trong sáng.

Ấy vậy mà, sự chia xa lại tự nhiên ập đến. Bố mẹ của hai em ly hôn. Thế là, hai anh em buộc phải tách nhau ra. Các em phải chịu nỗi đau khổ chia xa người thân. Một gia đình bốn người nay bị chia đôi xẻ nửa. Thành sẽ không được sống cùng mẹ và em gái nữa. Còn Thủy sẽ không được sống cùng bố và anh trai. Hai anh em từ trước đến nay luôn bên cạnh nhau, giờ lại phải chia xa, không biết ngày gặp lại. Đau đớn đến nhường nào.

Khi biết được hai anh em phải xa nhau, cả Thành và Thủy đều vô cùng bất ngờ và đau khổ. Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng. Em khóc suốt cả đêm. Lúc nào cũng như người mất hồn. Còn Thành, em cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo, lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Những chi tiết ấy, lột tả đến tận cùng nỗi đau, sự xót xa đến tuyệt vọng của những tâm hồn ngây thơ, đáng lẽ ra chỉ cần biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan. Thật xót xa làm sao.

Tình cảm anh em thiêng liêng giữa Thành và Thủy được thể hiện rất rõ qua cảnh chia đồ chơi của hai em. Với những đứa trẻ thơ thì đồ chơi là thứ vô cùng quan trọng. Vậy mà, Thành quyết để lại hết đồ chơi cho em. CÒn Thủy, dù rất đau khổ, nhưng vẫn luôn lo nghĩ cho anh, sợ nếu không có Vệ Sĩ thì ai sẽ gác cho anh ngủ đây. Dù bản thân rất đau buồn, khóc đến sưng cả mắt, nhưng hai anh em vẫn luôn suy nghĩ hết lòng cho nhau. Chính vì thế, người đọc lại càng xót xa, đau khổ hơn trước khung cảnh Thành đứng như chôn chân xuống đất nhìn em và mẹ rời xa.

Hình ảnh hai anh em Thành và Thủy là đại diện cho rất nhiều những số phận tội nghiệp của trẻ em ở ngoài xã hội. Khi các em không được sống trong hạnh phúc, sum vầy của mái ấm gia đình. Luôn phải chịu đựng những buồn bã, cô đơn, xa cách trong cuộc sống. Tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, đã truyền tải thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc: Hãy để những đứa trẻ được sống hồn nhiên, vô tư, hạnh phúc đứng với lứa tuổi của mình. Đừng làm gì khiến các em phải đau khổ, bất hạnh như Thành và Thủy.

Từ trước đến nay, em đã từng đọc nhiều tác phẩm văn học có xuất hiện hình ảnh những đứa trẻ thơ, như chị em Liên trong Hai đứa trẻ (Thạch Lam), cái Tí trong Tắt đèn (Ngô Tất Tố)... Nhưng em ấn tượng nhất vẫn là hình ảnh hai anh em Thành và Thủy trong truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê của Khánh Hoài.

Thành là một người anh trai rất quan tâm, săn sóc em gái mình. Câu luôn để ý, giúp em học tập, đặc biệt, chiều nào cậu cũng đón em gái và cùng em trở về nhà. Vì rất thương em, nên khi biết phải xa em vì em theo mẹ về quê, Thành đã khóc. Thế nhưng, vì sợ em biết được sẽ lo lắng nên cậu cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo. Trong đầu Thành luôn thường trực một khát vọng, rằng đây chỉ là một giấc mơ mà thôi. Đến những khoảnh khắc cuối trước lúc chia tay, Thành dù rất đau khổ nhưng vẫn luôn nghĩ về em, chứ không hề lo nghĩ cho bản thân mình. Thành quyết định để lại hết tất cả đồ chơi cho em, kể cả Vệ Sĩ. Dù không có Vệ Sĩ gác đêm, thì có thể cậu sẽ có thể gặp phải ác mộng khi ngủ. Thành dành thời gian, dẫn Thủy đến trường, để em chia tay thầy cô, bạn bè. Khi nhìn thấy em khóc nức nở, Thành vô cùng đau khổ, buồn bã, giống như người phải xa rời bạn bè, thầy cô là cậu vậy. Và nỗi đau chia xa được đẩy đến tận cùng, khi Thành lặng người nhìn em lên xe theo mẹ về quê. Cậu tuyệt vọng đến thẫn thờ, miệng mếu máo, chân đứng chôn chặt xuống đất, không biết mình nên làm gì bây giờ. Chỉ bấy nhiêu thôi, đã đủ để lột tả tình cảm sâu nặng mà Thành dành cho em gái mình, cùng hoàn cảnh tội nghiệp của cậu.

Còn Thủy, cũng như anh trai mình em là một đứa trẻ ngoan ngoãn và giàu tình yêu thương. Từ khi ra đời, Thủy luôn sống cùng anh và gia đình. Em luôn rất yêu thương anh trai của mình. Có lần, em mang kim chỉ, chạy ra sân bóng để vá áo cho anh ngay tại đấy, kẻo sợ về nhà anh sẽ bị mẹ mắng. Lại có lần, để giúp anh Thành khi ngủ không gặp ác mộng, em đã trang bị vũ khí cho Vệ Sĩ để nó gác đêm cho anh, rồi khi trời sáng, lại đưa Vệ Sĩ trở về bên Em Nhỏ. Hành động ấy, được lặp đi lặp lại suốt mọi ngày. Vì thế, khi nghe tin phải xa anh để về quê với mẹ Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng. Em khóc suốt cả đêm, lúc nào cũng như người mất hồn. Và càng đau khổ hơn, là từ nay em sẽ không còn được đến trường nữa. Thật xót xa biết bao, khi em phải rời xa thầy cô, bạn bè, sách vở để ra chợ ngồi bán hoa quả. Tình huống của Thủy thật khiến người đọc phải bàng hoàng và thương tiếc. Khi vì sự đổ vỡ của gia đình, nên dù còn nhỏ, em đã phải xa rời mái trường để bước vào cuộc đời nghiệt ngã.

Trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê, nhà văn Khánh Hoài đã xây dựng và khắc họa rõ nét, chân thực tình cảm anh em thắm thiết, bền chặt của hai anh em Thành và Thủy. Cùng với đó, đã tái hiện lại một cách sâu sắc nỗi đau thương của những đứa trẻ khi mái ấm gia đình bị đổ vỡ, phải chịu nỗi đau xa cách, chia li. Từ đó, khẳng định được tầm quan trọng và khao khát về mái ấm hạnh phúc của những đứa trẻ thơ. Để không có đứa trẻ bất hạnh nào như Thành và Thủy nữa.