Your questioning eyes are sad. They seek to know my meaning as the moon would fathom the sea.

I have bared my life before your eyes from end to end, with nothing hidden or held back. That is why you know me not.

If it were only a gem, I could break it into a hundred pieces and string them into a chain to put on your neck.

If it were only a flower, round and small and sweet, I could pluck it from its stem to set it in your hair.

But it is a heart, my beloved. Where are its shores and its bottom?

You know not the limits of this kingdom, still you are its queen.

If it were only a moment of pleasure it would flower in an easy smile, and you could see it and read it in a moment.

If it were merely a pain it would melt in limpid tears, reflecting its inmost secret without a word.

But it is love, my beloved.

Its pleasure and pain are boundless, and endless its wants and wealth.

It is as near to you as your life, but you can never wholly know it.

Dịch nghĩa:
Đôi mắt em băn khoăn u buồn, đôi mắt em muốn dò hỏi ý nghĩa lời anh nói, như mặt trăng muốn soi vào đáy biển.

Anh đã phơi bày trần trụi đời mình trước mắt em, anh không giấu giếm điều gì. Chính vì thế mà em chẳng biết gì về anh.

Nếu đời anh chỉ là viên ngọc quý anh sẽ đập ra làm trăm mảnh xâu thành chuỗi quàng vào cổ em.

Nếu đời anh chỉ là bông hoa nhỏ bé, tròn xinh, thơm tho, anh sẽ ngắt nó ra cài lên mái tóc em.

Nhưng em ơi, đời anh là trái tim sao biết được đâu là bờ là đáy.

Em là nữ hoàng đang trị vì vương quốc nhưng có biết gì biên giới của nó.

Nếu trái tim anh chỉ là phút giây sướng vui, nó sẽ nở nụ cười dịu hiền và em sẽ thấu hiểu nó rất nhanh.

Nếu trái tim anh chỉ là nỗi thương đau, nó sẽ tan thành giọt lệ phản ánh nỗi sầu thầm kín.

Nhưng em ơi, trái tim anh là tình yêu.

Niềm vui sướng và nỗi khổ đau của nó là mênh mông, những gì tình yêu thiếu thốn và giàu có là bất tận.

Trái tim anh ở bên em như chính đời em, nhưng có bao giờ em biết hết nó đâu.

Bài thơ này từng được sử dụng trong chương trình SGK Văn học 11 giai đoạn 1990-2006 với bản dịch của Đào Xuân Quý, nhưng đã được chuyển thành đọc thêm trong SGK Ngữ văn 11 từ 2007.

Clouds and waves
MOTHER, the folk who live up in the clouds call out to me
We play from the time we wake till the day ends.
We play with the golden dawn, we play with the silver moon.
I ask, “But, how am I to get up to you?” They answer, “Come to the edge of the earth, lift up your hands to the sky, and you will be taken up into the clouds.”
“My mother is waiting for me at home,” I say. “How can I leave her and come?”
Then they smile and float away.
But I know a nicer game than that, mother.
I shall be the cloud and you the moon.
I shall cover you with both my hands, and our house-top will be the blue sky.
The folk who live in the waves call out to me--
“We sing from morning till night; on and on we travel and know not where we pass.”
I ask, “But, how am I to join you?” They tell me, “Come to the edge of the shore and stand with your eyes tight shut, and you will be carried out upon the waves.”
I say, “My mother always wants me at home in the evening--how can I leave her and go?”
Then they smile, dance and pass by.
But I know a better game than that.
I will be the waves and you will be a strange shore.
I shall roll on and on and on, and break upon your lap with laughter.
And no one in the world will know where we both are.

Bản dịch Nguyễn Đình Thi:

Mẹ ơi, kìa ai đang gọi con trên mây cao.
Họ bảo: “Chúng ta vui chơi từ tinh mơ đến hết ngày
Chúng ta giỡn với sớm vàng rồi lại đùa cùng trăng bạc”
Con hỏi: “Nhưng mà làm thế nào tôi lên trên ấy được?”
Họ trả lời: “Con hãy đi đến hết cõi đất, rồi giơ tay lên trời con sẽ bay bổng lên mây”
Nhưng con nói: “Mẹ tôi đợi tôi ở nhà, tôi có lòng nào bỏ được mẹ tôi”
Họ bèn mỉm cười, và lơ lửng họ bay đi mất
Nhưng con biết trò chơi còn hay hơn của họ
Con làm mây nhé, mẹ làm mặt trăng,
Hai tay con ôm mặt mẹ, còn mái nhà ta là trời xanh

Mẹ ơi, kìa những ai đang gọi con dưới sóng rì rào
“Chúng ta ca hát sớm chiều, chúng ta đi mãi mãi, không biết là đi qua những đâu”
Con hỏi: “Nhưng làm thế nào tôi đuổi được theo bây giờ?”
Họ bảo: “Cứ đi, con cứ đi đến bờ biển, đứng im, con nhắm mắt lại, sóng sẽ cuốn con đi”
Con trả lời: “Nhưng đến tối mẹ tôi nhớ thì sao? Tôi làm thế nào mà rời mẹ tôi được?”
Họ bèn mỉm cười, và nhảy nhót, họ dần đi xa
Nhưng con biết trò chơi còn hay hơn của họ
Con làm sóng nhé, mẹ làm mặt biển,
Con lăn, lăn như làn sóng vỗ, tiếng con cười giòn tan vào gối mẹ
Và không ai trên đời này biết được là mẹ con ta đang ở đâu!

Poem 1
Thou hast made me endless, such is thy pleasure. This frail vessel thou emptiest again and again, and fillest it ever with fresh life.

This little flute of a reed thou hast carried over hills and dales, and hast breathed through it melodies eternally new.

At the immortal touch of thy hands my little heart loses its limits in joy and gives birth to utterance ineffable.

Thy infinite gifts come to me only on these very small hands of mine. Ages pass, and still thou pourest, and still there is room to fill.

Bản dịch của Đỗ Khánh Hoan:

Vì vui riêng, người đã làm tôi bất tận. Thân này thuyền nhỏ mong manh đã bao lần người tát cạn rồi lại đổ đầy cuộc sống mát tươi mãi mãi.

Xác này cây sậy khẳng khiu, người đã mang qua núi, qua đồi, qua bao thung lũng, và phả vào trong giai điệu mới mẻ đời đời.

Khi tay người bất tử âu yếm vuốt ve, tim tôi ngập tràn vui sướng, thốt nên lời không sao tả xiết.

Tặng vật người ban vô biên vô tận, nhưng để đón xin, tôi chỉ có hai tay bé nhỏ vô cùng. Thời gian lớp lớp đi qua, người vẫn chửa ngừng đổ rót, song lòng tôi thì hãy còn vơi.

Gift
O my love, what gift of mine
Shall I give you this dawn?
A morning song?
But morning does not last long -
The heat of the sun
Wilts it like a flower
And songs that tire
Are done.
O friend, when you come to my gate
At dusk
What is it you ask?
What shall I bring you?
A light?
A lamp from a secret corner of my silent house?
But will you want to take it with you
Down the crowded street?
Alas,
The wind will blow it out.

Whatever gifts are in my power to give you,
Be they flowers,
Be they gems for your neck,
How can they please you
If in time they must surely wither,
Crack,
Lose lustre?
All that my hands can place in yours
Will slip through your fingers
And fall forgotten to the dust
To turn into dust.

Rather,
When you have leisure,
Wander idly through my garden in spring
And let an unknown, hidden flower's scent startle you
Into sudden wondering -
Let that displaced moment
Be my gift.
Or if, as you peer your way down a shady avenue,
Suddenly, spilled
From the thick gathered tresses of evening
A single shivering fleck of sunset-light stops you,
Turns your daydreams to gold,
Let that light be an innocent
Gift.

Truest treasure is fleeting;
It sparkles for a moment, then goes.
It does not tell its name; its tune
Stops us in our tracks, its dance disappears
At the toss of an anklet.
I know no way to it -
No hand, nor word can reach it.
Friend, whatever you take of it,
On your own,
Without asking, without knowing, let that
Be yours.
Anything I can give you is trifling -
Be it a flower, or a song.

Bản dịch của Ngô Tằng Giao:

Em yêu ta có gì đây
Tặng em vào buổi sáng này hỡi em?
Bình minh ca khúc êm đềm?
Nhưng nào buổi sáng có bền mãi đâu
Vầng dương toả nhiệt non đầu
Bình minh tàn lụi, úa mầu giống hoa
Và rồi ngay khúc hoan ca
Điệu ru nhàm chán cũng qua một thời.
Em yêu nếu buổi đẹp trời
Hoàng hôn dìu bước em nơi cổng nhà
Em mong chi gọi chút quà?
Quà chi ta sẽ mặn mà trao em?
Hay tặng em một ngọn đèn
Từ trong góc khuất im lìm nhà ta?
Nhưng khi em dạo chơi xa
Có mang đèn xuống phố qua lắm người?
Gió vô tình lắm chao ơi
Thổi đèn ta tắt mất thôi còn gì!

Trong tầm tay có quà chi
Mà ta có thể mang về tặng em
Dù hoa rực rỡ bên thềm
Ngọc ngà lộng lẫy khoe trên cổ người
Quà đâu luôn tạo nụ cười
Vì thời gian sẽ dập vùi cánh hoa
Ngọc ngà cũng rạn nứt ra
Sắc phô hào nhoáng phôi pha tháng ngày.
Quà mình trao tặng nhau này
Trôi qua năm ngón bàn tay em hiền
Rơi vào tro bụi lãng quên
Hoá thành tro bụi vương miền nhân gian

Thôi! Xin em buổi thanh nhàn
Du xuân dạo gót ngọc sang vườn nhà
Chợt đâu thoang thoảng bay xa
Hương thầm hoa lạ lan ra bất ngờ
Làm em thích thú sững sờ
Phút giây hoan lạc đó là quà ta.
Hay em đưa mắt nhìn qua
Lần theo lối rợp lá hoa bên đường
Chợt đâu một đốm tà dương
Lung linh in bóng ngăn đường em đi
Biến mơ màng tuổi xuân thì
Thành ra mộng đẹp khác chi mộng vàng
Xin em giữ ánh hôn hoàng
Làm quà trong trắng vô vàn ta trao.

Kho tàng trôi nổi biết bao;
Chói chang giây phút, tan vào hư vô
Vô đề ca khúc thiên thu
Cản ngăn nẻo ý, chặn ru bước đời
Tựa như vũ điệu buông lơi
Tàn nhanh theo tiếng vòng nơi chân người.
Tìm đâu! Thân vạn dặm chơi
Xa tầm tay với! Xa nơi ngôn từ!
Những gì em có riêng tư
Không hay không biết, không chờ không xin
Bạn lòng ơi giữ cho bền
Của riêng em đó kiếm tìm đâu xa.
Dù ta có tặng em quà
Tặng hoa hay khúc tình ca đáng gì.

The kiss
Lips’ language to lips’ ears.
Two drinking each other’s heart, it seems.
Two roving loves who have left home,
pilgrims to the confluence of lips.
Two waves rise by the law of love
to break and die on two sets of lips.
Two wild desires craving each other
meet at last at the body’s limits.
Love’s writing a song in dainty letters,
layers of kiss-calligraphy on lips.
Plucking flowers from two sets of lips
perhaps to thread them into a chain later.
This sweet union of lips
is the red marriage-bed of a pair of smiles.

Bản dịch của Minh Sơn Lê:

Lặng nghe ngôn ngữ của môi
Hai người đang uống cạn lời tim nhau
Môi đi tìm chốn khát khao
Cùng hành hương đến nơi giao ước đời.

Cuốn theo tình luật muôn đời
Đê mê chất ngất rã rời môi nhau
Môi hoang dại trút cấu cào
Trên phần thân thể mong chào đón nhau.

Tình ca viết chữ chuốt trau
Đẹp như thư pháp môi trao cho người.
Hái hoa bằng đôi cánh môi
Đem xâu chuỗi lại cột đời mai sau.

Cho môi trao hết ngọt ngào
Chiếc giường hôn phối đỏ màu uyên ương.

Poems on love
Love adorns itself;
it seeks to prove inward joy by outward beauty.

Love does not claim possession,
but gives freedom.

Love is an endless mystery,
for it has nothing else to explain it.

Love’s gift cannot be given,
it waits to be accepted.

Bản dịch của Minh Sơn Lê:

Tình yêu tự nó điểm trang;
bởi từ tâm thức nên nhan sắc người.

Tình yêu không biết kêu đòi,
mà cho nhân thế gọi mời tự do.

Tình yêu bí ẩn vô bờ,
vì không lý lẽ vòng vo cho mình.

Tình yêu không thể van xin,
chỉ chờ đón nhận trong tình cờ thôi.

I CANNOT remember my mother,
only sometime in the midst of my play
a tune seems to hover over my playthings,
the tune of some song that she used to hum while rocking my cradle.
I cannot remember my mother,
but when in the early autumn morning
the smell of the shiuli flowers floats in the air,
the scent of the morning service in the temple comes to me as the
scent of my mother.
I cannot remember my mother,
only when from my bedroom window I send my eyes into the blue of
the distant sky,
I feel that the stillness of my mother’s gaze on my face
has spread all over the sky.

Bản dịch của Đào Xuân Quý:
Tôi không thể nào nhớ rõ mẹ tôi
Chỉ đôi khi đang giữa cuộc nô đùa
Tôi nghe một giọng nào như đang bay lượn trên những đồ chơi của tôi
Giọng của bài hát nào xưa kia mẹ tôi vẫn thường khe khẽ ru tôi
Tôi không thể nào nhớ rõ mẹ tôi
Nhưng khi trong buổi sáng một mùa thu sớm
Hương hoa Siu-li ngào ngạt khắp bầu trời
mùi hương trong đền của buổi lễ ban mai
đến với tôi như mùi hương của mẹ
Tôi không thể nào nhớ rõ mẹ tôi
chỉ khi từ cửa sổ phòng ngủ của tôi
tôi đưa mắt nhìn lên khoảng trong xanh của bầu trời xa thẳm
tôi cảm thấy cái nhìn yên tĩnh của mẹ tôi
đã toả khắp bầu trời.

Nguồn: Thơ Tago, NXB Văn hoá thông tin, 2001

61
Thou hast given us to live.
Let us uphold this honour with all our strength and will;
For thy glory rests upon the glory that we are.
Therefore in thy name we oppose the power that would plant its
banner upon our soul.
Let us know that thy light grows dim in the heart that bears its
insult of bondage.
That the life, when it becomes feeble, timidly yields thy throne to untruth.
For weakness is the traitor who betrays our soul.
Let this be our prayer to thee
Give us power to resist pleasure where it enslaves us.
To lift our sorrow up to thee as the summer holds its midday sun.
Make us strong that our worship may flower in love, and bear
fruit in work.
Make us strong that we may not insult the weak and the fallen,
That we may hold our love high where all things around us are
wooing the dust.
They fight and kill for self-love, giving it thy name.
They fight for hunger that thrives on brothers’ flesh,
They fight against thine anger and die.
But let us stand firm and suffer with strength
for the True, for the Good, for the Eternal in man,
for thy Kingdom which is in the union of hearts,
for the freedom which is of the Soul.

Bản dịch của Đào Xuân Quý:

Người đã cho chúng tôi được sống
Xin hãy cho chúng tôi được giữ cái vinh dự này
bằng tất cả sức mạnh và ý chí của chúng tôi
Bởi vinh quang của người là đặt trên cái vinh quang của chúng tôi tồn tại
Cho nên, nhân danh người, chúng tôi chống lại
cường quyền muốn cắm lá cờ của nó lên tâm hồn chúng tôi
Xin hãy cho chúng tôi dược biết rằng ánh sáng của người
sẽ nhạt mờ trong lòng kẻ mang sự ràng buộc tới như một lời thoá mạ
Rằng cuộc đời khi nó đã yếu đi
sẽ e sợ nhường ngôi cho phi chân lý
Bởi yếu đuối là tên phản bội nó lừa bịp hồn ta
Xin cho chúng tôi gửi đến người lời cầu nguyện này đây
Hãy cho chúng tôi có đủ uy quyền cưỡng lại lạc thú
ở nơi nào nó nô dịch chúng tôi
Và nâng lên đến tận người nỗi sầu muộn của chúng tôi
như mùa hè nâng mặt trời trưa lên vậy
Xin hãy cho chúng tôi đủ mạnh để phẩm chất của chúng tôi
có thể nở hoa trong tình yêu và kết trái trong lao động
Xin hãy cho chúng tôi đủ mạnh để có thể
không thoá mạ kẻ yếu hèn và người sa sút
Để có thể giữ được cao tình yêu thương của chúng tôi
ở nơi mà tất cả sự vật chung quanh đều đắm mình trong bụi
Mượn tên tuổi của người, họ đấu tranh và chém giết vì lòng vị kỷ
Họ đấu tranh vì lòng khao khát muốn làm giàu trên máu thịt anh em
Họ đấu tranh chống lại cơn giận của người và họ chết
Nhưng xin hãy cho chúng tôi sức mạnh
để có thể đứng vững và chịu bao điều thử thách
Vì lẽ Vĩnh hằng, vì điều Chân, điều Thiện ở con người
Vì Vương quốc của người, nó là nơi kết đoàn của tất cả mọi trái tim
Từ vì Tự do nó là của Linh hồn

1917
Nguồn: Thơ Tago, NXB Văn hoá thông tin, 2001