Vạn vật tồn tại trên thế giới này đều luôn tồn tại những mặt hoàn toàn đối lập. Những mặt đối lập ấy là những đối cực va đập vào nhau giúp cho sự vật trở nên tốt hơn, hoàn thiện hơn. Con người ta cũng thế, luôn tồn tại cái thiện, cái ác trong tâm hồn mình. Để hoàn thiện hơn, con người ta sẽ phải luôn đấu tranh giữa cái thiện, cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu, như trong câu chuyện cổ tích Tấm Cám đã gợi nhắc.

Tấm Cám là câu chuyện cổ tích không còn xa lạ với người dân Việt Nam từ bao đời nay. Bởi cô Tấm gắn liền với hình ảnh quả thị và sức sống mãnh liệt với những lần hóa thân thần kì. Tấm là một đứa trẻ mồ côi, sống với dì ghẻ và cô con gái của mụ trong một căn nhà. Cô Tấm là người hiền lành, chịu thương chịu khó nên luôn nhận phần thua thiệt về mình, phải chịu cảnh sống tủi nhục, bị đàn áp và bóc lột. Mỗi lần uất ức, Tấm chỉ biết khóc lóc. Khi ấy, Bụt - nhân vật thần kì trong những câu chuyện cổ tích, cũng là người giúp Tấm thực thi công lí, sẽ hiện lên giúp đỡ cô. Để được trở lại làm hoàng hậu, Tấm đã bị mẹ con Cám tìm cách giết hại hết lần này đến lần khác: từ hóa thành chim vàng anh rồi bị giết, hóa thành cây xoan đào rồi bị đẵn, hóa thành khung cửi rồi bị đốt đến hóa thành quả thị rơi vào cái bị của bà lão. Cuối cùng, Tấm cũng được trở lại làm người, xinh đẹp hơn xưa gấp bội phần, được đoàn tụ với hoàng tử và trở về trừng trị mẹ con Cám.

Câu chuyện cổ tích ấy cũng có cái kết có hậu giống như biết bao câu chuyện cổ tích khác, rằng cái thiện sẽ chiến thắng cái ác dù có trải qua biết bao biến cố thăng trầm đi chăng nữa. Tấm là hiện thân cho cái thiện trong tâm hồn của ta, hiện thân của người tốt trong xã hội, còn Cám là hiện thân của cái ác, của người xấu xa trong cuộc sống. Sự chuyển biến mạnh mẽ của Tấm trong câu chuyện từ việc thụ động, chỉ biết khóc lóc, bất lực và trông chờ sự giúp đỡ của người khác (ông Bụt) đã trở thành một người chủ động trong cuộc đấu tranh giành lại hạnh phúc của chính mình. Tấm phải chết đi sống lại không biết bao nhiêu lần, mỗi lần sống lại, mức độ cảnh cáo và trả thù mẹ con Cám lại tăng thêm một bậc. Cuối cùng là cái chết đã được định sẵn cho mẹ con Cám. Họ phải trả giá cho những điều độc ác, xấu xa mà mình đã làm. Đó cũng chính là chân lí và niềm tin bất diệt của người xưa vào công bằng xã hội, vào chân lí: ở hiền gặp lành, ác giả ác báo.

Cuộc sống ngày càng hiện đại, con người phát minh ra những công cụ khiến cho cuộc sống của mình trở nên tốt hơn rất nhiều so với thời kì sơ khai của loài người. Thế nhưng, hệ lụy kéo theo đằng sau đó là con người trở nên yếu đuối và đánh mất mình. Họ quên mất rằng, cái ác, cái xấu luôn luôn tồn tại và hiện hữu trong bản thể của mình. Họ mải mê với những cuộc vui thâu đêm suốt sáng, với những cuộc nhậu nhẹt chơi bời ngày này qua ngày khác. Chính những lúc ấy, cái ác sẽ lấn át cái thiện, sẽ lên ngôi để ngự trị và chi phối con người. Con người thường không có khả năng phòng vệ với những điều nhỏ nhặt. Nhưng chính những điều nhỏ nhặt mà họ tặc lưỡi cho qua ấy lại là mầm mống để cho cái ác lớn lên. Đôi khi, chỉ là những xích mích nhỏ trong gia đình, qua thời gian nó cũng trở thành mâu thuẫn lớn để rồi anh em trong gia đình nhẫn tâm giết nhau, trở mặt thành thù.

Gia đình tan nát, người chết, kẻ tù tội. Bỗng chốc, cái gọi là sợi dây liên kết của gia đình đã bị chính những điều nhỏ nhặt ấy cắt đứt. Ngoài xã hội kia, cái ác lại càng hiện hữu một cách rõ ràng hơn nữa. Người ta phải đánh đổi nhiều thứ để có cuộc sống hiện đại, khi cái tôi của mình được đề cao. Đó chính là sự thờ ơ, vô cảm, lãnh đạm giữa con người với con người. Chúng ta đang thờ ơ trước nỗi đau của đồng loại. Chứng kiến cảnh tai nạn giao thông, cảnh bạn bè bị ức hiếp ta không mảy may nghĩ tới việc sẽ giúp đỡ họ. Ta chỉ đứng lại tò mò rồi vội vàng lướt qua như thể đó không phải là việc mà ta có thể can dự vào. Chao ôi, còn đâu quãng thời gian mà con người ta sẵn sàng chia đôi sẻ nửa bát cơm của mình trong những ngày đói cho nhau. Ngày xưa ấy, dù nghèo, nhưng vui, con người sống với nhau tình nghĩa lắm.

Trên thực tế, không hề có ông Bụt nào tồn tại. Ông Bụt trong câu chuyện chính là lý trí, sức mạnh tinh thần của mỗi người - thứ ta có thể dùng để chống lại cái ác trong cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác. Không có ai sinh ra đã là người xấu. Chỉ là trong suy nghĩ của họ, cái thiện chưa đủ mạnh hoặc trong khoảnh khắc ấy, họ đã để cái ác lấn át mất phần lương thiện trong mình. Lòng trắc ẩn và tình thương luôn tồn tại trong ta. Chỉ có điều, ta có đủ tỉnh táo và lí trí để giữ vững nó trong cuộc đấu tranh thiện ác khi mà ranh giới của chúng mong manh như sợi chỉ.

Con người ta luôn tin vào chân lí cái thiện sẽ chiến thắng cái ác. Đó trở thành sức mạnh tinh thần khiến cho người ta vượt qua hết thảy những khó khăn, bất trắc của cuộc sống. Bởi vì khi con người ta còn tin, họ vẫn có thể bước đi tiếp dù dưới chân họ là than hồng hay gai nhọn, phía trước có là biển cả hay núi cao thì họ vẫn cứ bước. Vì họ có chỗ dựa tinh thần. Chỉ cần có thế. Nhưng không phải lúc nào cái thiện cũng chiến thắng cái ác. Bởi lẽ, khi đặt nó trong mối tương quan với những vấn đề khác, cái thiện có khi phải chùn bước.

Anh em trong một gia đình, có thể chỉ vì ghét nhau mà ruồng bỏ mối quan hệ ruột thịt được hay không? Cho nên, cái chúng ta có thể làm chính là sự thiện lương trong mỗi con người phải luôn lớn hơn cái tôi ích kỉ cá nhân. Mỗi chúng ta cần phải tự ý thức về việc đấu tranh không ngừng với những dục vọng tầm thường, với cái ác và suy nghĩ nhỏ nhen, ích kỉ để hoàn thiện bản thân, để cái tốt trong ta lớn dần lên. Vì, chỉ khi gieo xuống một hạt mầm hạnh phúc, chăm bón nó hằng ngày bằng suy nghĩ tích cực cùng trái tim yêu thương, nó sẽ nảy mầm, xanh tốt và chẳng bao lâu nữa, nó sẽ thành một cây đại thụ với cành lá sum suê, che mát cả tâm hồn con người ta.

Trong cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác, chắc chắn không có sự khoan nhượng và cũng sẽ không có hồi kết. Muốn hoàn thiện hơn, ta buộc lòng phải đấu tranh với chính cái ác tồn tại trong mình và không thể làm ngơ khi cái ác đang diễn ra ngay trước mắt. Chỉ khi ấy, xã hội này mới nhân văn, người với người mới sống với nhau vì tình thương chứ không phải là sự lừa lọc, gian dối.

Nếu như tục ngữ thiên về biểu hiện trí tuệ của nhân dân trong việc nhận thức thế giới, xã hội và con người, ca dao là tiếng nói tình cảm của người lao động thì truyện cố tích lại thể hiện cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa. Một trong những truyện cổ tích thể hiện cuộc đấu tranh gay go và quyết liệt ấy là truyện Tấm Cám. Qua câu truyện này, nhân dân ta ca ngợi cái thiện, cái tốt và phê phán cái xấu, cái ác.

Để biết được nhân vật nào đại diện cho cái thiện, cái tốt, nhân vật nào đại diện cho cái xấu, cái ác, trước hết chúng ta phải hiểu thế nào là thiện, là tốt? Thế nào là xấu là ác? Thiện, tốt là những biểu hiện đáng quý về tư cách đạo đức, hành vi, quan hệ phù hợp với đạo đức của nhân dân. Còn xấu, ác chỉ những người hoặc việc thường gây đau khổ, tai hoạ cho người khác.

Như vậy, trong truyện cổ tích Tấm Cám, hai tuyến nhân vật được phân định rất rõ ràng. Một tuyến nhân vật đại diện cho cái thiện, cái tốt là Tấm, ông Bụt, bà lão hàng nước,… mà Tấm là nhân vật chính. Một tuyến nhân vật đại diện cho cái xấu cái ác là mụ dì ghẻ, Cám. Mụ dì ghẻ và Cám đã tìm mọi cách hãm hại Tấm. Có thể nói sự hãm hại này không chỉ một lần mà xảy ra nhiều lần. Ngay từ buổi đầu Cám đã lừa dối Tấm và cướp đi thành quả lao động của Tấm. Phải lặn lội, chăm chỉ, Tấm mới bắt được nhiều tôm tép. Cám lười biếng nhưng lại lừa chị để trút giỏ tép của chị, cướp công của chị. Giả sử chỉ như thế thôi, cũng đủ cho ta lên án Cám về sự giả dối. Đằng này, hết lần này đến lần khác, mẹ con nhà Cám tìm cách hãm hại Tấm. Tấm chỉ có con cá bống làm bạn, nào có ảnh hưởng, có tổn hại gì đâu đến mẹ con nhà Cám. Ấy vậy mà mẹ con nhà Cám cũng tìm cách giết bống. Ngày giỗ bố, Tấm về nhà trèo lên hái cau, mẹ con nhà Cám đã chặt cau, Tấm hoá thành chim vàng anh. Mẹ con nhà Cám lại giết chim vàng anh, Tấm hóa thành cây xoan đào. Cây xoan đào bị chặt, đóng khung cửi. Khung cửi lại bị đốt. Cuối cùng, Tấm hoá thành quả thị. Mẹ con nhà Cám đã giết Tấm quá nhiều lần. Lần sau, hành động của mẹ con nhà Cám lại độc ác, dã man hơn lần trước.

Như vậy, trong cuộc sống xưa, cái ác, cái xấu thuộc về giai cấp thống trị. Trong cuộc đấu tranh, người bị áp bức thường bị thiệt thòi chính là người dân lao động. Vì vậy, nhân dân gửi gắm ước mơ về sự công bằng trong xã hội qua các tác phẩm văn học dân gian. Trong truyện Tấm Cám, ước mơ về công bằng được gửi gắm qua các nhân vật mang yếu tố thần linh, qua nhân vật Tấm.

“Con giun xéo lắm cũng quằn”, Tấm đã từng bước, từng bước phản kháng lại kẻ ác. Nếu như lúc đầu, Tấm chỉ biết khóc khi bị Cám trút hết giỏ tép, khi cá bống bị giết, khi phải ngồi nhặt thóc lẫn gạo, khi không có quần áo đi xem hội thì khi bị giết, Tấm đã đấu tranh không khoan nhượng. Khi hoá thành chim vàng anh, Tấm đã từng hót: “Giặt áo chồng tao thì phơi bằng sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao”. Chỉ là một tiếng hót nhưng đó là tiếng hót của sự phản kháng. Sự đấu tranh quyết liệt hơn khi Tấm hoá thành chiếc khung cửi: “Kẽo cà kẽo kẹt, lấy tranh chồng chị, chị khoét, mắt ra”. Và đỉnh cao của sự đấu tranh giữa cái thiện, cái tốt với cái xấu, cái ác là việc Tấm trừng trị mẹ con nhà Cám. Cám hỏi Tấm làm sao đẹp như vậy, Tấm đã chỉ cách cho Cám. Cám đào một cái hố, Tấm đã dội nước sôi cho Cám chết và lấy xác Cám muối mắm gửi cho mụ dì ghẻ. Việc Tấm trả thù Cám là hoàn toàn xứng đáng. Bởi vì, mẹ con nhà Cám không chỉ giết Tấm một lần mà giết Tấm rất nhiều lần. Nếu Tấm không giết Cám, nhất định mẹ con nhà Cám sẽ lại giết Tấm thêm nhiều lần nữa. “Gieo gió gặt bão” là hậu quả tất yếu. “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”, đó là điều mà nhân dân ta muốn gửi gắm qua câu chuyện Tấm Cám.

Ngày nay, cuộc sống đã tốt đẹp, bình đẳng, nhưng không phải đã hết cái xấu, cái ác. Cái xấu, cái ác biểu hiện cụ thể ở hành động trộm cắp, tệ nạn xã hội, thói ích kỉ, lối sống vô cảm, hành hạ người khác,… được bọc bằng vỏ bề ngoài lịch sự, sang trọng, ở mức độ nguy hiểm hơn cái ác, cái xấu thể hiện ở những vấn đề có tính toàn cầu như huỷ hoại môi trường, chiến tranh hạt nhân,.. Tuy không phải là phổ biến nhưng cũng còn những trẻ em, người già, những người bất hạnh đã bị ngược đãi… Ngày nay, cuộc đấu tranh giữa cái thiện với cái ác, cái tốt với cái xấu phức tạp hơn, đa dạng hơn, cam go hơn nhưng quyết liệt và cuối cùng thắng lợi vì được sự đồng tình, ủng hộ của toàn nhân loại. Ngày nay, chúng ta đấu tranh chống cái ác, cái xấu một cách chủ động bằng cách phát hiện, ngăn chặn nên cuối cùng tội ác của những kẻ vô đạo đức cũng bị lôi ra ánh sáng và bị trừng trị xứng đáng. Để có được chiến thắng, cái thiện, cái tốt đã phải đấu tranh quyết liệt, một mất một còn với ái xấu, cái ác. Không thể có sự nửa vời, khoan nhượng trong cuộc đấu tranh này.

Để góp phần vào cuộc đấu tranh giữa cái thiện, cái tốt với cái ác, cái xấu, mỗi chúng ta cần luôn luôn trau dồi, rèn luyện phẩm chất đạo đức, không ngừng đấu tranh với những thói xấu tồn tại trong bản thân và trong cuộc sống xung quanh. Với mỗi học sinh, chúng ta không ngừng học tập, nâng cao nhận thức, nâng cao tinh thần cảnh giác với cái ác, cái xấu. Chúng ta không đấu tranh lẻ loi mà phải cần sự đoàn kết, góp sức của cộng đồng. Câu chuyện Tấm Cám đã để lại cho chúng ta một bài học quý về tinh thần đấu tranh chống cái xấu, cái ác, bài học về sự hướng thiện, để mỗi người góp sức mình trong việc xây dựng xã hội ngày một tốt đẹp, không có chỗ cho cái xấu, cái ác.

Truyện cổ tích là nơi người Việt xưa gửi gắm những ước mơ, khát vọng của mình trong cuộc sống. Tấm Cám là một câu chuyện hay, tiêu biểu cho cuộc đấu giữa cái thiện với các ác trong xã hội xưa. Vấn đề đặt ra trong truyện vẫn còn nguyên giá trị hiện thực cho đến ngày nay.

Cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong xã hội xưa được khắc họa qua truyện Tấm Cám. Trong truyện, hoàn cảnh của cô Tấm rất đáng thương, mồ côi mẹ từ nhỏ, phải ở với mẹ con Cám, bị mẹ con Cám bóc lột cả về vật chất lẫn tinh thần. Qua đó, ta phần nào hình dung được sự độc ác, nham hiểm của mẹ con Cám. Khi cô còn ở với họ thì bị tước đoạt mọi quyền lợi mà lẽ ra cô xứng đáng được nhận với một nhân cách tốt đẹp như vậy. Sau khi cô trở thành Hoàng hậu, mẹ con họ vẫn không buông tha cho cô, luôn lừa giết cô và cả những lần hóa thân. Từ đó, ta thấy mẹ con Cám là đại diện cho cái ác, cho những điều xấu xa, thấp hèn, trái với lương tâm. Cái ác đó ngày càng lộ liễu, tàn nhẫn với nhiều thủ đoạn. Còn Tấm đại diện cho cái thiện, cho những điều tượng trưng cho chính nghĩa, lẽ phải. Cái thiện luôn bị cái ác chèn ép, bắt nạt, hãm hại. Ban đầu, Tấm nhu nhược, bị động, bị hãm hại chỉ biết khóc và trông chờ vào sự giúp đỡ của Bụt. Thế nhưng con người ta khi bị áp bức quá mức, bị dồn vào thế đường cùng, đi quá giới hạn mà lòng chịu đựng cho phép thì sẽ tự vùng lên, đấu tranh kiên quyết với cái ác để giành lại hạnh phúc cho mình.

Cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong xã hội xưa đã rất căng go, quyết liệt. Cái ác có thế lực mạnh, bất chấp thủ đoạn để hãm hại cái thiện. Nhưng cái thiện không đơn độc mà luôn có sự giúp đỡ của mọi người xung quanh. Cái thiện phải tự trưởng thành, tự đấu tranh để giành lại hạnh phúc. Trong cuộc đấu tranh đó, cái thiện luôn phải trải qua những gian nan, thử thách nhưng kết quả cuối cùng thì phần thắng vẫn nghiêng về cái thiện và cái ác sẽ bị trừng trị thích đáng giống như quy luật ở đời: ''Ở hiền gặp lành, ác giả ác báo''.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, cuộc đấu tranh ấy vẫn không ngừng nghỉ, vẫn đầy cam go, quyết liệt. Cái thiện và cái ác vẫn song song tồn tại. Cái ác ngày càng nhiều thủ đoạn tinh vi hơn, nham hiểm hơn. Các quan chức nhà nước biến chất dựa vào quyền lực và địa vị để tham ô, ăn hối lộ, vùi dập những người dám đấu tranh. Tiêu biểu như ông Nguyễn Đức Kiên Phó chủ tịch hội đồng quản trị ngân hàng ACB đã có những hành vi thu lợi nhuận bất chính, gây rối loạn thị trường tiền tệ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc thực hiện chính sách tài chính của chính phủ. Giới xã hội đen bất chấp luật pháp, dùng bạo lực và đồng tiền để thực hiện các hành vi phạm pháp, khống chế người khác, trà đạp nhằm mục đích buôn bán chất cấm, phụ nữ và trẻ em. Những kẻ tha hóa, biến chất, lười lao động, ăn chơi xa đọa, sẵn sàng làm bất cứ chuyện gì trái với đạo nghĩa làm người để thỏa mãn mục đích cá nhân ích kỉ, xấu xa, bỉ ổi của mình mà không thèm quan tâm đến hậu quả về sau. Cuộc đấu tranh trong bản thân mỗi người để chống lại thói hư tật xấu như tham lam, ích kỉ, gian lận, . . . mới là gay go nhất bởi vì trong mỗi con người luôn tồn tại hai mặt tốt và xấu.

Hậu quả do cái gây ra cho xã hội là làm chậm phát triển kinh tế, xã hội, tạo nên sự bất ổn định về chính trị và đời sống của người dân. Gây ra tâm lí hoang mang, lo sợ, mất niềm tin trong các tầng lớp nhân dân. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển chung của con người. Nguyên nhân do luật pháp còn nhiều kẽ hở, tạo điều kiện cho các loại tội phạm, cơ quan thi hành luật pháp không phải lúc nào cũng nghiêm minh. Lòng tham lam kết hợp với sự ích kỉ, độc ác vẫn còn tồn tại trong một số bộ phận và ngay trong bản thân mỗi người. Ngoài ra, do sự phát triển của xã hội, sống đầy đủ, dư thừa, con người dần suy thoái cũng như xuống cấp về đạo đức và lối sống nên dễ xảy ra các hành vi phạm pháp. Mỗi người cần phải biết sống thiện. Nhưng sống nhu nhược, yếu đuối cũng không phải là sống tốt, trước cái ác con người phải kiên quyết đấu tranh để đòi lại những thứ đáng thuộc về mình.

Vậy trong cuộc sống, dù có thế nào đi chăng nữa thì cái thiện vẫn luôn chiến thắng cái ác. Chừng nào cái ác còn tồn tại, lương tâm đen tối của con người vẫn còn đó, cuộc đấu tranh xung đột giữa cái thiện và cái ác vẫn còn có những người bị chìm trong đau khổ. Thế nên con người cần phải cố gắng hoàn thiện bản thân mình để đến một ngày nào đó cái ác chỉ còn là trong truyện cổ tích mà thôi.

Từ xưa đến nay, cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt với kẻ xấu vô cùng gian nan, phức tạp. Đặc biệt, cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong bản thân mỗi con người lại càng phức tạp, gian nan. Xong, kể cả trong xã hội xưa và nay, không phải lúc nào cái thiện cũng chiến thắng cái ác, chính vì vậy mà nhân dân xưa đã đưa những mơ ước, nguyện vọng, lý tưởng xã hội của mình thông qua chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiện vào những câu chuyện cổ tích, tiêu biểu là câu chuyện "Tấm Cám".

Từ khi con người hình thành tri thức, cái thiện và cái ác đã luôn cùng song hành với nhau trong xã hội. Cái thiện là tất cả những gì có vai trò tích cực, có tác động thuận lợi trong đời sống của con người và toàn xã hội. Cái ác là tất cả những gì gây trở ngại và có hại cho con người và xã hội. Cái thiện và cái ác là hai mặt đối lập nhau nhưng lại là một chỉnh thể. Bản chất mâu thuẫn và xung đột trong câu chuyện "Tấm Cám" tập trung ở hai tuyến: Tấm và mẹ con Cám. Đầu Truyện mâu thuẫn và xung đột đầu tiên được đưa ra là mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền. Ý nghĩa xã hội được phản ánh rõ nhất qua cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa các lực lượng đối lập trong xã hội, xuất hiện muộn hơn.

Sớm mồ côi cha mẹ, Tấm sống trong sự ghẻ lạnh của dì ghẻ và Cám. Hằng ngày, Tấm phải làm mọi công việc nhà: "phải làm việc lụng luôn canh, hết chăn trâu, gánh nước, đến thái khoai, với bèo; đêm lại còn xay lúa mà không hết việc" chỉ để nhận lấy những trận đòn roi từ bà dì ghẻ. Còn Cám thì "được ăn trắng mặc trơn, suốt ngày quanh quẩn ở nhà, không phải làm việc nặng". Khác nhau nhưng chưa đến độ mâu thuẫn. Sự mâu thuẫn giữa Tấm và Cám dần lộ ra khi Cám lừa chị trút hết tép vào giỏ rồi nhanh chạy về nhà để nhận cái yếm đỏ, còn Tấm thì "ngồi bưng mặt khóc" vì cảm thấy bất công. Kế đến, từ sự việc con cá bóng bị mẹ con Cám bắt ăn thịt, Tấm cũng "oà lên khóc" vì thấy bị thua thiệt, đến việc đi xem hội, Tấm không được sắm sửa quần áo đẹp đã đành, đằng này bà dì ghẻ còn cản trở Tấm bằng cách "bắt cô phải nhặt xong mớ gạo thóc đã được trộn lẫn với nhau", cô Tấm lại một lần nữa "ngồi khóc một mình".

Rồi cả việc so sánh Cám như "chuông khánh", còn Tấm là "mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre", "bĩu môi" khi thấy Tấm xuất hiện ở đám hội, "ngạc nhiên và hằn học" nhìn Tấm lên kiệu về cung. Tấm sung sướng bao nhiêu thì mẹ con Cám càng uất hận bấy nhiêu. Tất cả đã phần nào thể hiện được sự mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám, mâu thuẫn sau cao hơn mâu thuẫn trước, từ mâu thuẫn nhỏ đến mâu thuẫn gay gắt, không thể dung hòa. Và sự mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng sự đấu tranh giữa các mặt đối lập, không phải bằng con đường điều hòa mâu thuẫn.

Sự ganh ghét như loài sâu bọ đục khoét vào sâu trong tư tưởng biến thành ngọn lửa uất hận, khiến cho lương tâm và lý trí ngày cần thối rữa, cho đến khi sự tàn ác lấn át tất cả. Gặp được dịp may hiếm có, Tấm về nhà giỗ cha. Mẹ con Cám lập kế giết chết Tấm hòng cướp đi hạnh phúc mà cô đang có. Trước lúc chết, mỗi lần Tấm gặp khó khăn, dẫu cho có cảm thấy bất công, bị thua thiệt hay tủi phận, thì cô đều tỏ ra yếu đuối, chỉ biết khóc và nhờ vào sự phù trợ của ông Bụt. Bụt hiện ra, đền bù những thua thiệt, mất mát của Tấm và thường là sự đền bù to lớn, tốt đẹp hơn.

Ở phương diện ý nghĩa xã hội, sự giúp đỡ của Bụt thể hiện tình cảm, thái độ của tác giả dân gian, tức đa số nhân dân lao động đối với Tấm, cũng như đối với những người hiền lành, nghèo khổ và có phẩm chất tốt đẹp như Tấm. Mặt khác, có thể nói Bụt đóng vai trò tạo thêm sức mạnh cho Tấm để đi đến thắng lợi. Nhưng ông Bụt giúp Tấm được bao nhiêu thì lại bị cướp đi hết bấy nhiêu và cuối cùng cướp luôn cả mạng sống của Tấm mà ông Bụt cũng bó tay, bất lực. Có lẽ cô quá yếu đuối, yếu đuối đến mức không giữ nổi hạnh phúc của mình, để cho người khác cướp mất. Nếu không muốn nói đó là sự nhu nhược không dám nói lên tiếng nói cho riêng mình, một hiện tượng không những phổ biến trong xã hội phong kiến xưa mà cả trong xã hội hiện nay.

Trong cuộc sống, hạnh phúc thực sự chỉ có thể do bản thân mình tự đấu tranh tranh mà có, bởi ai ai cũng muốn hưởng hạnh phúc, mà cái hạnh phúc ấy thì lại quá ít ổi để có thể chia sẻ. Vậy tại sao cô không thể đứng dậy đấu tranh cho bản thân mình. Vì thế cho nên, ở giai đoạn hậu thân, Tấm phải tự mình đảm nhiệm phần việc mà ông Bụt đã không giúp và không thể giúp. Khi còn sống, Tấm hiền dịu, ngây thơ, nhân hậu bao nhiêu thì sau khi chết cô lại đáo để và quyết liệt bấy nhiêu (tiếng chim vàng anh, tiếng kêu của khung cửi và hành động trả thù mẹ con Cám cuối cùng chứng tỏ điều này).

Phần mẹ con Cám, cái giá của việc cướp đi một sinh mạng là rất nặng nề, nặng đến mức... thậm chí có thể huỷ hoại chính mình. Một khi đã giết người vì lợi ích cá nhân mình, bọn họ đã tự đeo cho mình cái mặt nạ của quỷ dữ không bao có thể tháo bỏ, huống chi họ không những giết Tấm 1 lần, mà là nhiều lần chỉ nhằm bảo vệ cái hạnh phúc giả tạo mà họ đã cướp mất từ tay Tấm. Chính vì vậy họ phải gánh lấy cái giá nặng nề của kẻ giết người. Những kẻ thủ ác đã gặp báo ứng.

Bất kể nơi nào cái thiện tồn tại thì ở đó mầm móng cái ác luôn rình rập. Chúng luôn tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau nhưng lại là tiền đề tồn tại cho nhau. Không nơi nào tồn tại toàn những người tốt, và cũng sẽ chẳng có một xã hội với tất cả những công dân xấu cả. Cái tốt cái xấu đã và đang hiện hữu trong mỗi chúng ta, thật sai lầm khi chúng ta sống mà chỉ cố gắng làm điều tốt! Người tốt thật sự là người biết tự nhìn nhận ra những sai lầm của bản thân và tránh lặp lại chúng. Hơn nữa, không có quan niệm thiện, ác nào là vĩnh viễn đối với mọi thời đại, đúng với mọi giai cấp, mọi hoàn cảnh cụ thể.

Thử đặt trường hợp ngược lại, nếu mẹ con Cám là đại diện cho cái ác lại được sống hạnh phúc cùng nhà vua đến cuối đời thì sao? Lúc ấy bốn chữ "công bằng" và "hoà bình" là đều không thể có được trong xã hội này. Khi ấy trẻ con đến trường, cái mà chúng học được chỉ là lòng thù hận, sự ích kỷ và đố kỵ Thử tưởng tượng một ngày nọ bạn bước ra đường, vô tình bạn thấy một bà cô vấp ngã và tất cả mọi người chung quanh bạn vẫn dửng dưng bước đi. Tưởng tượng sẽ ra sao khi bạn phải đến viện bảo tàng để đọc được cuốn tiểu thuyết "Những người khốn khổ" của H. Way mà lúc này nó bị xem là tư tưởng phát-xit. Sẽ ra sao khi mà khắp nơi điều có trộm cướp, lừa gạt và những điều đó bị mọi người lờ đi, thờ ơ không đếm xỉa. Trái Đất này sẽ trở thành nơi lạnh nhất trong vũ trụ, vì bởi lẽ "nơi lạnh lẽo nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi sự lạnh nhạt bao trùm".

Và hãy thử tưởng tượng xã hội sẽ ra sao khi mà ở đó chỉ toàn là người tốt? Một ngày nọ, trên đường phố, chủ các chiếc xe đều nhường nhau chạy trước. Một chủ tiệm vàng trông thấy một người lao công đang thu gom rác cực khổ, liền tặng cho ông ta mấy chỉ vàng. Ông chủ các công ty đứng ở cổng hỏi thăm từng nhân viên rồi tặng vài tháng lương cho những người có hoàn cảnh hơi túng thiếu. Ở các khu phố, người ta đến gọi cửa từng nhà tặng sách giáo khoa trong khi trên Tivi đang đưa tin sách đang lên giá.

Liệu những sự giúp đỡ ấy có thật sự cần thiết không? Người xưa có câu: "Có gian nan mới thử sức người". Những sự giúp đỡ không đúng lúc ấy không những không giúp ích gì nhiều mà ngược lại còn tập cho họ thối ỷ lại vào người khác, không tự cố gắng. Một xã hội như vậy sẽ ngày một lạc hậu, không thể tiến bộ, phát triển được. Cái ác là cái đáng ghê tởm cần gạt ra khỏi đời sống cá nhân và xã hội. Tuy nhiên cái ác không phải là cái đối lập tuyệt đối của cái thiền. Chúng có sự thống nhất giữa các mặt đối lập.

Ranh giới thiện ác chỉ cách nhau một sợi chỉ nhỏ. Trong học tập của học sinh, cuộc đấu tranh chống những biểu hiện của cái xấu cái ác như: lười biếng, dối trá và gian lận,... cũng rất khó khăn, phức tạp. Chính vì vậy, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta cần phải chăm lo rèn luyện đạo đức, có ý thức quan tâm đến những người xung quanh, đấu tranh chốn tránh cái ác. Không ngừng học tập để nâng cao trình độ văn hoá, tiếp thu khoa học và công nghệ hiện đại nâng cao về nhận thức, về chính trị xã hội. Tích cực lao động cần cù sáng tạo. Sẵn sàng tham gia vào sự nghiệp bảo vệ tổ quốc.

Qua câu chuyện "Tấm Cám", ta thấy được cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay, cái ác có thể mạnh nhưng không thể tồn tại vĩnh viễn, cái thiện có thể yếu nhưng vẫn luôn tồn tại để đấu tranh chống lại cái ác. Và như thể là một chân lý, người ở hiền thì sẽ gặp lành và kẻ gieo gió ắt cũng có ngày gặp bão.

Trong truyền thống đạo đức của dân tộc ta, cái thiện luôn được trân trọng, đề cao. Đó là "mặt trời chân lý" để mỗi hành động, việc làm của con người hướng tới. Ngược lại, cái Ác luôn được lên án, ghét bỏ kết tội. Trong cuộc chiến giữa cái Thiện và cái Ác, dân gian luôn để cái thiện chiến thắng vẻ vang, đó là ước mơ cũng là sự thật ở đời. Câu chuyện cổ tích Tấm Cám sỡ dĩ được lưu truyền rộng rãi và có sức sống bền bỉ phần lớn vì đã phản ánh được sự chiến thắng của cái Thiện đối với cái Ác đúng như quan niệm của nhân dân: Một chiến thắng đi từ những phản ứng yếu ớt đến mạnh mẽ, từ bị động chịu áp lực đến chủ động phản kháng.

Như ta đã biết, truyện cổ tích ra đời và phát triển khi xã hội đã phân chia giai cấp. Truyện cổ tích phản ánh cuộc đấu tranh giai cấp ấy. Yếu tố kì ảo được sử dụng để hỗ trợ cho cái Thiện, giúp cái Thiện chiến thắng. Trong truyện cổ tích Tấm Cám, hai tuyến nhân vật Thiện - Ác phân ra rất rõ rệt. Cái Ác tiêu biểu là dì ghẻ và Cám, đây là hai nhân vật luôn có những hành động áp bức, bóc lột đối với nhân vật khác đồng thời chúng có những âm mưu thâm độc, những hành động độc ác mất hết tính người. Nhân vật Tấm lại đại diện cho cái Thiện, cô đẹp người đẹp nết nhưng phải chịu số phận hẩm hiu bất hạnh: mẹ mất sớm, bố nhu nhược, bị dì ghẻ và cô em cùng cha khác mẹ hiếp đáp.

Khi xã hội đã phân giai cấp, trong quan niệm của dân gian, cái Thiện đồng nghĩa với cái Đẹp, chúng luôn bị chà đạp, ghen ghét. Hơn thế cái Thiện, cái Đẹp còn là những điều thuộc về nhân dân lao động - giai cấp bị áp bức trong xã hội. Ngược lại, cái Ác cũng là cái Xấu, ban đầu chúng rất mạnh, có khả năng áp bức bóc lột cái Thiện, cái Đẹp. Chúng thuộc về giai cấp trên, giai cấp bóc lột trong xã hội.

Bao giờ bánh đúc có xương

Thì bà dì ghẻ mới thương con chồng.

Nó thật đúng với trường hợp của mối quan hệ của bà dì ghẻ và Tấm. Phận con chồng, Tấm phải quần quật làm việc nhà từ sớm đến tối, không chút ngơi nghỉ, trong khi đó, Cám con đẻ của dì ghẻ nhởn nhơ rong chơi, biếng nhác. Tấm bị nhiếc móc chửi bới, Cám được cưng nhiều dung túng. Sự bất công ấy được cụ thể trong tình huống hai chị em Tấm Cám đi bắt tép. Cám ham chơi, lười biếng nhưng nhờ xảo trá quỷ quyệt lại được phần thưởng. Chưa hết, mẹ con Cám còn luôn âm mưu triệt mọi nguồn vui sống, mọi mối giao lưu của cám đối với cuộc đời, cho dù đó là con cá bống !Sau đó, chúng ngăn cản Tấm đi dự dạ hội bằng mọi trở ngại cũng chỉ vì độc ác, ích kỉ.

Tấm, trước mọi hành hạ áp bức của mẹ con Cám. cô chẳng biết làm gì ngoài việc ôm mặt khóc. Cô nhẫn nhục nơi xó bếp chính nhà mình. Bị cướp mất cá. Khóc. Bị giết cá bống. Khóc. Không được đi dạ hội. Khóc. Không có quần áo đẹp. Khóc, .. . Rõ ràng, ban đầu cái Thiện luôn tỏ một vẻ nhẫn nhục đến nhu nhược. Tuy nhiên, nhìn ở một góc độ nào đó, ta thấy được quan niệm "dĩ hòa vi quý"của dân gian. Không ai muốn ân oán chất chồng, chịu thiệt một phần để mong bình yên một thuở. Nhưng cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng. Vậy đến một ngưỡng nào đó, cái Thiện sẽ vùng lên chống trả.

Ấy chính là cái Ác tàn nhẫn muốn độc chiếm sự sống, âm mưu sát hại cái Thiện. Cái thiện muốn sinh tồn phải chống trả. Và rất phù hợp với bản chất hiền hòa của cái Thiện, sự phản kháng đi từ yếu đến mạnh, từ bị động đến chủ động để rồi giành chiến thắng vẻ vang. Mụ dì ghẻ và đứa con đẻ ác nghiệt không chiếm được ngôi vị hoàng hậu thì âm mưu giết Tấm. Bốn lần chúng ra tay thì bốn lần đều thất bại: chặt cây cau, giết chim vàng anh, chặt cây xoan đào, đốt khung cửi. Sau mỗi lần bị hại, Tấm không khóc nức nở nhịn nhục. Bị bức hại nàng hóa thân trở về lần đầu nàng chỉ nhắc nhở:

Phơi áo chồng tao thì phơi bằng sào

Chớ phơi bờ rào rách áo chồng tao.

Đây chỉ là tiếng nói của một linh hồn còn vương vấn dân gian. Cụ thể là nhớ nghĩa cũ duyên xưa trở về thăm lại (chồng). Dù biết mình bị giết hại, Tấm không hề oán than, thù hận mẹ con Cám. Đến lần bị giết hại thứ hai sự tình đã khác. Tấm không nhắc nhở Cám nữa mà lặng lẽ giành lại hạnh phúc của mình. Nàng hóa thân thành cây xoan đào, ngày ngày che mát cho vua, ở bên chồng về tình nghĩa cũ. Rõ ràng là ở đây có một sự thay đổi về thái độ. Tấm đã ý thức sâu sắc về sự mất mát của mình, nàng chủ động tìm lại nó. Tiến thêm một bước nữa, cô còn chủ động tìm đến kẻ thù răn đe:

Kẽo cà kẽo kẹt

Lấy tranh chồng chị, chị khoét mắt ra.

Tư thế của Tấm bây giờ đã khác trước. Lần trước nàng xác định quan hệ ngang bằng với Cám "tao - mày"; giờ đây nàng coi mình là người trên xưng "chị". Không chỉ hiểu về nỗi mất mát nàng còn thấm thía căn nguyên của nỗi đau đời mình. Nàng biết mình bị "tranh chồng" và sự đe dọa của Tấm thật quyết liệt "khoét mắt ra".

Lần hóa thân cuối cùng của Tấm đã quyết tâm vùng dậy làm chủ cuộc đời. làm chủ hạnh phúc của mình. Quả thị thơm lừng như vẻ đẹp nơi cô Tấm ngát hương. Nàng trở về con người để chủ động tận hưởng hương thơm và mật ngọt cuộc sống -thứ mà nàng đáng được hưởng và thật sự đã và đang được hưởng. Đây là một kết thúc có hậu, là khúc khải hoàn viên mãn của cái Thiện trong cuộc đời này.

Sự trở về của cô tấm trong ngôi vị hoàng hậu, sự chiến thắng trọn vẹn của cái Thiện đã chứng minh cho quy luật "Ác giả ác báo", "Ở hiền gặp lành”. Song cái Thiện đã trải qua bao áp bức, bất công, muốn có kết quả tốt đẹp cuối cùng cái Thiện không thể mãi nhu nhược, nhún mình. Nó phải chủ động đứng dậy giành lại quyền sống quyền hạnh phúc.

Ra đời từ thuở xa xưa trong lịch sử dân tộc, cho đến ngày nay và sẽ mãi mãi mai sau, câu chuyện Tấm Cám được người Việt giữ gìn, truyền lại cho nhau như người xưa giữ lửa và truyền lửa qua mỗi nếp nhà. Ấy là ngọn lửa cho truyền thống dân tộc, truyền thống yêu cái thiện ghét cái Ác. Quan trọng hơn đó là truyền thống đấu tranh với cái Ác để chiến thắng vẻ vang.

Tấm Cám là một truyện cổ tích thần kì có nhiều tình tiết bi thảm, éo le dữ dội phản ánh cuộc đời đấu tranh khốc liệt giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong cuộc đời.

Phần đầu của truyện rất gần gũi với cuộc sống đời thường: bi kịch đầy nước mắt và tiếng thở dài của những đứa trẻ mồ côi ở với mụ dì ghẻ tham lam, ác độc và đứa em cùng bố khác mẹ có tính ghen ghét. Tấm phải làm quần quật, đầu tắt mặt tối, ăn đói mặc rách, còn Cám thì được ăn trắng mặc trơn, không phải mó tay động chân tới bất cứ công việc nào. Chỉ cần giành được cái yếm đỏ mà Cám đã đánh lừa chị để trút sạch tét trong giỏ chị. Mẹ con mụ dì ghẻ đã âm mưu, thủ đoạn bắt giết con bống là một hành động cực kì nhẫn tâm và độc ác nhằm tước đoạt niềm vui nhỏ nhoi, bình dị của Tấm, đẩy Tấm vào con đường đau khổ, cô đơn. Cái kế trộn đấu thóc lẫn đấu gạo bắt Tấm ngồi nhặt, không cho tấm đi hội đã cho thấy cái thói ghét ghen, lòng dạ đen tối, tâm lí sống nhỏ nhen của mụ dì ghẻ - một mụ đàn bà mất hết cả tình người. Nếu Tấm có được đi hội thì cô cũng không thể đi được khi chỉ có váy áo rách rưới mặc trên người.

"Mấy đời dì ghẻ lại thương con chồng!" cảnh mẹ con mụ dì ghẻ đối xử độc ác, tàn nhẫn với Tấm là chuyện nhan nhản trong cuộc đời xưa nay, mỗi người trong chúng ta đã từng nghe thấy và từng biết. Cái ác và bộ mặt của những kẻ như mụ dì ghẻ trong truyện "Tấm Cám", trong xã hội làm cho bất cứ ai cũng phải ghê sợ và khinh bỉ.

Sự xuất hiện nhiều lần của nhân vật Bụt đã là cho nước mắt của Tấm ngừng chảy, vơi bớt tiếng thở dài. Bụt đã bày cho Tấm cách nuôi bống, gọi bống để có niềm vui, được sống trong "tình bạn". Bụt đã bày cho Tấm cách gọi đàn chim sẻ bay đến nhặt thóc giúp Tấm. Bụt đã bày cho tấm cách chôn xương bống vào chân giường để sau này có áo quần lụa mớ bảy mớ ba, có dây thắt lưng lụa thiên lý, có nón quai thao, có giày thêu và ngựa tía để đi hội. Tiếng nói của Bụt mới chan chứa yêu thương, mới nhiệm mầu biết bao! Nhờ Bụt mà Tấm trở nên xinh đẹp, mới được đi hội. Nhờ Bụt mà Tấm được trở thành hoàng hậu, được sống trong cuộc đời vinh hoa, phú quý.

Bụt trong cổ tích "Tấm Cám" là hiện thân của niềm mơ ước của nhân dân lao động về sự đổ đời, về hạnh phúc. Những gì không thể xảy ra trong cuộc đời thì chỉ có thể ở trong mơ ước. Mơ ước ấy đã thể hiện triết lí về niềm tin "ở hiền gặp lành" của nhân dân ta. Cuộc đời nhiều đắng cay, đen tối, bị cái ác bủa vây, vùi dập, cuộc đời nhiều máu và nước mắt, nên nhân dân mới mơ ước được đổi đời. Truyện cổ tích "Tấm Cám" đẹp về một giấc mơ đổi đời làm cho mỗi chúng ta xúc động:

"Ở hiền thì lại gặp hiền

Người hay thì gặp người tiên độ trì

Mang theo truyện cổ tôi đi

Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa".

(Truyện cổ tích nước mình - Lâm Thị Mỹ Dạ)

Phần hai của truyện cổ tích "Tấm Cám" phản ánh cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác diễn ra không ngừng, càng về sau càng trở nên dữ dội, khốc liệt. Mẹ con mụ dì ghẻ tìm đủ mọi mưu mô, thủ đoạn tàn ác, dã man để tiêu diệt Tấm đến cùng, quyết giành cho được vinh hoa, phú quý.

Hoàng hậu Tấm về quê giỗ cha. Tấm trèo cau hái quả để cúng cha. Mụ dì ghẻ đã cầm dao đẵn gốc cau, Tấm ngã lộn cổ xuống ao chết. Mụ dì ghẻ đưa Cám vào cung lấy vua thay Tấm. Tấm hóa thành chim vàng anh đem lại niềm vui cho vua. Vàng anh hay hồn Tấm cất tiếng oan: "Giặt áo chồng tao thì giặt cho sạch / Giặt mà không sạch, tao rạch mặt ra". Chim vàng anh bị Cám bắt giết thịt. Lông chim vàng anh hóa ra hai cây xoan đào rợp bóng rất đẹp. vua sai lính hầu mắc võng vào hai cây xoan đào nằm nghỉ hóng mát. Cám sai thợ chặt cây xoan đào đóng khung cửi. Cám vừa ngồi vào khung cửi đó thì nghe khung cửi nguyền rủa: "Cót ca cót két / Lấy tranh chồng chị / Chị khoét mắt ra!".

Cám đốt khung cửi, đem tro đi đổ. Từ đống tro lại mọc lên cây thị xanh tốt. Thị ra hoa, kết trái. Chỉ có một quả thị trên cành, tỏa mùi thơm ngào ngạt. Thị đã rụng vào bị bà lão hàng nước... Cô Tấm tái sinh. Cô Tấm xinh đẹp từ trong quả thị bước ra, trở lại với cuộc đời. Nhà vua chỉ nhìn qua miếng trầu têm cánh phượng mà nhận ra Tấm, người vợ xinh đẹp, yêu thương của mình.

Sau khi bị giết, Tấm không ngừng tái sinh, phục sinh nhưng đã bị Cám tìm đủ mọi cách tàn sát, hủy diệt. Chim vàng anh bị Cám giết thịt. Cây xoan đào bị Cám đốn. Khung cửi bị Cám đốt. Cây thị mọc lên tươi tốt. Thị kết trái. Tấm được phục sinh rồi được gặp lại nhà vua. Đó là những kiếp luân hồi của Tấm. Đó là sức sống mạnh mẽ, bất diệt của Tấm. Tấm bị sát hại, nhưng hồn Tấm vẫn căm giận kết án kẻ độc ác đã giết chết mình.

Quá trình biến hóa của Tấm trong phần hai truyện cổ tích "Tấm Cám" đã thể hiện sức chiến đấu kiên cường bất khuất, sức sống mạnh mẽ bất diệt của nhân dân lao động, của cái thiện trước cái ác, trước mọi thế lực đen tối và tàn bạo, trước mọi âm mưu quỷ quyệt. Cho dù bị giết chết, bị xé xác, bị phanh thây, cho dù bị đốt xác thì Tấm vẫn bất diệt!

Phần cuối của truyện là kết cục đáng đời của hai mẹ con người đàn bà tham lam, độc ác và quỷ quyệt. Cám chui xuống hố sâu, bị giội nước sôi mà chết. Mụ dì ghẻ thấy Cám chết rồi cũng lăn đùng ra chết. Hành động trả thù của Tấm và cái chết của hai mẹ con Cám đã thể hiện cuộc đấu tranh đẫm máu giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong cuộc đời xưa, nay. Đó là mơ ước của những con người bị áp bức, bị vùi dập. Và đó cũng là triết lí, là niềm tin của nhân dân: "Ác giả ác báo".

Trên con đường đi tìm chân lí, tìm ấm no hạnh phúc, những truyện cổ tích thần kì như truyện "Tấm Cám" mãi mãi là bài ca về những mơ ước đẹp, giàu nhân bản cho ta niềm vui, niềm tin và sức mạnh trừng phạt cái ác, chiến thắng cái ác.

Dù có bất kì ở xã hội nào chế độ nào thì vẫn luôn tồn tại hai mặt tốt và xấu, thiện và ác. Chính vì thế cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác vẫn là tâm điểm của mọi sự chú ý. Nếu bạn đã từng đọc truyện Tấm Cám bạn mới thấy được cuộc đấu tranh ấy khốc liệt thế nào. Và nó cũng góp phần thể hiện những khía cạnh khác của xã hội xưa và nay.

Câu chuyện Tấm Cám là một câu chuyện cổ tích được xây dựng trên trí tưởng tượng phong phú của tác giả dân gian và thể hiện mong muốn của họ gửi gắm vào cuộc sống. Câu chuyện xoay quanh nhân vật Tấm một đứa trẻ bất hạnh mồ côi cha mẹ từ thuở tấm bé. Tấm phải sống trong sự ghẻ lạnh ganh ghét của mẹ con dì ghẻ là mẹ con nhà Cám. Họ hết lần này đến lần khác chèn ép và áp bức Tấm. Thân phận yếu đuối Tấm chỉ biết nhẫn nhịn cam chịu mỗi lần ấm ức khóc Bụt lại hiện lên để giúp đỡ Tấm. Cho đến khi Tấm được làm hoàng hậu mẹ con nhà Cám vẫn tìm cách giết Tấm hết lần này đến lần khác. Mẹ con Cám bày mưu để Tấm trèo cau ngày giỗ cha rồi ở dưới chặt cây cau, Tấm chết hóa thành chim Vàng anh.

Cám giết chim vàng anh Tấm hóa thành cây xoan đào Vua mắc cửi hóng mát, Cám chặt cây xoan đào làm khung cửi. Khung cửi chửi Cám, Cám đem đốt rồi rắc tro quanh gốc thị, kì lạ cây thị chỉ duy nhất có một quả. Rụng vào bị của bà cụ bán nước bà cụ mang về để ngửi. Ngày ngày Tấm chui từ quả thị ra nấu cơm, dọn nhà cho bà cụ. Bà cụ nhìn thấy từ đó hai người sống nương tựa vào nhau. Nhà vua đi qua tình cờ gặp lại Tấm hai vợ chồng về chung sống hạnh phúc. Thấy chị trở về lại xinh đẹp Cám lân la hỏi chị bí quyết Tấm bày cách cho Cám bằng việc đào một hố sâu rồi nhảy xuống đó. Tấm ở trên đổ nước sôi xuống giết chết Cám. Cám chết, Tấm lấy đầu lâu làm mắm gửi cho mụ dì ghẻ ăn. Mụ ăn đến cuối thấy đầu lâu thì lăn đùng ra chết.

Người xưa đã xây dựng nên hai tuyến nhân vật vô cùng điển hình đại diện cho hai thế lực trong xã hội: Tấm đại diện cho sự thiện lương còn Cám với dì ghẻ đại diện cho cái xấu. Cái thiện là những hành động suy nghĩ tích cực giúp ích cho xã hội. Còn cái ác đó chính là những điều xấu xa làm hại đến con người và cần phải loại trừ trong cuộc sống. Mỗi lần bất hạnh Tấm chỉ biết khóc lóc, đau khổ và mỗi lần như thế Bụt lại hiện lên giúp Tấm giải quyết mọi chuyện. Bụt ở đây chính là đại diện cho cái thiện là đại diện cho số đông những người yêu cái thiện. Những tình huống hư cấu trong truyện là tác giả dân gian sáng tạo nhằm xoa dịu đi sự phẫn nộ của người dân và khẳng định quy luật ở hiền gặp lành. Tấm dù không mạnh mẽ một mình đơn độc nhưng cuối cùng Tấm vẫn chiến thắng những thế lực bạo tàn.

Câu chuyện Tấm Cám phản ánh ước mơ khát vọng bình yên vào cuộc sống. Sự chiến thắng của Tấm chính là sự chiến thắng tất yếu của chân lí. Hành động cuối cùng của Tấm gây nên nhiều tranh cãi cho độc giả. Tuy nhiên nếu bạn đặt nó trong hoàn cảnh bấy giờ thì bạn mới thấy nó hợp lí. Mẹ con Cám đã cố tình bao lần giết chết TẤm một cách tàn nhẫn. Vì thế cái kết cục đó cũng là hoàn toàn dễ hiểu và hợp lí. Nhưng trên thực tế, rất nhiều những người hiền lành tử tế thì đều không chiến thắng nổi cái ác. Nhất là ở xã hội phong kiến lúc bấy giờ nó bắt ai chết đều phải chết. Cũng chẳng có ông Bụt nào có thể xuất hiện hết lần này đến lần khác được. Câu chuyện chỉ là sự thêu dệt của người dân nhằm nói lên sự khát vọng của xã hội xưa.

Trong cuộc sống hiện tại cũng vậy, không phải lúc nào cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác cũng dành phần thắng. Bạn có thể nhận cuộc đấu tranh ấy ở bất kì đâu trong các gia đình đến ngoài xã hội. Anh em tranh chấp đất đai tiền bạc cha mẹ để lại….Vậy làm sao để công bằng luôn hiện hữu khắp nơi? Vậy thì trước hết bản thân mỗi con người phải thiện lương phải nhận biết được cái tốt và cái xấu để mạnh mẽ lên án và loại trừ nó. Tuyệt đối đừng nên để bản thân mình dính vào những điều sai trái. BÊn cạnh đó cũng không nên xa lánh những kẻ có lỗi và biết hối lỗi.

Con người sinh ra ai cũng mong những điều tốt đẹp dành cho mình nhưng thực tế cuộc sống không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió. Hãy giữ cho mình một tâm hồn lương thiện, thanh cao vì nó sẽ khiến cuộc sống của bạn trở nên ý nghĩa và xã hội tốt đẹp văn mình hơn.

Tấm Cám là một câu chuyện cổ tích kinh điển của dân tộc Việt Nam. Nó mang đậm tính chất giáo dục con người. Thông qua câu chuyện cuộc đời cô Tấm, câu chuyện đã đánh bật lên mâu thuẫn giữa thiện và ác trong xã hội. Tôi đã nghe bà kể từ lâu nhưng giờ đây khi có cơ hội ngồi suy nghĩ và phân tích tôi mới có thể cảm nhận được bài học đạo lý mà câu chuyện này muốn truyền đạt.

Sớm mồ côi cha mẹ, cô Tấm sống trong sự ghẻ lạnh của dì ghẻ và Cám. Hằng ngày cô phải làm mọi công việc chỉ để đổi lấy đòn roi của gì và những câu mắng chửi của em. Cuộc sống cứ như thế trôi qua để lại cho cô gái hiền lành những vết thương khó có thể lành. Không ai biết về cô, không ai làm bạn cùng cô trong những đêm buồn tủi cô Tấm chỉ biết khóc. Dù nỗi đau nối tiếp nỗi đau, vết thương in thêm những vết thương nhưng cô vẫn giữ trọn chữ hiếu cùng gì và nghĩa với đứa em cay ác. Nếu tôi được nói một câu cùng cô, tôi sẽ nói rằng Cô yếu đuối quá cô Tấm à! Hạnh phúc thật sự chỉ do bản thân mình tự mang lại mà thôi, vậy tại sao cô không thử đừng dậy đấu tranh cho bản thân mình?

Từ xưa đến nay, hình ảnh cô Tấm đã trở thành một khuôn mẫu để đánh giá nét đẹp của người phụ nữ. Cô Tấm xinh đẹp, nhân hậu, chăm chỉ và cô rất hiếu thảo. Nhưng cô không được sống trong hạnh phúc thứ mà đáng lẽ cô phải được nhận để xứng đáng với nhân cách tốt đẹp của mình. Việc hằng ngày dì ghẻ và Cám luôn ngược đãi cô Tấm đã thể hiện rõ cho chúng ta thấy được mâu thuẫn xã hội đã hình thành từ rất lâu. Từ khi con người hình thành tri thức, cái thiện và cái ác đã cùng song hành trong xã hội. Không nơi nào tồn tại toàn những người tốt, và cũng sẽ chẳng thể có một xã hội với tất cả những công dân xấu cả. Cái tốt cái xấu đã và đang hiện hữu trong mỗi chúng ta, thật sai lầm khi chúng ta sống mà chỉ cố gắng làm điều tốt! Người tốt thật sự là người biết tự nhìn nhận ra những sai lầm của bản thân và tránh lặp lại chúng.

Trở lại cùng câu chuyện của cô Tấm, ở đoạn kết chúng ta thấy được một kết thúc đẹp cho nhân vật chính của chúng ta nhưng ít ai nhận ra rằng để đạt được hạnh phúc đó thì cô Tấm đã phải đứng đấu tranh vô cùng vất vả. Cô chết đi và sống lại bao nhiêu lần để có được cái hạnh phúc ấy? Giả sử câu chuyện ấy kết thúc tại thời điểm cô Tấm chết, Cám làm hoàng hậu và hạnh phúc sống cùng vua và người mẹ độc ác của mình đến cuối đời thì sao? Lúc đó bạn sẽ không thể 1 lần nhìn thấy 2 tiếng "hòa bình" trong xã hội này đâu. Khi ấy những gì mà trẻ con đến trường nhận được là lòng thù hận, sự ích kỷ và đố kỵ.

Hãy tưởng tượng một buổi sáng bạn bước ra đường, vô tình bạn thấy một bà cụ vấp ngã và tất cả mọi người chung quanh bạn vẫn dửng dưng bước đi? Tưởng tượng rằng bạn phải đến viện bảo tàng để đọc được cuốn tiểu thuyết "Những người khốn khổ" của H. Way mà lúc này nó bị xem là tư tưởng phát-xit ??? Và thử tưởng tượng rằng một ngày nọ. . . Đèn đỏ, xe cộ đậu chỉnh tề ngay sau vạch trắng. Một va chạm xảy ra và hai thanh niên rồi rít xin lỗi nhau. Anh cảnh sát giao thông nhìn cả hai trìu mến rồi tặng mỗi người một cái nón bảo hiểm.

Sếp đứng ở cổng, dịu dàng bắt tay từng người và hỏi lương có đủ sống không làm chị lao công xúc động nấc lên từng chập. Bản tin trên đài truyền hình cho biết giá cả đang giảm trong khi mỗi người ai cũng được tăng hai bậc lương khiến mấy chị nhà bếp vỗ tay rần rần. Ở các khu phố, người ta gõ cửa từng nhà để tặng sách giáo khoa cho trẻ. Chỉ cần một tiếng ho là xe cấp cứu chạy đến tức thời. Mưa, người dân mở cửa cho khách bộ hành trú nhờ. Tụi nhỏ thích nghịch nước khóc rấm rứt vì không tìm đâu ra một đoạn đường ngập nước. Ông giám đốc công ty giải trí tức thời lên tivi hứa sẽ xây thật nhiều công viên nước miễn phí cho bọn trẻ. . .

Cái ác có thể mạnh nhưng không thể tồn tại vĩnh viễn, cái thiện có thể yếu nhưng sẽ vẫn luôn tồn tại để đấu tranh chống lại cái ác. Và như thể là một chân lý, người ở hiền thì sẽ gặp lành và kẻ gieo gió ắt cũng có ngày gặp bão.

Thiện, ác luôn là vấn đề muôn thuở trong cuộc sống con người. Và vấn đề này đã được đề cập đến rất nhiều trong các tác phẩm văn học, đặc biệt là những truyện cổ tích. Trong những tác phẩm đó nổi bật hơn cả là cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa cái thiện và cái ác trong Tấm Cám. Đọc truyện xưa và ngẫm đến chuyện nay ta thấy rằng cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác vẫn đang từng ngày tiếp diễn, chưa đến hồi kết.

Thiện và ác là hai phạm trù đối lập nhau. Thiện có thể hiểu là những hành động, lời nói hay ý nghĩa tốt đẹp được dung để phục vụ cộng đồng, xã hội, đem lại niềm vui và hạnh phúc cho những người xung quanh. Ác có thể hiểu là những lời nói, hành động, suy nghĩ xấu gây nên những đau khổ hoặc tai họa cho người khác. Trong xã hội kẻ ác luôn là đối tượng bị tẩy chay, bị lên án. Thiện – ác là hai phạm trù đối lập nhau, nhưng luôn tồn tại song song với nhau. Đó là cuộc đấu tranh muôn đời, và trong cuộc đấu tranh đó con người luôn mang niềm tin chiến thắng tất yếu sẽ thuộc về cái thiện.

Trong truyện cổ tích Tấm Cám ta thấy cuộc đấu tranh giữa thiện và ác được chia làm hai chặng rất rõ ràng, trong đó Tấm đại diện cho cái thiện, Cám và mẹ đại diện cho cái ác. Trong chặng đầu tiên, cô Tấm thảo hiền, lương thiện luôn hiện lên trong tư thế bị động. Cô phải làm việc quần quật cả ngày, không lúc nào được ngơi tay, trong khi đó Cám chỉ rong chơi, điểm trang không giúp đỡ cho Tấm. Không chỉ bị bóc lột về sức lao động, Tấm còn bị tước đoạt niềm vui tinh thần: mẹ Cám biết con gái bà chắc chắn đã lấy trộm giỏ tép về trước để nhận yếm đào, nhưng vẫn dung túng và trao phần thưởng lẽ ra phải thuộc về Tấm.

Không chỉ vậy, bà ta còn nhẫn tâm giết chết cá bống, người bạn thân thiết của Tấm. Ngày đi xem hội, như bao cô gái khác, Tấm cũng mang trong mình niềm vui, sự háo hức được đi, nhưng mẹ Cám đã chặn đứng hi vọng của cô, mẹ Cám trộn thóc với đậu rồi bắt Tấm nhặt riêng từng loại. Những lần như vậy, Tấm chỉ biết bưng mặt khóc, đợi chờ sự xuất hiện của Bụt để giúp đỡ cô. Rõ ràng, ban đầu Tấm – cái thiện luôn lép vế, yếu đuối không hề phản kháng, chống cự lại cái ác. Có chăng cũng chỉ là những giọt nước mắt để cầu xin sự xuất hiện của thần linh. Cái ác áp đảo, ngày một làm cho cuộc sống của Tấm trở nên khổ sở, cùng cực hơn. Nhưng ở một góc độ nào đó có thể hiểu, nàng Tấm nhẫn nhục chịu đựng để mong một cuộc sống bình yên cho riêng mình. Nhưng “cây muốn lặng mà gió chẳng đừng” cái ác hoành hành, tác oai tác quái, bởi vậy cái thiện đã phải vùng lên đấu tranh.

Sang đến chặng thứ hai, Tấm không còn là một người con gái nhu mì, chịu đựng mà thay vào đó là một cô Tấm với sức phản kháng mạnh mẽ để giữ lấy hạnh phúc cho bản thân. Mụ dì ghẻ và Cám năm lần bảy lượt bức hại Tấm, tìm mọi cách để Tấm không thể hóa thân. Ngược lại với âm mưu thâm độc đó, cô Tấm vùng lên, hóa thân thành các sự vật khác nhau: chim vàng anh – cây xoan đào – khung cửi – quả thị. Đến đây Tấm không còn khóc lóc để chờ sự giúp đỡ của thần linh nữa mà vùng dậy đấu tranh bằng chính năng lực của mình, để bảo vệ hạnh phúc của bản thân. Trải qua những khó khăn, vô số lần bị hãm hại, cuối cùng cô Tấm đã trở lại ngôi vị hoàng hậu, còn mẹ con Cám bị trừng trị thích đáng. Đây là kết thúc hết sức hợp lí thể hiện quan điểm “ở hiền gặp lành, ác giả ác báo” của nhân dân ta.

Không chỉ riêng ở truyện cổ tích Tấm Cám mà rất nhiều câu chuyện cổ tích khác cũng đều có kết thúc tương tự như vậy: Cây khế, Thạch Sanh,… Kết thúc có hậu ấy thể hiện mơ ước khát vọng ngàn đời của ông cha ta về công bằng, công lí trong xã hội. Đồng thời phản ánh quy luật tất yếu của cuộc sống cái thiện tất yếu sẽ chiến thắng cái ác.

Nhìn truyện xưa, ta lại nghĩ về cái thiện và cái ác trong cuộc sống hiện nay. Nếu xưa, thiện và ác có thể phân ra giới tuyết rất rõ ràng, người thiện không thể là người ác và người ác vĩnh viễn cũng không thể là người thiện thì cuộc sống hiện tại ranh giới giữa thiện ác trở nên mong manh hơn. Ta đi trên xe buýt, ta nhìn thấy kẻ móc túi nhưng sợ hãi bị liên lụy, cho rằng người bị mất cũng không liên quan đến mình, ta mặc kệ, như vậy bản thân chúng ta đã vô tình tiếp tay cho cái ác có cơ hội hoành hành. Hay ta nhìn thấy bạn quay cóp trong giờ kiểm tra nhưng vì thương bạn, biết bạn chưa học bài nên ta bỏ qua.

Tình thương ấy lại chính là liều thuốc độc giết chết nhân cách của bạn. Từ hành động nhỏ sẽ là cơ sở cho những việc xấu lớn. Nếu ta không ngăn chặn nó ngay, rễ ác mọc lan, khó mà có thể tiêu diệt tận gốc cái ác được. Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong cuộc sống hiện đại càng trở nên khó khăn hơn, nguy hiểm hơn khi cái ác càng ngày càng trở nên tinh vi, với những thủ đoạn khó lường hơn. Nhưng dù có như vậy, cái thiện sẽ luôn luôn chiến thắng cái ác, đây là niềm tin cũng là chân lí bất diệt của muôn thế hệ muôn đời.

Để cho cái thiện luôn chiến thắng cái ác, để rễ ác không có cơ hội mọc lan thì tự chúng ta phải là những người bản lĩnh. Bản thân mỗi người cần sống lương thiện, sống có ích, giúp đỡ mọi người. Có đủ dũng khí, tự tin để vạch trần cái ác, ác xấu để chúng không có cơ hội lan truyền đến những người xung quanh.

Con đường đấu tranh của cái thiện với cái ác là một hành trình đầy gian nan, thách thức, có những lúc cái thiện buộc phải nhường bước, bị cái ác lấn át. Nhưng đến cuối cùng nhất định cái thiện cái dành phần thắng, những con người lương thiện, thật thà sẽ được hưởng cuộc sống hạnh phúc, cái độc ác, giả dối sẽ bị trừng trị thích đáng.

Để có thể trưởng thành ai trong mỗi chúng ta cũng phải trải qua những ngày thơ ấu con trẻ, chắc hẳn trong tháng ngày ấy đa phần các bạn nhỏ đều được nghe và thấm nhuần những câu truyện cổ tích từ ngày xửa ngày xưa.“Tấm Cám” là truyện cổ tích tiêu biểu và hấp dẫn được nhiều bạn nhỏ yêu thích. Tác phẩm thể hiện cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu để lại nhiều suy ngẫm cho độc giả về sự chiến thắng của cái thiện dù cho ở xã hội xưa hay ngày nay.

Câu chuyện mở ra cho chúng ta thấy mâu thuẫn nhiều mặt của xã hội Việt Nam xưa kia, cụ thể trong truyện là xung đột giữa dì ghẻ-con chồng mọi mâu thuẫn đều do dì ghẻ gây nên, mâu thuẫn con chung-con riêng là chủ yếu trong đó con chung là đầu mối cuộc chiến. Cuộc đời của Tấm là hành trình tìm kiếm hạnh phúc vô cùng gian nan, trải qua nhiều thử thách cô đã tìm thấy hạnh phúc của đời mình. Tấm là đại diện cho người tốt, cho cái thiện còn Cám và dì ghẻ đại diện cho người xấu, cái ác. Cuộc đấu tranh thiện ác, tốt xấu diễn ra cam go nhưng cuối cùng cái ác, cái xấu vẫn phải khuất phục trước cái thiện, cái đẹp. Đó là quy luật tồn tại. Dù ở trong xã hội nào thì chính nghĩa vẫn luôn thắng gian tà.

Tấm là một cô bé hiền lành ngoan ngoãn, mẹ mất sớm sống với dì ghẻ và em. Năm lần bảy lượt hết lần này đến lần khác mẹ con Cám luôn tìm cách hãm hại Tấm, khi cô được làm hoàng hậu họ cũng không buông tha gây ra cái chết cho nàng. Sau khi chết Tấm bốn lần hóa thân khi thành chim vàng anh lúc là cây xoan đào, khi thành khung cửi lúc là quả thị. Mỗi lần hóa thân của cô Tấm thể hiện niềm tin của người lao động vào cái thiện và mỗi lần Tấm gặp khó khăn đều có bụt xuất hiện minh chứng cho quan niệm “Ở hiền gặp lành”, hậu quả mà mẹ con Cám phải gánh chịu minh chứng cho thói đời “Ác giả ác báo”. Kết thúc chuyện là Tấm giết Cám, đặc trưng của truyện dân gian có tính truyền miệng nên có nhiều dị bản khác nhau. Có dị bản là Tấm khi được Cám hỏi: “Chị Tấm ơi, chị Tấm chị làm thế nào mà đẹp thế?” Tấm giúp Cám bằng cách sai người đào hố sâu, bảo Cám nhảy xuống và đổ nước sôi vào, Cám chết mụ dì ghẻ cũng chết theo. Có dị bản lại kể Cám chết trong hố nước sôi thì Tấm làm mắm gửi về cho mụ dì ghẻ ăn rồi mụ cũng chết khi biết sự thật.

Có nhiều ý kiến cho rằng đoạn kết của truyện là quá dã man không phù hợp với truyền thống nhân ái của dân tộc Việt Nam. Theo tôi ý kiến trên chưa hoàn toàn hợp lí, bởi có đi sâu tìm hiểu đặc trưng của truyện cổ tích thì mới hiểu được ý nghĩa sâu sắc của dân gian. Truyện cổ tích ra đời là một hình thức nghệ thuật lí giải cho các vấn đề xã hội, theo xu hướng bảo vệ bênh vực cho những nạn nhân của xã hội trước những thay đổi lớn lao của đời sống mà con người bị đẩy vào bi kịch, thể hiện cho ước mơ của nhân dân về sự công bằng và niềm tin vào cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Tấm là hiện thân của cái thiện mẹ con Cám là đại diện cho cái ác. Tấm ra tay trừng phạt mẹ con Cám là cái thiện đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu. Điều đó là hoàn toàn hợp lí.

Trong xã hội ngày nay đạo lí đó vẫn luôn đúng đắn dù cho cái ác, cái xấu giờ đây được che đậy và ngụy trang bằng nhiều mánh khóe, thủ đoạn nhưng “Cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra”. Ngay cả trong bộ máy lãnh đạo cấp cao của nhà nước vẫn có những người chưa tốt tham ô, tham nhũng gây hại cho nhân dân, đất nước. Vụ án của Đinh La Thăng_cựu Bí thư tỉnh ủy thành phố Hồ Chí Minh chắc hẳn chúng ta chưa thể quên, con người ấy một thời được nhân dân tung hô, ngợi ca nhưng rồi việc tham ô cũng bị đưa ra ánh sáng, bị trừng trị dưới pháp luật với 18 năm tù. Biết bao nhiêu vụ án giết người cướp của như Lê Văn Luyện, Nguyễn Hải Dương dù có giỏi mánh khóe để che đậy cũng không thể nào thoát khỏi lưới pháp luật và đạo đức. Những con người ấy xứng đáng bị lãnh án tù chung thân thậm chí là tử hình để trừng phạt tội ác cũng là để làm gương cho người khác và củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và nhà nước, sự công bằng của luật pháp.

Những ngày gần đây xôn xao dư luận với điểm thi của một số tỉnh tăng cao bất thường đặc biệt là vụ việc xảy ra ở tỉnh Hà Giang đang được đông đảo mọi người quan tâm. Cơ quan chức năng cho điều tra lại về việc chấm thi, rà soát điểm thi và đã được Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT), khẳng định đã phát hiện sai phạm trong chấm thi ở Hà Giang. Những vụ việc tưởng chừng như được che đậy rất hoàn hảo nhưng cái xấu rồi cũng bị đưa ra ánh sáng và pháp luật trừng trị. Trong cuộc sống thiện ác luôn song hành tồn tại cùng nhau đúng như câu nói của Trần Nhuận Minh:

“Cái ác vỗ vai cái thiện

Cả hai cùng cười đi về tương lai”

Như vậy qua câu chuyện Tấm Cám từ ngày xửa ngày xưa và những sự việc, những con người ở trong bóng tối được đưa ra ánh sáng, bị pháp luật trừng trị ở xã hội ngày nay minh chứng cho chân lí đạo đức ở đời cái ác luôn bị khuất phục trước cái thiện, chính nghĩa luôn chiến thắng phi nghĩa.

Người tốt đại diện cho cái thiện sẽ luôn có được hạnh phúc xứng đáng còn người ác làm việc xấu sớm muộn cũng bị gặp quả báo. Từ đó hình thành cho em suy nghĩ luôn phải cố gắng làm người tốt việc tốt để được sống một đời bình an, mong được đóng góp chút công sức nhỏ nhoi của mình vào công cuộc xây dựng một xã hội tốt đẹp.

Cuộc sống ngày càng phát triển, con người cũng chạy theo nhiều thứ lợi nhuận mà làm mờ đi con mắt của tâm hồn, của đạo đức. Không ít kẻ đã bất chấp mọi thủ đoạn để đạt được những điều mình muốn, giống như mẹ con nhà Cám xưa kia trong câu chuyện cổ tích Tấm Cám đã hết lần này đến lần khác tước đi sự sống của Tấm để đoạt lấy ngôi vị Hoàng Hậu của cô. Xuyên suốt câu truyện là sự đấu tranh quyết liệt giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu, mà đại diện là hai nhân vật Tấm và Cám. Cuộc đấu tranh ấy cho đến ngày nay vẫn còn đang diễn ra rất rắc rối trong xã hội. Có rất nhiều những quan điểm trái chiều nhau, làm cho mối quan hệ cái ác và cái thiện, giữa người tốt và kẻ xấu chỉ còn là cái ranh giới rất mong manh.

Truyện Tấm Cám kể về cuộc đời bất hạnh của Tấm – một cô bé mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Tấm ở với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ tên là Cám. Hai mẹ con họ hết lần này đến lần khác chèn ép, áp bức Tấm. Thân phận yếu đuối, Tấm chỉ biết ngậm ngùi vâng phục mà không hề phản kháng. Cũng may, tình thương của người xưa đã cho ông Bụt xuất hiện để giúp đỡ Tấm trong những lần tủi hờn, khóc lóc. Cho đến khi Tấm được làm hoàng hậu, mẹ con Cám lại tìm mọi cách để giết chết Tấm, cho Cám thay vị trí của Tấm. Nhưng nhà vua chỉ yêu mình Tấm. Tấm chết, hóa thành chim vàng anh. Cám giết vàng anh, Tấm lại hóa thành cây xoan đào cho vua mắc võng hóng mát, thư giãn. Cám chặt cây làm khung cửi, khung cửi lên tiếng chửi rủa Cám. Cám sợ quá đốt khung cửi. Chỗ Cám đổ tro mọc lên cây thị cao.

Kỳ lạ, trên cây chỉ có duy nhất một quả thị. Thị được một bà cụ đi qua xin về để ngửi. Ngày ngày Tấm chui ra từ quả thị nấu nướng, quét dọn cho bà cụ. Một hôm bà rình Tấm ra rồi xé vỏ thị. Từ đó, hai bà cháu sống với nhau tình cảm như ruột thịt. Tình cờ vua đi qua ghé vào chơi, vua nhận ra vợ mình sau bao nhiêu ngày xa cách, ngỡ như Tấm đã chết nhưng nay lại được đoàn tụ. Thấy chị trở về và xinh đẹp hơn xưa, Cám lân la hỏi chị bí quyết làm đẹp thì được Tấm bày cách cho. Tấm bảo Cám đào một cái hố sâu rồi nhảy xuống đó, Tấm dội nước sôi cho Cám chết. Xác Cám Tấm làm mắm gửi về cho mụ dì ghẻ ăn, mụ ăn ngon lành đến hết nhìn thấy cái đầu lâu mới hoảng hồn nhận ra con mình. Mụ lăn đùng ra chết.

Như vậy, câu truyện kết thúc với kết cục xứng đáng cho kẻ đã ác tâm hết lần này đến lần khác hãm hại Tấm. Người xưa đã xây dựng nên Tấm Cám với cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác. Thiện là những hành động, những suy nghĩ có tính tích cực, giúp ích cho người khác một cách chính đáng. Ngược lại, ác nghĩa là làm hại người khác, gây tổn hại cả về người, về của và cả tinh thần của họ. Ở đây, người xưa đã để Tấm đại diện cho người tốt, còn hai mẹ con Cám là kẻ xấu với những hành động rất ác độc. Khi Tấm còn sống, họ đã hết lần này đến lần khác chèn ép Tấm. Trong khi Cám được vui chơi thỏa thích, được mua quần áo mới, được ăn những món ngon thì Tấm lại phải làm lụng vất vả, ăn mặc rách rưới. Nhưng Tấm không hề phản kháng. Chỉ khi buồn tủi lắm Tấm mới khóc. Khi đó, Tấm lại được ông Bụt hiện lên giúp đỡ. Những tình tiết kỳ ảo trong truyện chính là tấm lòng lương thiện mà dân gian muốn làm để xoa dịu đi nỗi bất hạnh cho Tấm. Mặt khác, đó cũng chính là quy luật của tự nhiên: Ở hiền gặp lành. Tấm ngoan ngoãn hiền thảo, dù không mạnh mẽ đấu tranh, và dù chỉ có một thân một mình đơn độc cùng một lúc bị cả hai mẹ con Cám ác độc hãm hại, nhưng với phẩm hạnh tốt đẹp, Tấm vẫn luôn là người chiến thắng.

Câu chuyện là sự phản ánh ước muốn, khát vọng cuộc sống bình yên của nhân dân giữa những kẻ gian ác, xảo quyệt đang ngày ngày hoành hành trong xã hội. Sự chiến thắng của Tấm thể hiện chân lý: cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác. Dù kết thúc câu chuyện, sự trả thù của Tấm đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều, có người cho rằng Tấm còn ác hơn cả Cám khi đã lấy xác Cám làm mắm gửi về cho dì ghẻ ăn. Nhưng khi đặt câu chuyện trong hoàn cảnh xã hội xưa ta sẽ thấy kết thúc ấy hoàn toàn hợp lý. Vì sự ác độc của mẹ con Cám không phải chỉ có một lần dành cho Tấm. Bọn họ đã hết lần này đến lần khác giết hại Tấm. Chỉ cần biết Tấm vẫn còn sống thì dù Tấm có hóa thân thành gì đi nữa họ cũng giết cho bằng được, nhất quyết không thể để Tấm tồn tại. Vì thế, họ rất đáng phải trả một cái giá đắt cho những hành động nghịch lý của mình.

Nhưng trên thực tế, rất nhiều người hiền lành, lương thiện đã không thể chống lại được kẻ ác. Nhất là khi xã hội phong kiến kẻ cầm quyền cầm cả quyền sống của nhân dân. Bọn chúng bắt ai chết thì người đó phải chết. Và cũng thật đau đớn khi thực tế không có sự hóa thân thành vật nọ vật kia giống như Tấm sau khi chết biến thành chim vàng anh hay khung cửi… Cũng không có ông Bụt nào có thể hiện lên để cứu giúp nhân dân giống như cứu giúp Tấm. Câu chuyện chỉ là sự khát vọng của người xưa. Nếu Tấm không có Bụt giúp đỡ, nàng cũng đã sớm chết dưới bàn tay ác nghiệt của mẹ con Cám.

Ngày nay, dù chế độ phong kiến không còn, dù mọi người sống hòa bình độc lập. Nhưng cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu vẫn chưa lúc nào nguôi. Thậm chí, nó còn âm ỉ diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. Ngay trong gia đình giữa những người thân ruột thịt với nhau cũng có. Nhất là với những gia đình giàu có, nhiều của cải. Không ít những đứa con đã bất hiếu tranh chấp tài sản, đánh lộn chửi bới lẫn nhau ngay khi bố mẹ vừa nhắm mắt qua đời. Có những đứa con dẫm đạp lên mồ hôi công sức bao ngày lặn lội vất vả sớm khuya của cha mẹ để lao vào những cuộc vui, những cuộc chơi vô bổ. Chúng tàn phá cả thân mình bằng thuốc phiện, bằng gái mại dâm… Con phụ cha mẹ, vợ chồng phụ nhau, hàng xóm giết nhau, anh em lừa đảo nhau, bạn bè hãm hại nhau… rất rất nhiều những trường hợp éo le xảy ra trong xã hội này. Trong đó, không phải lúc nào người tốt cũng là người chiến thắng. Mà người mạnh mới là người chiến thắng. Thế nên, không ít kẻ đã chết oan, đã bị hiểu lầm… Mới đây nhất, đã có một số vụ án bị xử oan, khiến người dân lương thiện phải sống trong cảnh tù đày, còn kẻ phạm pháp lại nhởn nhơ ngoài xã hội.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến con người ta lầm được lạc lối, quên đi mất cái nguyên bản của con người chính là cái thiện. Bởi khi sinh ra, có ai đã là kẻ tội lỗi đâu? Trong quá trình lớn lên, qua những mưu cầu của bản thân, qua những ham muốn tầm thường, rất nhiều kẻ đã dễ dàng đi vào con đường tội lỗi. Hàng năm, các trại tù, trại cai nghiện tiếp nhận thêm hàng nghìn tội phạm bị bắt vào trả án. Tiếng súng kết liễu cuộc đời kẻ tử tù cũng vẫn chưa đủ để răn đe những kẻ khác hãy dừng bước lại trước khi quá muộn. Có những người vì hoàn cảnh, vì một số lý do đặc biệt mà phải lao vào con đường kiếm tiền phạm pháp. Cụ thể như một tên ăn trộm lấy lý do cần tiền chữa bệnh cho cha cho mẹ nên mới phải làm liều ăn cắp. Có thể hắn khiến người khác mủi lòng mà thông cảm bỏ qua. Nhưng nghĩ đi cũng phải nghĩ lại, đồng tiền mà hắn đã ăn cắp đâu phải tự dưng mà có được? Người ta cũng phải lao động mới làm ra được đồng tiền. Biết rằng, niềm khát vọng cứu sống người thân là rất đáng trân trọng nhưng thể hiện khát vọng ấy bằng hành động cụ thể lại là một vấn đề khác. Nếu bần cùng quá, họ có thể đi xin tiền giống như nhiều trước hợp khác đã từng có trên thực tế.

Cái thiện nhiều khi bị cái ác lấn át, tạo nên một xã hội rối ren, phức tạp. Nếu cái ác được đẩy lùi dần, xã hội sẽ ngày càng tươi đẹp hơn, cuộc sống của mọi người cũng ngày càng bình yên hơn. Tiếc rằng, một số người không dám đứng lên đấu tranh chống lại những kẻ xấu xa. Nhất là trong các cơ quan, tổ chức, cấp dưới không dám thẳng thắn nêu khuyết điểm của cấp trên vì sợ bị trù dập, bị hạ mức lương… Khi ấy, cái thiện đã bị đồng tiền che lấp. Lúc này, ranh giới giữa cái thiện và cái ác đã không còn nữa. Người tốt hay kẻ xấu cũng không còn được phân biệt rõ ràng nữa.

Muốn cho cái thiện chiến thắng, trước hết, bản thân mình phải là một cá nhân lương thiện. Rồi sau đó, hãy là một người thật mạnh mẽ. Mạnh mẽ phản bác kẻ xấu, mạnh mẽ giải trừ những hành động ác. Tuyệt đối không để bản thân mình bị va vấp phải những hành động xấu. Muốn vậy, trước khi nói hay làm bất kỳ một việc gì, mỗi người hãy tự nhìn nhận, tự suy nghĩ thật kỹ càng, làm thế nào để mang lại hiệu quả tốt nhất, để không làm ảnh hưởng tiêu cực đến mọi người xung quanh. Đồng thời, mọi người cũng đừng rời xa, đừng xa lánh hay hắt hủi những kẻ tội lỗi đã biết ăn năn quay trở về con đường lương thiện. Biết sai mà sửa sai mới là người đáng khen.

Giữa xã hội này, ai cũng muốn được sống bình yên, được ấm no hạnh phúc. Vậy trước tiên, đừng đi phá hoại cuộc sống đang yên bình của người khác. Hãy chăm lo thật tốt cho bản thân mình, rồi ngăn chặn những hành động xấu, cùng nhau đoàn kết, cùng giải trừ những thói hư tật xấu, hùng hướng đến sự chiến thắng chính đáng của cái thiện như nó đáng được chiến thắng. Mỗi người hãy tự là ông Bụt của cuộc đời mình, tự mình giải cứu mình khỏi những khó khăn, những bế tắc, để không xa ngã, không rơi vào con đường tội lỗi. Hãy là một cô Tấm hiền ngoan, lương thiện, nhưng hãy mạnh mẽ chứ đừng yếu đuối. Mạnh mẽ để cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác.

Khi tôi còn nhỏ, bà tôi thường ru tôi ngủ bằng những câu chuyện cổ tích, nơi có anh nông dân nghèo hô “Khắc xuất, khắc nhập” để trừng phạt lão phú hộ độc ác, có chàng Thạch Sanh hiền lành trước gã Lý Thông mưu mô, có người em nhân hậu trồng cây khế được trả vàng... Lớn lên, tôi mới hiểu chúng còn dạy cho tôi nhiều điều về cuộc sống. Đặc biệt, Tấm Cám với tôi không còn chỉ là câu chuyện về cô Tấm bị mẹ con Cám hãm hại, mà nó còn giúp tôi hiểu hơn về cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay.

Truyện kể về nhân vật chính là cô Tấm và Cám. Tấm hiền lành, tốt bụng, chăm chỉ nhưng bố mất sớm nên phải ở với dì ghẻ và con của bà ta tên là Cám. Tấm luôn bị mẹ con Cám đối xử tàn nhẫn, bất công, phải làm hết mọi công việc. Một lần Tấm và Cám đi bắt tép, ai được nhiều sẽ thưởng, Tấm chăm chỉ bắt nên được giỏ được đầy còn Cám rong chơi nên giỏ trống không, sau đấy thấy vậy Cám lừa Tấm và trút hết giỏ tôm tép vào giỏ của mình. Tấm chỉ còn mỗi con cá bống và ngồi khóc nức nở, sau đó được bụt hiện lên giúp đỡ. Nhờ sự giúp đỡ của Bụt mà Tấm có người bạn để tâm sự là cá bống, có quần áo mặc đi chơi hội, được bầy chim sẽ giúp đỡ. Ít lâu sau, nhà vua mở hội, xem ai đi vừa chiếc hài tìm thấy ở khúc sông hôm hội làng sẽ được làm hoàng hậu, và Tấm đi vừa vì đó chính là đôi hài nàng đánh rơi. Thấy vậy, mẹ con Cám ghen tị, nên nhân một lần Tấm về giỗ cha đã chặt cây cau khi Tấm đang trèo lên hái và hại chết Tấm. Sau lần ấy, Cám vào cung tiến vua thay Tấm, còn cô Tấm bị biến thành con chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, và cuối cùng là trong quả thị để trở thành con gái của bà cụ. Đến cuối cùng, sau bao nhiêu khó khăn cô Tấm được trở lại làm người và quay trở về sống hạnh phúc bên vua. Mẹ con Cám chết.

Tuy rằng cái kết đến bây giờ vẫn còn nhiều tranh cãi, nhưng đó là những trang văn gửi gắm mơ ước của nhân dân ta về sự chiến thắng mãnh liệt và bất diệt của cái thiện trước cái xấu. Đồng thời thấy được niềm khát khao, mong ước của nhân dân ta về cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người dân lao động hiền lành, chất phác và lương thiện. Người xưa đã xây dựng cô Tấm như một hình mẫu của người con gái nết na, người lao động hiền lành. Thiện là những hành động, những suy nghĩ có tính tích cực, giúp ích cho người khác một cách chính đáng. Ngược lại, cái ác sẽ làm hại người khác, sẽ vì lợi ích của mình mà hãm hại người vô tội, mà điển hình chính là mẹ con Tấm. Rõ ràng, mâu thuẫn xã hội đã được hình thành từ lâu. Từ khi con người có trí tuệ, cái thiện và cái ác đã cùng song hành trong xã hội. Cái xấu và cái tốt hiện hữu trong mỗi chúng ta, nhưng người tốt sẽ luôn khai trừ và loại bỏ những tư tưởng độc ác, sẽ luôn cố gắng hướng thiện.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến người ta lạc lối, ví dụ như sức hút của đồng tiền, của quyền lực... Hoặc cũng có thể là vì hoàn cảnh gia đình từ khi sinh ra, người ta không được giáo dục đầy đủ, dẫn đến sự sa ngã trong tâm hồn. Nhưng trên tất cả, đó là vì lòng người yếu đuối, dễ bị khuất phục trước những ảo vọng, những thứ quý giá không phải là của mình trong cuộc đời này. Để có được những gì mình muốn, người ta không chỉ hãm hại những người không quen biết, mà còn mưu mô với cả gia đình của mình. Đã có biết bao nhiêu người vì tài sản của cha mẹ mà giành giật nhau, đánh nhau, thậm chí là giết nhau để được thừa kế. Những vụ án đau lòng cứ thế diễn ra, bởi con người không thể ngăn cho lòng tham của mình sinh sôi, ngăn cho mầm mống độc ác cứ thế mà đâm sâu vào tính cách.

Để cái thiện có thể chiến thắng, trước hết mỗi chúng ta phải đấu tranh với phần ác của chính mình. Sau đó, ta mới có thể đấu tranh với các ác ngoài đời sống. Không phải lúc nào ta sống tốt thì cũng sẽ được yên ổn, cái ác đôi khi có thể mạnh dần lên, những lúc ấy ta phải đấu tranh, phải cho người khác biết rằng, ta sẽ không bị khuất phục. Câu chuyện Tấm đổ nước sôi giết Cám, làm lẩu gửi cho mẹ kế là một phiên bản gây nhiều bức xúc cho mọi người; nhưng nhìn nhận ở một khía cạnh nào đó, ta có thể hiểu rằng đó là tiếng nói phản kháng của những con người lương thiện bị chèn ép đến mức không thể chịu đựng được nữa. Bởi Tấm không muốn mình phải liên tục hồi sinh như vậy, Tấm muốn mình được sống, sống thật hạnh phúc.

Cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác luôn là một cuộc đấu tranh nhiều khó khăn, bởi không phải lúc nào cứ ở hiền cũng sẽ gặp lành. Những kẻ mưu mô, chà đạp lên người khác mà sống hóa ra đôi khi lại vẫn sống tốt, thậm chí họ không ý thức được rằng những thành công của họ chính là bởi giẫm đạp người khác mà đi lên. Bởi những điều như thế, dần dần người ta chẳng còn muốn sống thiện nữa, bởi người tốt chẳng hiểu sao cuối cùng lại thua thiệt, lại sống thật khó khăn. Nhưng điều quan trọng nhất không phải ở đó, tuy rằng cái tốt không phải lúc nào cũng chiến thắng, nhưng chúng ta sẽ sống thanh thản, mà sống thật thanh thản có nghĩa là cuộc sống của chúng ta đã rất ý nghĩa rồi. Cái ác là cái lạc lối, là lúc nào cũng sẽ đứng trước khả năng bị trừng phạt.

Đôi khi, ranh giới thiện ác chỉ cách nhau một khoảng cách nhỏ. Mỗi chúng ta hãy sống làm sao cho bản thân không phải hối hận, để biết rằng mình đã sống thật lương thiện, sống một cuộc đời thật đáng sống. Truyện cổ tích Tấm Cám đã dạy cho tôi bài học như thế, bài học về cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay.

Cổ tích- giấc mơ thời thơ ấu của loan người, cõi đi về của tâm hồn con người giữa những sóng gió bất công, che chở số phận con người dưới bóng đen của thời đại. Cổ tích- nơi chứa đựng con mắt của người xưa nhìn về thời đại, ấp ủ trong đó những giấc mơ thành thực và đẹp đẽ nhất. Và “ Tấm Cám” nằm trong số đó. Không phải là những bộ sử thi đồ sộ, phong phú, truyện cổ tích vẫn cô vào đó bộ mặt cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, vẫn trở thành bài ca của niềm tin, khát vọng sống của con người thời đại.

Có thể tìm thấy ở phần đầu của “ Tấm Cám” bóng dáng của những câu chuyện cổ khác. Nàng Tấm mồ côi cha mẹ, cam chịu, nhẫn nhục chịu đựng ngày nào mang dáng dấp của những anh Khoai, Thạch Sanh,... Nàng chịu sự đè nén, hành hạ, đối xử tệ bạc của mẹ con nhà Cám, bị tước đoạt cả quyền hưởng những vật chất bình thường như cái yếm đỏ, cá bống- chỗ dựa tinh thần duy nhất cũng bị giết chết, đến cả khao khát được đi hội làng cũng không được chấp nhận. “ Mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng”- người ta thấm thía điều ấy hơn ở số phận của Tấm. Nổi khổ côi cút, lại thêm cuộc sống đọa đày dưới bàn tay người dì ghẻ cất lên trở thành tiếng nói đồng điệu cho bao kiếp người nhỏ bé khác trong xã hội đang thoi thóp trong bóng tối. “ Tấm Cám” liệu chỉ dừng lại ở đó? Không! Ta đã thấy nàng Tấm vùng lên sau hàng loạt hành động hãm hại của mẹ con nhà Cám tàn nhẫn, độc ác. Điều đó khiến bức tranh về thiện và ác trong “ Tấm Cám” mang một màu sắc riêng.

Trong truyện cổ tích các nhân vật ở phe thiện thường là những con người có số phận bất hạnh thuộc mô típ các nhân vật mồ côi, nghèo khổ,...và phải chịu những áp bức bất công về thể chất lẫn tinh thần. Trong khi đó, các thế lực “hắc ám” thường là những kẻ giàu có, có quyền thế, địa vị, thuộc giai cấp thống trị như phú ông , những người đại diện cho áp bức trong quan niệm chung của nhân dân như dì ghẻ,... Trong con mắt của dân gian, hai thế lực ấy tách biệt,đối lập hoàn toàn như ánh sáng và bóng tối. Và khí bóng đen của cái ác bao trùm, phe thiện trở nên nhỏ bé, bất lực và cam chịu. Đã có những cuộc đời sáng lên. Đã có những bóng đen phải lùi bước. Nhưng đều là nhờ những câu thần chú, những phép màu đến từ những ông bụt bà tiên ban cho.

Và số phận của học tất cả đều được lí giải nhờ vào sự may mắn, sự lành thiện. Mọi chiến thắng của người lao động nhỏ bé đều là nơi để dân gian gửi gắm niềm tin về một chiến thắng tất yếu dựa vào quan niệm: “ ở hiền gặp lành.” Họ chủ yếu đấu tranh với thế lực bóng tối bằng những giấc mơ đổi đời, những khát vọng vượt thoát hiện tại đen tối, hướng về ánh sáng. Ở Tấm Cám cũng đậm tô bức tranh đen trắng rõ ràng về hai thế lực đối lập nhau, một thiện một ác. Nhưng có lẽ dân gian còn muốn nói điều gì đó nhiều hơn là một sự nhẫn nhục thụ động chờ đợi ánh sáng. Cô Tấm hiền dịu đã vùng lên. Không còn cam chịu. Không còn nước mắt. Và không còn những oan ức nghẹn trong cổ họng. Bị giết hại nhiều lần nhưng cũng hết lần này đến lần khác nàng hóa thân vào những sự vật khác nhau để khẳng định sự trở lại của mình, khẳng định niềm khát sống, và sự quyết tâm giành lại hạnh phúc của mình. Cũng có những phép màu. Nhưng ánh sáng của những điều kì diệu chỉ là phương tiện giúp Tấm hồi sinh, vượt thoát các thử thách. Còn yếu tố chính vẫn nằm ở Tấm, nằm người nông dân. Chính sức sống nội tại , chính khát vọng hạnh phúc mãnh liệt là động lực cho mỗi lần hồi sinh. Từ nhân vật nguyên phiến,ở Tấm Cám đánh dấu những bước đi đầu tiên cho loại nhân vật có tính cách thay đổi theo hoàn cảnh. Tất cả quy lại vững vàng và chắc chắn trong một chân lý-có áp bức có đấu tranh, tức nước ắt phải vỡ bờ.

Quan niệm về thiện và ác ngày một đổi khác. Cuộc sống dần trở thành những bức tranh với những mảnh màu loang, không phân biệt trắng đen rõ ràng. Xấu tốt đã không còn ranh giới cụ thể để phân định. Chúng có thể tồn tại đồng thời trong một xã hội, một gia đình, một con người. Và mỗi ngày sống , là mỗi ngày con người phải vật lộn với phần con để cứu phần người, phải cưỡng chế phần rắn rết để tìm lối giải thoát cho cõi rồng phượng. Và trong những cuộc chiến ấy, kẻ thù là ta và anh hùng cũng là chính ta. Sẽ ai cứu lấy mình nếu không phải là chính mình với sự ý thức cao độ về bản thân và cuộc sống?

“Tôi khuyên các bạn nên đọc truyện cổ tích … Hãy đi sâu vào sáng tác của nhân dân, nó trong lành như nguồn nước ngọt ngào, tươi mát, róc rách từ khe núi chảy ra”.(Macxim Gorki)

Truyện cổ tích là nguồn nước trong mát, bất tận, là nơi thấm đượm những ước mơ, khát vọng của nhân dân trong cuộc sống. Một trong những truyện được nhắt tới nhiều nhất là Tấm Cám. Đây là một câu chuyện tiêu biểu cho cuộc đấu giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và vẫn còn nguyên giá trị hiện thực cho đến ngày nay.

Thiện là gì? Thiện trong “chân, thiện, mĩ” có nghĩa là tốt” có lòng tốt, sống tốt, có lời nói, cử chỉ, hành động tốt. Người sống thiện là người tốt, hiền lành, thật bụng tin người, luôn mong được sống hạnh phúc. Tóm lại, cái thiện là những phẩm chất, hành vi tốt, ý định tốt, phù hợp với chuẩn mực đạo đức của con người và vì con người. Còn cái ác là gì? Cái ác đối lập với cái thiện. Cái ác là cái xấu, cái tàn bạo của những kẻ thích gây đau khổ, tai họa, thích cướp đoạt thành quả lao động của người khác để hưởng sung sướng cho riêng mình. Kẻ ác là kẻ xấu. Đây là loại người dối trá, tham lam, hay ganh ghét, độc ác, hại người, chỉ cốt cho riêng mình được sung sướng. Kẻ xấu tìm mọi cách để làm hại người tốt. Hai phạm trù đạo đức “thiện – ác” tuy đối lập nhưng tồn lại song song trong đời sống xã hội. Bao giờ cũng vậy, trong cuộc đấu tranh muôn đời giữa cái thiện và cái ác, con người luôn mơ ước, tin tưởng vào cái thiện và cái đẹp nhất định sẽ chiến thắng.

Trong truyện, ai là đại diện cho cái thiết, cho người tốt? Đại diện cho cái thiện, cho người tốt chính là Tấm. Cô đẹp người đẹp nết. Từ xưa đến nay, hình ảnh Tấm đã trở thành một khuôn mẫu để đánh giá nét đẹp của người phụ nữ. Tấm xinh đẹp, nhân hậu, chăm chỉ và hiếu thảo. Tấm còn đại diện cho cái thiện, cho những điều chính nghĩa, lẽ phải. Nhưng cái thiện luôn bị cái ác chèn ép, bắt nạt, hãm hại. Tấm không được sống trong hạnh phúc, thứ mà đáng lẽ cô phải được nhận để xứng đáng với nhân cách tốt đẹp của mình. Ban đầu, Tấm nhu nhược, bị động, bị hãm hại, chỉ biết khóc và trong chờ và sự giúp đỡ của Bụt. Thế nhưng con người ta, khi bị áp bức quá mức, bị dồn vào thế đường cùng, đi quá giới hạn mà lòng chịu đựng cho phép thì sẽ tự vùng lên, đấu tranh kiên quyết với cái ác để giành lại hạnh phúc cho mình.

Trong truyện, ai là đại diện cho cái ác, cho người xấu? Đại diện cho cái ác, cho người xấu chính là mẹ con Cám. Chúng đại diện cho cái ác, cho những điều xấu xa, thấp hèn, trái với lương tâm. Tâm địa độc ác của chúng ngày càng lộ rõ, tàn nhẫn với nhiều thủ đoạn độc ác. Chúng quyết hại Tấm để giành cho được địa vị hoàng hậu cao sang. Bốn lần chúng giết Tấm: khi hái cau ngày giỗ cha, lúc Tám đã biến thành chim vành anh, lúc Tấm biến thành hai cây xoan đào rồi khung cửi. Giết Tấm lần thứ nhất là để giành lấy ngôi hoàng hậu. Giết Tấm những lần sau là để giữ vững ngôi sang ấy. Nhưng mỗi lần gây tội ác Cám không khỏi run sợ và ngày càng run sợ. Lần nào Cám cũng về mách mẹ và lại được mụ ta bày mưu. Tội ác không dừng, tội ác cũng không có giới hạn. Muốn giữ quyền lợi của mình, bọn bóc lột không chùn tay trước thủ đoạn nào, kể cả giết người, truy sát kiếp này, kiếp khác, không dứt.

“Quyền năng của cái ác luôn chỉ là những nỗ lực vô nghĩa”

Trong xã hội xưa nay, cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu như thế nào? Bao giờ cũng vậy, chiến thắng của cái thiện là tất yếu. Điều này rất đúng. Vì sao? Vì cái thiện là lẽ phải, là chính nghĩa, là kết tinh những giá trị đẹp đẽ nhất. Vì chiến thắng của cái thiện là chân lí của cuộc sống. Không chỉ ở Tấm Cám, bài học đạo đức về sự chiến thắng của cái thiện còn được đề cao ở rất nhiều truyện cổ khác. Chàng Thạch Sanh nghèo khổ nhưng trung thực và tài ba cuối cùng lấy được công chúa và lên làm vua. Trong Cây tre trăm đốt, anh trai cày hiền lành, chăm chỉ kết duyên cùng con gái phú ông. Sọ Dừa sánh duyên cùng cô Út. Những kết thúc có hậu đó đã ca ngợi chiến thằng rực rỡ của cái thiện.

Tuy nhiên cuộc đời thực không như cổ tích bởi còn nhiều người ở hiền mà vẫn chưa gặp lành, cái thiện vẫn bị đe dọa và cái ác nhiều khi lại là kẻ mạnh. Không có chiến thắng nào là dễ dàng và đơn giản. Chiến thắng của cái thiện cũng vậy. Trong thực tế, có khi cái thiện là những lực lượng nhỏ bé những người dân hiền lành nhân hậu, thấp cổ bé họng như con sâu, cái kiến giữa cuộc đời. Trong khi đó, cái ác thường có thế lực mạnh mẽ, xảo quyệt và đầy mưu mô hiểm độc. Trong những thời điểm và hoàn cảnh nhất định, cái thiện tạm thời bị cái ác lấn lướt và tưởng chừng thất bại, nhưng với tinh thần đấu tranh mạnh mẽ, cuối cùng cái thiện cũng chiến thắng. Tóm lại, cái ác có thể mạnh nhưng không thể tồn tại vĩnh viễn, cái thiện có thể yếu nhưng sẽ vẫn luôn tồn tại để đấu tranh chống lại cái ác. Và đấy là một minh chứng cho chân lí:

“Ở hiền gặp lành” và “Gieo gió gặt bão”.

Tại sao những người nhỏ bé, nghèo khổ như cô Tấm lại chiến thắng được những cái xấu, cái ác để giành lấy hạnh phúc cho mình? Đúng, cái thiện đã chiến thắng bởi nó tuy nhỏ bé nhưng không đơn độc trong cuộc chiến chống lại cái xấu và cái ác. Những lúc gặp khó khăn hay đau khổ, Tấm đều được Bụt giúp đỡ vượt qua. Khi Tấm phải nhặt thóc trộn lẫn gạo, đã có đàn chim sẻ được Bụt sai xuống nhặt hộ. Khi Tấm có quần áo đẹp đi xem hội, Bụt bảo hãy đào bốn cái lọ chôn dưới chân giường … Bụt chính là ước mơ của nhân dân lao động, là sự cứu giúp cần thiết và kịp thời để Tấm đi đến thắng lợi cuối cùng. Bụt là kết tinh của tình yêu, niềm tin và sức mạnh mà nhân dân gửi gắm. Tấm xứng đáng được nhận sự cưu mang kì diệu đó bởi cô là hiện thân của cái thiện và cái đẹp. Chiến Thắng của Tấm, của cái thiện cũng chính là chiến thắng của niềm tin, ước mơ của người dân lao động sau lũy tre làng.

Truyện cổ tích có vai trò như thế nào trong việc phản ánh cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu? truyện Tấm Cám trước tiên là câu chuyện trong khuôn khổ của một gia đình: những mối bất hòa mà dì ghẻ, con chồng thường xung đột với nhau. Dân gian phản ánh tình trạng đó bằng câu ca dao:

“Mấy đời bánh đúc có xương,

Mấy đời dì ghẻ lại thương con chồng”.

Tuy vậy, truyện còn có ý nghĩa sâu xa hơn, mở rộng đến phạm vi xã hội. Xét ở tầng ý nghĩa sâu hơn thì mẹ con Cám đại diện cho tầng lớp áp bức bóc lột trong xã hội, còn Tấm thì người bị áp bức. Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám thực chất là mâu thuẫn giữa người lao động và kẻ bóc lột, giữa thật thà và gian trá, giữa thiện và ác. Kẻ xấu, kẻ ác, kẻ bóc lột nắm quyền hành trong tay, tha hồ làm mưa làm gió, tác oai, tác quái. Người bị áp bức phải chịu muôn vàn khốn khổ, nhưng nếu kiên trì đấu tranh thì sẽ chiến thắng và được sống hạnh phúc. Còn kẻ áp bức bóc lột nhất định phải bị trừng phạt thích đáng. Quy luật của công lí nhân dân thời xưa là vậy:

“Ác giả ác báo”.

Tấm Cám là truyện cổ tích được phổ biến sâu rộng trong dân gian bởi nó đặc sắc và rất hấp dẫn, tiêu biểu cho tâm hồn lãng mạn, tinh thần lạc quan yêu đời và niềm khát khao vươn tới cái đẹp cùng điều thiện của nhân dân lao động. Hãy quay về với những truyện cổ như Tấm Cám để làm sống lại niềm tin về sự chiến thắng của cái thiện đối với cái ác, Chân lí đó đùng từ ngàn xưa và ngay cả trong thời đại hiện nay. Và đây là niềm tien để chúng ta dũng cảm cùng nhau đáu tranh bảo vệ cái thiện, làm cho cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn.