Ai về quê hương Ba Vì.
Ba mươi xã đó, nhớ về ghé qua.
Tây Đằng thị trấn phồn hoa.
Tiên Phong kẻ lại người qua cũng nhiều.
Cẩm Lĩnh, Suối Hai mến yêu.
Ba Vì là xã có nhiều người Dao.
Chu Minh đất vàng ước ao.
Thuần Mỹ nước nóng anh nào đã qua.
Cam Thượng nhà máy giầy da.
Đông Quang có chỗ buôn gà từ xưa.
Yên Bài đất rộng người thưa.
Minh Châu đò nhỏ đón đưa nhau về.
Tản Hồng, Châu Sơn cận kề.
Ai học đan nón thì về Phú Châu.
Phú Cường, Cổ Đô xa đâu?
Vạn Thắng giặc đến quay đầu chạy ra.
Thụy An chăm trẻ dưỡng già.
Vật Lại hát mãi bài ca anh hùng.
Vân Hoà cảnh đẹp vô cùng.
Ba Trại nổi tiếng là vùng chè ngon.
Phú Phương xã bé con con.
Sơn Đà sinh ra người con Tản Đà.
Tản Lĩnh có hồ Tiên Xa.
Đồng Thái ngon nhất vẫn là khoai lang.
Phong Vân sóng nước mênh mang.
Minh Quang chúa Tản nhẹ nhàng ghé qua.
Cầu Trung Hà nằm ở Thái Hòa.
Phú Sơn, Yên Kỳ cũng là công viên.
Tòng Bạt mảnh đất trung kiên.
Phú Đông, Khánh Thượng đi liền một khi.
Non xanh thẳng tiến Ba Vì.
Không đi thì tiếc còn gì là Xuân….

- Sưu tầm -

Đầu năm thăm trại Ba Vì,

Phởn phơ bò giống, xanh rì cỏ non

Bò to như chú voi con

Lạ lùng quê mới mắt tròn ngó quanh

Hồ Suối Hai, nước trong xanh

Tản Viên, núi đẹp như tranh giữa trời.

Bâng khuâng bốn biển tình đời

Càng thương muôn dặm đất người Cu Ba...

1-1-1972

Nguồn: Tố Hữu, Máu và hoa, NXB Tác phẩm mới, 1977

Lên bến sông Đà bên này Bất Bạt

Đò rập rềnh con nước vào thu

Rừng đang lộc, thông ngưng đàn hát

Cành ghếch cành mường tượng bãi san hô.

Tưởng gió biển thổi về phía trước

Ba Vì đang ngẫm ý cù lao

Ta nhớ cảnh Sơn Tinh trị nước

Câu hát "giang" em hát năm nào.

Sóng bước hoa ngâu ngược vào hương núi

Đường rãi phấn đào nâng gót nhau đi

Đây lối rẽ đưa mình qua suối

Nắng mười năm còn ửng rặng hồng bì

Chái sân này xưa mẹ ngồi dệt vải

Ấm chè "xan", bố hãm bên đèn

Tiếng mõ giục mùa săn Ba Trại

Đõ ong tràn mật thấm cột hiên.

Xa buổi ấy cành phong lan đỏ

Trên ngọn vàng tâm còn nở đó chăng

Nơi cô Mán bí thư chi bộ

Kể chuyện chống càn diệt Pháp, phá "tăng"

Trở lại Ba Vì trán xanh màu núi

Mùi quế lừng thêm một dáng hoa

Tằm quanh bàn đang kỳ ăn rỗi

Lá sắn lay vườn, hương nếp sa.

Ơi! Dâu đồi, lan cao, toả rộng

Phải đâu từ sông Đáy về đây?

Tà áo lục vắt qua hốc dựng

Chiếu đậm thêm màu bồ nước Suối Hai.

Cành phong lan - cành phong lan đỏ

Cây vàng tâm - phản lực Mỹ cháy rơi nhằm

Nhưng dòng điện từ một con suối nhỏ

Đang nở xoè những quầng sáng da cam.

Lên "mốc bốn trăm" nhìn qua Khê-thượng

Thương nhà thơ lớp trước mãi cô đơn

"Không quen biết" thư lạc người tám hướng

Càng nặng chút tình "rau sắng chùa Hương"

Tay muốn vin mây sa về Tùng Thiện

Vạch cành xanh nghe nhịp thở nông trường

Càng lặng lẽ màu mái hồng bệnh viện

Bên bò đàn rải dọc suối Bơn

Vọng tiếng còi tàu Hạc Trì - Vũ Ẻn

Thu ngoài kia đổ ráng xuống sông Đà

Xuân ỏ trong này quây tròn nong kén

Cỏ non tràn trâu mộng nối đuôi qua.

Yến Lan

Mời em về Ba Vì quê anh nhé
Để nghe tiếng cồng chiêng dân tộc Mường
Ăn cỗ lá, mâm cơm theo phong tục
Để cùng nhau uống rượu với câu ca

Mời em về Ba Vì xem Tết nhảy người Dao
Xem lễ cấp sắc khi trai tráng trưởng thành
Đến Suối Hai thì rẽ vào Bến Thủy
Bến sông quê có tự khi nào?
Mà xanh thẳm màu xanh mời gọi
Để chàng trai cô gái rủ nhau về...

Mời em ghé Ba Vì quê anh nhé
Ngắm sông Hồng lặng lẽ uốn mình trôi
Núi Ba Vì hiên ngang soi đáy nước sông Đà
Dòng sông ấy núi lồng in đáy nước

Chiều đã về khói lan tỏa tầng không
Từng phiến đá loang hồn quê cha mẹ
Cơn gió thoảng khiến chiều rơi thật khẽ
Một mình anh lặng lẽ ngóng chờ em...

Người Hà Nội

Hùng Phùng

Gà gáy đầu thôn, gáy giữa thôn

Mưa tinh sương mát tận tâm hồn

Đêm qua tắt gió cây không ngủ,

Mưa sớm hàng cây đứng ngủ ngon.

Gà gáy trong mưa tiếng vẫn trong,

Giọng kim giọng thổ rộn vang đồng.

Được mùa giống mới, gà no bữa,

Tiếng gáy tròn như lúa nặng bông

Núi Tản như con gà cổ đại

Khổng lồ, mào đỏ thắp bình minh

Mênh mông gọi nắng cho mùa chín

Từ buổi Sơn Tinh thắng Thuỷ Tinh.

Huy Cận

Ba Vì (Hà Tây), 6-1972

Ai đó trên đỉnh mây trắng

Bước đi mở áo chiều vàng

Người lặng ngắm như đang quỳ xuống

Đồi xanh hình voi tụ về chân núi

Gió mạnh như chim bay về tổ lớn

Sông Tích uốn giải mũ mềm

Hắt sáng những ánh mắt ẩn hiện

Nơi này nghìn năm vỡ trời nắng chói

Nơi này vạn năm tầng không biếc xanh

Phả vào lớp lớp mặt đá rỗ

Xếp lên nhau gân guốc những đời người

Người lên đây như đang ngược nguồn

Bước vào rừng thênh thang hoang thú

Trôi đi tan loãng như sương khói

Nghe gọi tên mình trong tiếng chim

Người tìm vào làng mạc

Tưởng quen như đã ở khi nào

Thấy mình quang gánh đi gặt lúa

Guồng chân rước kiệu trong hội lễ

Và lẳng lặng nghe mình hát chèo

Dưới vòm trời rung vang tiếng trống

Nguyễn Quang Hưng

T4 10-7-2013

Nguồn: Chia ngũ cốc, NXB Hội nhà văn, 2015

Một sớm mai Hồ Suối Hai thức dậy,

Chút ít sương tơ còn hãy mơ màng.

Gió hiu hiu thổi đến nhịp nhàng,

Nước gờn gợn lăn tăn. Mát quá.

Cao vút biếc, núi Ba Vì thong thả

In hình soi vào nước Hồ gương;

Ba Vì như đôi cánh phượng hoàng

Đang mở rộng bay lên. Hình chiếu xuống.

- Anh từ đỉnh lớn anh coi,

Nước gương hai mặt, anh soi mặt nào?

- Anh soi bên lựu bên đào,

Ngàn xưa anh vẫn soi vào Đà Giang,

Sông Đà phía trước hiên ngang,

Soi từ lập địa tạo thiên đến giờ;

Phía sau suối đổ, ai ngờ

Ngày nay anh bỗng soi Hồ Suối Hai!

Bạn bầu muôn thuở hôm mai:

Núi cao, hồ rộng, sông dài từ đây...

*

Biết bao công sức để nên Hồ!

Vì lúa, vì khoai, vì ấm no,

Vì áo trẻ con phơi sặc sỡ

Sau khi gặt tốt ruộng hai mùa,

Vì trái vườn xa muốn trĩu cành,

Mà ta chắn nước, lập hồ xanh!

Hai chòm suối ấy, nguồn sông Vật

Và nước triền cao dồn mông mênh...

Hơn hai trăm vạn thước khối đất

Xe chở, vai khiêng, đào lại đắp.

Năm nghìn thước khối đổ bê tông

Mới được vững, cao, dài chiếc đập.

Bên trong thoai thoải mặt tường nghiêng,

Chân đập cần ngăn nước thấm xuyên.

Phải gỡ đất mềm, thay đất sét

Rồi xây lát đá - nước trùm lên.

Hồ nghìn công mẫu trải thênh thang

Nước mở về nuôi những xóm làng;

Ruộng một dần lên ba vụ thóc,

Ba Vì lá thuốc nở vài gang.

Và những đồi quanh hoá đá ong

Bắt hơi nước ngấm, lại xanh trồng.

Hết những sình lầy, tan sốt rét

Hồ làm hạ mát, ấm trời đông.

*

Núi sông đã đẹp lắm thay!

Non hồ thêm một vẻ hay khác thường.

Hồ là mắt đắm soi gương,

Lại là nôi biếc ru vờn bóng non.

Nhẹ buông một chiếc thuyền con,

Chở anh cán bộ thành Sơn nghỉ hè;

Hồ xanh chân núi, trong ghê...

Nghỉ ngơi thêm sức, lại về cần lao.

Hồ tia trăm nẻo nước vào,

Chèo ta bơi giữa ngạt ngào thiên nhiên.

Cá hồ nuôi sẽ lớn lên,

Cây quanh hồ sẽ rườm chen, bóng lồng...

*

Nhân dân sáng tạo hồ trong

Mà cho trăm đỉnh ghen cùng Tản Viên.

30-11-1963

Suối Hai ở chân núi Ba Vì, là nguồn của sông Vật Lai.

Nguồn: Xuân Diệu, Một khối hồng, NXB Văn học, 1964

Quê em yêu dấu xứ Đoài
Tự hào lắm lắm đất tài hai Vua
Tây Phương cổ tự ngàn xưa
Ba Vì núi thẳm gió mưa thuận hoà
Màu xanh quyện lẫn lời ca
Kia làn mây trắng muốn oà vào tim
Non cao văng vẳng tiếng chim
Líu lo gọi bạn đi tìm tình chung
Xứ Đoài miền đất kiên trung
Lũ lụt ít tới bão bùng ít qua
Mây trời sông núi bao la
Tình người sâu đậm thiết tha mặn nồng
Ai về đây với em không
Xứ Đoài một khoảng nắng bồng bềnh trôi
Dù đi xa bốn phương trời
Cũng không quên được sắc ngời quê em.

Quỳnh Nga

12/8/2021

Về thăm quê một chiều Đông
Mưa phùn lất phất ngoài đồng lạnh rơi
Ba Vì mây phủ trắng trời
Heo may gợi nhớ một thời ấu thơ.
Bao năm xa cách quê cha
Hôm nay trở lại lòng ta bồi hồi
Vẫn sông xưa, vẫn núi đồi
Mà sao ta lại là người về thăm ?
Bâng khuâng nhớ tháng tính năm
Thời gian lặng lẽ âm thầm đã trôi !
Bao năm đất khách quê người
Chọn mùa rét mướt để rồi về thăm !
Ưu tư lòng những băn khuăn
Thương miền quê lạnh bấy năm xa nhà.

-Nguyễn Dự-

Rủ nhau về đất Hà Tây.
Một vùng quê lụa, là đây bao đời.
Nghĩa tình gắn bó nào vơi.
Bước chân thong thả, dạo chơi nơi này.
Cuộc sống tươi đẹp mới thay.
Vẫn còn nét đẹp, chùa thầy chuông ngân.
Hồn thơ Nguyễn Trãi thi nhân.
Bước qua Suối Yến, đi gần chùa Hương.
Núi Trầm lộng gió du dương.
Tiếng chim thánh thót, theo đường ta đi.
Tới vườn quốc gia Ba Vì.
Ngắm hoa Dã Quỳ, đẹp và long lanh.
Suối tiên du lịch khoang xanh.
Thiên nhiên trù phú, như tranh họa đồ.
Hà Tây cửa ngõ Thủ Đô.
Thập phương tứ xứ, ở mô cũng về.
Sông Đà nước chảy lê thê.
Sông Tích giăng lụa, bốn bề mênh mông.
Về với Thị Xã Hà Đông.
Sử tích ghi lại, chiến công lẫy lừng.
Đan Phượng cấy lúa đầy đồng.
Trai tài gái đảm, nhà nông cấy cày.
Anh phi công lái máy bay.
Về Hà Tây ngỡ, mình say lụa là.
Hà Tây yêu dấu của ta.
Là tên gọi của, ngày xa xưa rồi.
Có duyên hò hẹn lứa đôi.
Ngày nay về đất, ở nơi ngoại thành.
Xin cho đất lụa mãi xanh.
Hạt giống gieo vãi, hái thành trái ngon.
Hạt giống nhân đức mãi còn.
Để cho thế hệ, cháu con sinh tồn.
Quê lụa phát triển luôn luôn.
Con cháu mãi nhớ, cội nguồn Hà Tây.

Sỹ Luân