I. Đôi nét về tác giả Cô-phi An-nan
- Cô-phi An-nan sinh ngày 8-4-1938 tại Ga-na, một nước cộng hòa thuộc châu Phi
- Ông bắt đầu làm việc tại tổ chức Liên hợp quốc từ năm 1962 và đã trải qua nhiều cương vị, chức vụ khác nhau:
+ 1996, ông được cử giữ chức Phó Tổng thư kí Liên hợp quốc phụ trách giữ gìn hòa bình
+ Từ ngày 1-1-1997, ông trở thành người thừ bảy và là người châu Phi da đen đầu tiên được bầu làm Tổng thư kí Liên hợp quốc. Ở vai trò này, ông đã ra Lời kêu gọi hành động gồm 5 điều về đấu tranh chống đại dịch HIV/AIDS và kêu gọi thành lập Quỹ sức khỏe và AIDS toàn cầu vào tháng 4-2001
- Năm 2001, tổ chức Liên hợp quốc và cá nhân ông được trao giải thưởng Nô-ben Hòa bình

II. Đôi nét về tác phẩm Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS,1-12-2003
1. Hoàn cảnh ra đời
Văn bản là thông điệp của Cô-phi An-nan gửi nhân dân thế giới nhân ngày thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2002

2. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “chống lại dịch bệnh này”): Đặt vấn đề - Tầm quan trọng của việc phòng chống đại dịch HIV/AIDS
- Phần 2 (tiếp đó đến “im lặng đồng nghĩa với cái chết”): Giải quyết vấn đề - Tổng kết thực trạng hành động và nhiệm vụ phòng chống HIV/AIDS
- Phần 3 (còn lại): Kết thúc vấn đề - Lời kêu gọi phòng chống HIV/AIDS

3. Giá trị nội dung
Bản thông điệp khẳng định phòng chống HIV/AIDS phải là mối quan tâm hàng đầu của toàn nhân loại, và những cố gắng của con người về mặt này vẫn còn chưa đủ. Tác giả thiết tha kêu gọi các quốc gia và toàn thể nhân dân thế giới hãy coi việc đẩy lùi lại đại dịch đó là công việc của chính mình, hãy sát cánh bên nhau để cùng “đánh đổ các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử” với những người bị HIV/AIDS.

4. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng thành công thể loại nghị luận với luận điểm, luận cứ, luận chứng rõ ràng, xác thực
- Vận dụng sáng tạo các thao tác lập luận so sánh, bác bỏ...
- Lời văn ngắn gọn, súc tích, giàu sức thuyết phục

Câu 1 (trang 82 sgk ngữ văn 12 tập 1) Bản thông điệp nêu lên vấn đề chống AIDS

- Đó là vấn đề cần đặt lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế” của mỗi quốc gia:

+ HIV/ AIDS là vấn đề nóng bỏng, cấp thiết của toàn nhân loại và đe dọa tới cuộc sống của nhân dân toàn thế giới

+ Đại dịch AIDS đang hoành hành với tốc độ lây lan đáng báo động, nhất là ở phụ nữ và chưa có nguy cơ thuyên giảm

- Những thử thách cạnh tranh trong lĩnh vực quốc tế không quan trọng hơn vấn đề AIDS

Câu 2 (Trang 82 sgk ngữ văn 12 tập 1) Tổng thư kí Liên hợp quốc đã để việc tổng kết tình hình thực tế của mình không chỉ trung thực đáng tin cậy mà còn là cơ sở để ông nêu lên những kiến nghị trước đó

- Chỉ ra những kết quả đạt được:

+ Ngân sách phòng chống HIV/ AIDS tăng lên đáng kể

+ Quỹ toàn cầu về chống AIDS, lao, sốt rét được thông qua

+ Nhiều công ty áp dụng phòng chống HIV/ AIDS tại nơi làm

+ Các nhóm từ thiện cộng đồng có nhiều hoạt động tích cực

- Vẫn còn những tồn tại:

+ Dịch HIV/ AIDS vẫn hoành hành và chưa có dấu hiệu giảm

+ Tốc độ nhiễm HIV: 10 nghìn người/ phút

+ Tuổi thọ người dân suy giảm

+ HIV/ AIDS ở phụ nữ với số lượng lây nhiễm nhiều

⇒ Cách trình bày ngắn gọn, mạch lạc, số liệu thống kê đầy đủ, chính xác

Câu 3 (trang 83 sgk ngữ văn 12 tập 1) Trong bài lời kêu gọi của mình ông nhấn mạnh:

+ Thậm chí chúng ta còn bị chậm hơn nữa, nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/ AIDS

b, Tác giả là người:

+ Có trái tim nhân hậu, chan chứa tình yêu thương, có tấm lòng nhân đạo sâu sắc

+ Có tầm nhìn sâu rộng, luôn quan tâm tới vận mệnh loài người

+ Phụng sự cho sự ổn định tốt đẹp của nhân loại

- Bài viết có sức thuyết phục mạnh mẽ:

+ Kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố chính luận với giọng văn trữ tình thấm đượm cảm xúc của tác giả

+ Cách lập luận chặt chẽ, đáng tin cậy bởi tác giả đưa ra dẫn chứng thực trạng, hướng tới lời kêu gọi mọi người

→ Bài viết có sức thuyết phục, lôi cuốn

Câu 4 (trang 83 ngữ văn 12 tập 1) Những câu văn cảm động:

- Hãy đừng để một ai đó…đồng nghĩa với cái chết.

- Hãy cùng chúng tôi đánh đổ thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử bao vây quanh bệnh dịch này.

- Trong cuộc sống chỉ có tình thương chân thành… dè dặt im lặng vô ích

Vì: những câu văn giản dị, chân thành, thiết tha thể hiện tâm huyết của người viết.

- Bài học cho việc làm văn nghị luận:

+ Lập luận chặt chẽ, logic

+ Dẫn chứng thuyết phục, xác thực

+ Bài viết thể hiện tư tưởng, tình cảm, quan điểm rõ ràng

+ Lời văn giàu sức thuyết phục

LUYỆN TẬP

Trình bày bản báo cáo với đầy đủ những nội dung

- Quốc hiệu ,tiêu ngữ

- Địa điểm, thời gian, người làm báo cáo

- Tên: BÁO CÁO VỀ TÌNH HÌNH PHÒNG CHỐNG HIV/ AIDS TẠI ĐỊA PHƯƠNG

- Nơi gửi

- Nội dung báo cáo: hiện trạng người mắc HIV/ AIDS, biện pháp phòng chống của địa phương, mục tiêu..

- Ký rõ họ tên

Trả lời câu 1 (trang 82 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

- Bản thông điệp nêu lên hiểm họa toàn cầu từ đại dịch HIV/AIDS và sự cấp bách của việc phòng chống AIDS đối với mọi quốc gia, mọi cá nhân.

- Tác giả cho rằng đó là vấn đề phải đặt lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân vì:

+ Dịch HIV/AIDS vẫn hoành hành, gây tỉ lệ tử vong cao trên thế giới, ít dấu hiệu suy giảm.

+ Chúng ta không hoàn thành một số mục tiêu đề ra cho năm nay và bị chậm trong việc giảm quy mô và tác động của dịch so với chỉ tiêu đã đề ra cho năm 2005.

Trả lời câu 2 (trang 82 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

Để việc tổng kết tình hình thực tế không chỉ trung thực mà còn là cơ sở để dẫn tới những kiến nghị, tác giả đã:

- Trình bày bao quát, toàn diện cả những mặt đã làm được và những mặt chưa làm được đối với những khu vực khác nhau, những giới tính, lứa tuổi khác nhau…

- Đưa ra những số liệu, tình hình cụ thể, thuyết phục phản ánh tính cấp thiết của vấn đề.

Trả lời câu 3 (trang 82 SGK Ngữ văn 12, tập 1).

Trong lời kêu gọi mọi người phải nỗ lực phòng chống HIV/AIDS nhiều hơn, tác giả đặc biệt nhấn mạnh việc đánh đổ các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này.

Trả lời câu 4 (trang 82 SGK Ngữ văn 12, tập 1).

- Nội dung và câu văn gây xúc động là Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết vì tác giả đã nhấn mạnh sự nguy hại khủng khiếp đến từ chính thái độ kì thị của cộng đồng với người nhiễm AIDS.

- Bài học làm văn nghị luận rút ra từ văn bản: bố cục rõ ràng và chặt chẽ, lập luận logic, suy nghĩ sâu sắc và cảm xúc chân thành, dẫn chứng tiêu biểu thuyết phục.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 83 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Bản báo cáo cần đảm bảo các vấn đề sau:

- Quốc hiệu, tiêu ngữ

- Thời gian, địa điểm làm báo cáo

- Tên bản báo cáo

- Nơi nhận bản báo cáo

- Nội dung của bản báo cáo: thực trạng người mắc bệnh HIV/AIDS, các biện pháp đã được dùng để phòng chống, đề xuất thêm các biện pháp mới,...

- Kí, ghi rõ họ tên người làm báo cáo

Bố cục

Bố cục: 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến "...dịch bệnh này"): Đặt vấn đề: Tầm quan trọng của việc phòng chống đại dịch HIV/AIDS.

- Phần 2 (Tiếp theo đến "...với cái chết"): Giải quyết vấn đề: Tổng kết thực trạng và hành động phòng chống HIV/AIDS.

- Phần 3 (Đoạn còn lại): Kết thúc vấn đề: Lời kêu gọi.

Nội dung chính

Bản thông điệp khẳng định phòng chống HIV/AIDS phải là mối quan tâm hàng đầu của toàn nhân loại, và những cố gắng của con người về mặt này vẫn còn chưa đủ. Tác giả thiết tha kêu gọi các quốc gia và toàn thể nhân dân thế giới hãy coi việc đẩy lùi đại dịch là công việc của chính mình, hãy sát cánh bên nhau để cùng đánh đổ "các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử" với những người bị HIV/AIDS.

Bài 1 trang 82 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Bản thông điệp nêu lên vấn đề gì? Vì sao cho rằng đó là một vấn đề cần phải đặt lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế" của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân?

Trả lời:

a. Bản thông điệp nêu lên vấn đề phòng chống AIDS.

b. Đó là vấn đề cần phải đặt lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế" của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân vì:

- HIV/AIDS là vấn đề nóng bỏng, cấp thiết của toàn nhân loại và đe doạ nghiêm trọng tới cuộc sống của con người trên toàn thế giới.

- AIDS vẫn hoành hành và đang lây lan với tốc độ báo động, nhất là ở phụ nữ và có rất ít dấu hiệu suy giảm.

- HIV/AIDS làm tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng, tỉ lệ tử vong cao, nền kinh tế cũng ảnh hưởng không ít.

- Những thách thức cạnh tranh trong lĩnh vực kinh tế không quan trọng hơn vấn đề cấp bách HIV/AIDS.

Bài 2 trang 82 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Vị Tổng thư kí Liên hợp quốc đã làm thế nào để cho việc tổng kết tình hình thực tế không chỉ trung thực đáng tin cậy mà còn là cơ sở để dẫn tới những kiến nghị mà ông sẽ nêu bên dưới?

Trả lời:

a. Cách tác giả điểm lại tình hình đã qua:

- Đầu tiên tác giả nhấn mạnh trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc về HIV/AIDS các quốc gia đã thống nhất thông qua "Tuyên bố về cam kết phòng chống HIV/AIDS đưa ra các mục tiêu, cam kết, nguồn lực và hành động".

- Tác giả đưa ra một số kết quả đạt được như:

+ Ngân sách dành cho phòng chống HIV/AIDS đã tăng lên một cách đáng kể.

+ Quỹ toàn cầu về phòng chống AIDS, lao, sốt rét đã được thông qua.

+ Ngày càng nhiều các công ty áp dụng chính sách phòng chống HIV/AIDS tại nơi làm việc.

+ Các nhóm từ thiện cộng đồng luôn đi đầu trong cuộc chiến chống AIDS và có các hoạt động tích cực, phối hợp với chính phủ các tổ chức khác.

Tuy nhiên với các kết quả đó thì đại dịch HIV/AIDS vẫn còn rất ít dấu hiệu suy giảm và hiện tại vẫn hoành hành, gây tỉ lệ tử vong cao, lây lan với tốc độ báo động.

- Tiếp đó, tác giả nêu ra: "Chúng ta đã không hoàn thành được một số mục tiêu đề ra cho năm nay trong tuyên bố về cam kết phòng chống HIV/AIDS. Với tiến bộ như hiện nay thì sẽ không đạt được bất cứ mục tiêu vào trong năm 2005".

- Tác giả đã điểm lại tình hình đã qua một cách trung thực, đáng tin cậy.

b. Để có cơ sở dẫn tới những kiến nghị mà ông sẽ nêu, Cô-phi An-nan đã đưa ra các biểu hiện và số liệu cụ thể nhằm thuyết phục người đọc. Hướng dẫn soạn bài Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 01/12/2003 - doctailieu.com

- Dẫn chứng cụ thể là:

+ Trong năm qua, mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi, có khoảng 10 người bị nhiễm HIV.

+ Ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng.

+ HIV/AIDS đang lây lan với tốc độ báo động ở phụ nữ. Giờ đây phụ nữ đã chiếm một nửa trong tổng số người nhiễm trên toàn thế giới.

+ Dịch bệnh lan nhanh nhất ở chính những khu vực mà trước hầu như vẫn còn an toàn, đặc biệt là Đông Âu, toàn bộ Châu Á từ dãy núi A-ran đến Thái Bình Dương.

- Ngoài ra, tác giả còn sử dụng các câu mở đầu bằng từ "lẽ ra" để làm cơ sở đưa ra kiến nghị ở phía sau của mình:

+ Lẽ ra chúng ta phải giảm được cả số thanh niên bị nhiễm HIV ở các nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất.

+ Lẽ ra chúng ta phải triển khai các chương trình chăm sóc toàn diện ở khắp mọi nơi.

* Nhận xét: Nghệ thuật lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục.

Bài 3 trang 83 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Trong lời kêu gọi mọi người phải nỗ lực phòng chống HIV/AIDS nhiều hơn nữa, tác giả đã nhấn mạnh đặc biệt đến điều gì? Từ đây anh (chị) cảm nhận được những gì về con người tác giả, về những nét đặc sắc của bài văn.

Trả lời:

a. Tác giả đã đặc biệt nhấn mạnh: "Thậm chí chúng ta còn bị chậm hơn nữa về tiến độ hoàn thành các mục tiêu nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/AIDS".

b. Từ đây có thể thấy: Tác giả là một con người có trái tim nhân hậu, chan chứa yêu thương - một tấm lòng nhân đạo sâu sắc. Ở ông có tầm nhìn sâu rộng đối với sự vận động không ngừng của sự sống, luôn quan tâm đến vận mệnh của con người hơn bao giờ hết. Là một con người sống vì công việc vì sự ổn định tốt đẹp của toàn nhân loại.

c. Bài văn có sức thuyết phục mạnh mẽ vì những lí do sau:

- Bài văn có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa yếu tố chính luận với giọng văn trữ tình thắm đượm tình cảm, cảm xúc của tác giả.

- Cách lập luận chặt chẽ, đáng tin cậy khi tác giả lần lượt điểm lại tình hình đã qua, thực trạng của HIV/AIDS và hướng tới kêu gọi mọi người hãy sát cánh để chống HIV/AIDS bởi "Cuộc chiến chống lại HIV/AIDS bắt đầu từ chính các bạn".

Bài 4 trang 83 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Trong bản thông điệp này, những nội dung và câu văn nào đã làm cho em thấy xúc động nhiều hơn cả? Vì sao?

Trả lời:

- Nội dung: Trong cuộc sống chỉ có tình thương chân thành mới níu giữ con người ta rút khỏi rơi vào cái xấu, cái ác, nâng đỡ con người khi lầm lỗi, tiếp sức cho họ vững bước, tự tin trên đường đời. Đối với những người bị bệnh HIV càng rất cần có tình thương, sự quan tâm, động viên, an ủi của mọi người. Chỉ khi tất cả mọi người cùng lên tiếng để chống lại HIV/AIDS thông cảm, chia sẻ với những người bất hạnh lúc ấy cuộc sống mới thật sự dễ chịu, có ý nghĩa thay vì sự dè dặt.

- Câu văn:

+ Có những câu văn gọn mà độc đáo:“Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa là chết".

+ Có những câu tạo nên hình ảnh gợi cảm: “Hãy cùng với chúng tôi giật đổ các thành luỹ của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này".

- Lại có những câu văn tạo được độc đáo và giàu hình ảnh: “Hãy đừng để một ai có ảo tưởng rằng chúng ta có thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên các bức rào giữa chúng ta và họ. Trong thế giới AIDS khốc liệt này không có khái niệm giữa chúng ta và họ".

* Bài học cho việc làm văn nghị luận:

- Lập luận chặt chẽ, logic.

- Dẫn chứng thuyết phục, sát thực.

- Bài viết thể hiện tư tưởng, tình cảm, quan điểm của mình một cách rõ ràng.

- Lời văn trong sáng, logic, giàu sức thuyết phục.

Bài luyện tập trang 83 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Viết một bản báo cáo về tình hình phòng chống HIV/AIDS ở địa phương mình.

Gợi ý:

Các em viết đảm bảo đúng theo mẫu của một bài báo cáo, bao gồm:

- Quốc hiệu, tiêu ngữ.

- Địa điểm, thời gian làm báo cáo

- Tên báo cáo: BÁO CÁO VỀ TÌNH HÌNH TÌNH PHÒNG CHỐNG HIV/AIDS TẠI ĐỊA PHƯƠNG

- Nơi gửi.

- Nội dung báo cáo: đã làm được những gì, liệt kê rõ ràng, cụ thể..

- Ký và ghi rõ họ tên.

Tham khảo bài báo sau để hoàn thiện bài báo cáo:

Huyện miền núi Sông Hinh , tỉnh Phú Yên hiện có 14 người nhiễm HIV, là địa phương có số người mắc phải căn bệnh thế kỷ cao thứ 3 của tỉnh, sau huyện Tuy Hoà và thị xã Tuy Hoà.

Ở huyện Sông Hinh, HIV/AIDS tấn công phần lớn vào những người nghiện chích ma tuý. Họ là dân tứ xứ đổ về tìm kiếm sự đổi đời theo tiếng gọi của vàng những năm trước và là những người di cư tự do từ vùng núi phía bắc vào, trong hàng trang của họ có cả thuốc phiện. Đến nay, huyện miền núi Sông Hinh đã có 7 người chết vì AIDS, trong đó có 1 em bé lây nhiễm HIV từ mẹ, một em khác nhiễm HIV đã được đưa vào một trung tâm tại thành phố Hồ Chí Minh. Thư ký Ban phòng chống AIDS huyện Sông Hinh Trần Minh Anh cho biết: khó khăn lớn nhất trong công tác phòng chống HIV/AIDS của huyện là tiếp cận được với các đối tượng có hành vi nguy cơ cao để tuyên truyền , nhất là các tiếp viên ở các nhà hàng, quán giải khát.

Chỉ riêng khu vực cầu Sông Hinh đã có một lực lượng tiếp viên hùng hậu, khoảng 50 người. Ngay cả việc khám sức khoẻ định kỳ cho đội ngũ này cũng rất khó khăn, số người đi khám bao giờ cũng ít. Và cũng không thể bắt buộc họ xét nghiệm máu để sàng lọc. Mặt khác, Ban phòng chống AIDS cũng chưa nắm chắc được số người nghiện ma tuý trên địa bàn để có cách tư vấn tuyên truyền. Bên cạnh đó còn có một số khó khăn như: sự kỳ thị phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng vẫn còn, vì thế không dễ dàng tiếp cận họ, đó là chưa kể đến việc nhiều người mang bệnh đã lặng lẽ đi khỏi địa bàn.

Lực lượng cộng tác viên ở các xã, chủ yếu là cán bộ Hội phụ nữ, cánh tay đắc lực của cán bộ y tế, đến nay vẫn chưa có chế độ bồi dưỡng cho họ. Kinh phí hỗ trợ bệnh nhân điều trị chống nhiễm trùng cho hội 50.000 đồng/người/năm là quá ít. Trong nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của đại dịch, những người làm công tác phòng chống AIDS ở huyện miền núi Sông Hinh đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền: phát tờ rơi cho tiếp viên các nhà hàng, quán giải khát, đưa những thông tin ngăn chặn sự lây lan của đại dịch lên hệ thống truyền thanh, lồng ghép vào chương trình sinh hoạt của các đoàn thể, ban ngành. 6 xã trọng điểm Sơn Giang, Đức Bình Đông, Đức Bình Tây, Ea Ly, Sông Hinh và thị trấn Hai Riêng mỗi tháng tổ chức từ 4 đến 5 buổi nói chuyện theo từng nhóm. Mỗi xã có bản tin nhanh cập nhật tình hình hàng tháng và hình ảnh tuyên truyền.

Vừa qua, huyện đã phối hợp với văn phòng thường trực phòng chống AIDS tỉnh tổ chức tập huấn phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS tại địa bàn cho 6 xã trọng điểm, thu hút khoảng 300 người tham gia, đồng thời mở lớp tập huấn cho 40 cán bộ y tế huyện. Thời gian tới Ban phòng chống HIV/AIDS huyện Sông Hinh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp với Đoàn thanh niên huyện tổ chức ra quân trong Tháng chiến dịch truyền thông phòng chống HIV/AIDS từ 15/11 – 15/12. Với những nỗ lực không ngừng huyện Sông Hinh hy vọng ngăn chặn được phần nào sự phát triển của đại dịch trên địa bàn.

Đặng Thành (TTXVN)

Câu 1

Bản thông điệp nêu lên vấn đề tầm quan trọng và ý nghĩa cấp bách của việc phòng chống hiểm họa HIV/AIDS: Chống lại HIV/AIDS là trách nhiệm lớn của mỗi nhà nước và mỗi người.

Tác giả cho rằng đó là vấn đề rất cần phải đặt lên "vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân là vì HIV/AIDS là một mối hiểm nguy lớn, một đại dịch đang hoành hành đe doạ toàn nhân loại chúng ta".

Câu 2

Phần điểm tình hình đã qua tuy viết không dài nhưng tác giả nhìn chung vẫn đảm bảo được yêu cầu toàn diện tổng hợp và bao quát. Õng nêu đầy đủ cả mặt đã làm được và mặt còn chưa làm tốt tại nhiều khu vực khác nhau trên toàn thế giới, trong những giới tính, trong những lứa tuổi khác nhau, với những hành động không chỉ của những quốc gia mà còn của cả những tổ chức, công ti, và cả các nhóm từ thiện và cộng đồng. Phần điểm tình hình đó đã thể hiện một tầm nhìn rộng lớn của một con người trong cương vị lãnh đạo đứng đầu một tổ chức quốc tế lớn nhất, người đang đảm đương trọng trách Tổng thư kí Liên Hợp quốc.

Toàn diện, tổng hợp, bao quát nhưng không hề chung chung trừu tượng, văn kiện còn có không ít những số liệu cụ thế đi kèm với tình hình cụ thể nắm rõ cả HIV/AIDS đang lây lan với tôc độ báo động ở giới nào và đang lan rộng nhanh nhất ở khu vực nào hay căn cứ vào đây đế lo ngại "chúng ta sẽ không đạt được bất cứ mục tiêu nào vào năm 2005".

Điều này đủ để cho thấy tác giả là một quan chức rất quan tâm trước tình hình cụ thể của cuộc chiến chống AIDS đã và đang diễn ra trên toàn cầu. Ông cũng là người có đầu óc phân tích, nhận xét thấu đáo và đặc biệt là có cách thể hiện dễ gây ấn tượng đối với người đọc, người nghe.

Chẳng hạn, thay vì nêu tổng số người bị nhiễm HIV trong một năm thì C. An-nan đã dùng cách nói gây ấn tượng mãnh liệt và tức thời đốì với tâm trí mọi người: "Trong năm qua, mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi, có khoảng 10 người bị nhiễm HIV". Những lời tổng kết tình hình vừa nói có trọng tâm dồn cả sức nặng vào luận điểm: "Song hành động của chúng ta vẫn quá ít so với yêu cầu thực tế". Người đọc, người nghe dường như đã nhận ra được cảm xúc chân thành của tác giả ở đoạn nói về dịch HIV/AIDS "có rất ít dấu hiệu suy giảm”, do chúng ta "chưa hoàn thành được một số mục tiêu đề ra cho năm nay" (2003).

Câu 3

Sau khi giúp người đọc nắm vững tình hình, bản thông điệp nêu rõ nhiệm vụ của mọi người. Phần nêu tình hình gắn bó chặt chẽ với phần xác định nhiệm vụ cũng là phần chủ yếu mục đích của thông điệp này.

Câu cuối của phần trước: "Với tiến độ như hiện nay, chúng ta sẽ không đạt được bất cứ mục tiêu nào vào năm 2005”. Còn đây là câu đầu của phần sau: “Rõ ràng, chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thực hiện cam kết của mình bằng những nguồn lực và hành động cần thiết".

Nhưng bản thông điệp không chịu dừng lại ở những lời kêu gọi chung chung như thế: "Chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn nữa". Tác giả đã vận dụng một cách sáng tạo các thao tác so sánh và bác bỏ để nhấn mạnh là chúng ta không chỉ vì các mục tiêu của cuộc cạnh tranh mà được phép quên cái thảm hoạ đang ngày một nhanh chóng cướp đi cái đáng quý nhất là mạng sống và tuổi thọ của con người. Ông còn tạo ra mốì tương quan giữa một phía là sự thờ ơ trước đại dịch HIV/AIDS và một phía là cái chết để cho thấy sự lên tiếng chống lại HIV/AIDS, với nhân loại là vấn đề có ý nghĩa sinh tử, tồn vong", sống hay không sống".

Cho đến khi kết thúc bản thông điệp C. An-nan vẫn còn nhắc nhở chúng ta không được quên nghĩa vụ cần cấp ấy: "Hãy sát cánh cùng tôi, bởi lẽ cuộc chiến chống lại HIV/AIDS bắt đầu từ chính các bạn”.

Đặc biệt là C. An-nan còn gắn nỗ lực chống HIV/AIDS với việc dỡ bỏ đi thái độ kì thị, phân biệt đối xử với những ai không may mắn mắc phải chứng bệnh thế kỉ này; Ông nêu lên một luận điểm hơi bất ngờ đối với nhiều người: "(...) chúng ta còn bị chậm hơn nữa nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/AIDS”. Sau đó ông lại gộp chung sự im lặng cùng với sự chia rẽ và phân biệt đối xử vào chung "cái thành luỹ" đang vây quanh bệnh dịch này, cái thành luỹ mà ông kêu gọi, hô hào mọi người trên thế giới hãy sát cánh cùng ông chung tay giật đổ.

Câu 4

Trong bản thông điệp này phần có giá trị hơn cả là phần cuối bản. Ở phần này, tác giả sử dụng những câu văn ngắn gọn với một cảm xúc kìm nén, không lớn tiếng khoa trương mà có một vẻ đẹp cô đúc, sâu sắc.

Theo hướng lời ít ý nhiều đó, có câu văn như một quy luật gọn ghẽ mà độc đáo bất ngờ: "Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết". Cũng có câu cô đọng mà tạo hình ảnh gợi cảm xúc: "Hãy cùng tôi đánh đổ các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này". Lại còn có câu vừa gọn ghẽ độc đáo vừa dễ hình dung và gợi cảm: "Hãy đừng để một ai có ảo tưởng rằng chúng ta có thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên các bức rào ngăn cách giữa "chúng ta” và "họ". Trong thế giới khốc liệt của AIDS, không có khái niệm "chúng ta" và "họ".

Những câu văn ấy, học sinh có thể học tập và vận dụng trong việc làm văn ở nhà trường cũng như trong các hoạt động nghị luận mà các em đã đang tham gia hiện tại và mai sau.

LUYỆN TẬP

Học sinh tự viết một bản báo cáo về tình hình phòng chống HIV/AIDS ở địa phương mình.

Các em có thể đọc kĩ bản thông điệp của Cô-phi An-nan để tham khảo, học tập và vận dụng trong bài viết của mình từ bố cục, lập luận đến các biểu hiện những suy nghĩ, tình cảm, cách hành văn ...

I Tìm hiểu chung Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 01/12/2003

1.Tác giả

Co phi An-na

Sinh ngày 8/4/1938 tại một nước cộng hòa của Châu Phi
Từ ngày 1 – 1- 1997 Cô-phi An-na trở thành người thứ bảy và là người Châu Phi da đen đầu tiên được bầu làm Tổng thư kí Liên hợp quốc. đảm nhiệm chức vụ đến năm 2007

2.Tác phẩm

Tác phẩm là một thông điệp ý nghĩa gửi nhân loại trên toàn thế giới nhân ngày thế giới phóng chống AIDS

II Hướng dẫn soạn bài Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 01/12/2003

Câu 1 trang 82 sgk ngữ văn lớp 12 tập 1

Bản thông điệp tác giả viết nêu lên một vấn đề:

Tầm quan trọng và ý nghĩa cấp bách của việc phòng chống hiểm họa HIV/AIDS. Chống lại HIV/AIDS là trách nhiệm lớn của mỗi nhà nước và mỗi người
Tác giả cho rằng vấn đề đó cần phải đặt lên “vị trí hàng đầu” vì HIV/ AIDS là một mối hiểm nguy lớn, một đại dịch đang hoành hành đe dọa toàn nhân loại chúng ta.

Câu 2 trang 82 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1

Tác giả đã điểm lại tình hình đã qua để tổng kết tình hình thực tế không chỉ trung thực, đáng tin cậy mà còn là cơ sở để dẫn tới kiến nghị mà ông sẽ nêu sau đó:

Đưa ra một số kết quả có được trong những năm qua

Ngân sách dành cho phòng chống HIV/AIDS đã tăng lên một cách đáng kể
Quỹ toàn cầu về phòng chống AIDS, lao, sốt rét đã được thông qua.
Ngày càng nhiều công ty áp dụng chính sách phòng chống HIV/AIDS tại nơi làm việc
Các nhóm từ thiện cộng đồng luôn đi đầu trong cuộc chiến chống AIDS và có hoạt động tích cực...
Đưa ra các biểu hiện và số liệu cụ thể về các mặt còn tồn tại:

Dịch HIV/AIDS vẫn hoành hành gây tử vong cao trên thế giới và có rất ít dấu hiệu suy giảm.
Tốc độ gia tăng: 10 nghìn người nhiễm HIV/phút
Tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng
HIV/AIDS đang lây lan với tốc độ báo động ở phụ nữ.
Không có khu vực an toàn đối với HIV/AIDS.
Chúng ta không đạt được mục tiêu đề ra, chậm trong việc giảm quy mô và tác động của dịch
Cách trình bày ngắn gọn cụ thể cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết bằng những thống kê và số liệu rất giàu tính thuyết phục

Câu 3 trang 83 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1

Trong lời kêu gọi mọi người phải nỗ lực phòng chống HIV/AIDS tích cực hơn nữa, tác giả nhấn mạnh và khẳng định rằng chúng ta không chỉ vì các mục tiêu và lợi ích trước mắt của cuộc cạnh tranh mà được phép quên cái thảm họa đang ngày một nhanh chóng cướp đi cái đáng quý nhất là mạng sống và tuổi thọ của con người.

Tác giả nỗ lực chống HIV/AIDS với việc gạt bỏ thái độ kì thị, phân biệt đối xử với những ai không may mắn mắc phải chứng bệnh thế kỉ này:

“Chúng ta còn bị chậm hơn nữa nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/AIDS”

Câu 4 trang 83 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1

Đoạn văn kết thúc bản thông điệp chứa đựng nhiều cảm xúc nhất. Tác giả sử dụng nhiều câu văn ngắn gọn với một cảm xúc kìm nén:

“Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết” hay cũng có những câu cô đọng mà tạo hình ảnh gợi cảm xúc “Hãy cùng tôi đánh đổ các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này”.

Từ đó rút ra một bài học sâu sắc khi tạo dựng một văn bản nghị luận:

Đưa ra luận điểm , gọi tên rõ ràng, nêu luận cứ bám sát luận điểm
Dẫn chứng sinh động, thuyết phục
Bài viết phải thể hiện được lập trường quan điểm, tư tưởng chính đáng rõ ràng

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

Tác giả: Cô-phi An-nan: Sinh ngày 8/4/1938 tại Ga-na (một nước Cộng hòa châu Phi). Từ 1/1/1997: Tổng thư kí Liên hợp quốc. Ông đảm nhiệm chức vụ này hai nhiệm kì liền cho tới tháng 1/2007 (10 năm).

Tác phẩm:
Cô-Phi An-nan viết văn bản này gửi nhân dân toàn thế giới nhân ngày thế giới phòng chống HIV/AIDS 1/12/2003.
Mục đích: Thông điệp nêu rõ hiểm hoạ của toàn nhân loại
=> kêu gọi các quốc gia và mọi người coi đó là nhiệm vụ của chính mình, không nên im lặng, kì thị, phân biệt đối với những người bị HIV/AIDS.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1 (Trang 82 SGK) Bản thông điệp nêu lên vấn đề gì? Vì sao tác giả cho rằng đó là một vấn đề rất cần đặt lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về vấn đề chính trị và hành động thực tế” của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân?

Bài làm:
Mở đầu bản thông điệp tổng thống Liên Hợp Quốc nhắc lại những lời tuyên bố cam kết của các quốc gia trên thế giới về phòng chống căn bệnh thế kỉ này vào năm 2011
Đó là một vấn đề rất cần phải đặt lên "vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế" của mỗi quốc gia và mỗi cá nhân vì:
HIV/AIDS là vấn đề nóng bỏng, cấp thiết của toàn nhân loại và đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe con người.
AIDS vẫn đang hoành hành, lây lan với tốc độ báo động, nhất là ở phụ nữ và có rất ít dấu hiệu suy giảm.
HIV/AIDS làm tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng, tỉ lệ tử vong cao.
Những thách thức cạnh tranh trong lĩnh vực kinh tế không quan trọng hơn vấn đề cấp bách HIV/AIDS.

Câu 2 (Trang 82 SGK) Tổng thư kí LHQ đã làm thế nào để cho việc tổng kết tình hình thực tế của mình không chỉ trung thực, đáng tin cậy mà còn là cơ sở để dẫn tới những kiến nghị mà ông sẽ nêu sau đó?
Bài làm:
Cách tác giả điểm lại tình hình đã qua:
Đầu tiên tác giả nhấn mạnh trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc về HIV/AIDS các quốc gia đã thống nhất thông qua "Tuyên bố" về cam kết phòng chống HIV/AIDS đưa ra các mục tiêu, cam kết, nguồn lực và hành động".
Tác giả đưa ra một số kết quả đạt được như:
Ngân sách dành cho phòng chống HIV/AIDS đã tăng lên một cách đáng kể.
Quỹ toàn cầu về phòng chống AIDS, lao, sốt rét đã được thông qua.
Ngày càng nhiều các công ty áp dụng chính sách phòng chống HIV/AIDS tại nơi làm việc.
Các nhóm từ thiện cộng đồng luôn đi đầu trong cuộc chiến chống AIDS và có các hoạt động tích cực, phối hợp với chính phủ các tổ chức khác.
Luận điểm tiếp theo: "Chúng ta đã không hoàn thành được một số mục tiêu đề ra cho năm nay trong tuyên bố về cam kết phòng chống HIV/AIDS. Với tiến bộ như hiện nay thì sẽ không đạt được bất cứ mục tiêu vào trong năm 2005".
==> Tác giả đã điểm lại tình hình đã qua một cách trung thực với những số liệu đáng tin cậy.
Cô-phi An-nan đã đưa ra các biểu hiện và số liệu cụ thể nhằm thuyết phục người đọc. Từ đó đưa ra những kiến nghị cụ thể:
Trong năm qua, mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi, có khoảng 10 người bị nhiễm HIV.
Ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng.
Trong năm qua, mỗi phút có khoảng 10 người bị nhiễm HIV, và đạt dịch này đang lây lan với tốc độ đáng báo động ở phụ nữ, lan rộng nhanh nhất ở chính những khu vực mà trước đây hầu như vẫn an toàn – đặc biệt là Đông Âu và toàn bộ châu Á, từ dãy núi U-ran đến Thái Bình Dương
Như vậy với nghệ thuật lập luận chặt chẽ, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng và đi đến kiến nghị. Qua đó, người đọc có thể hình dung một bức tranh toàn cảnh về vấn đề HIV/AIDS đang đe dọa nhân loại như thế nào.

Câu 3 (Trang 82 SGK) Trong lời kêu gọi mọi người phải nỗ lực phòng chống HIV/AIDS nhiều hơn nữa, tác giả đã đặc biệt nhấn mạnh đến điều gì?
Bài làm:
Tác giả đã đặc biệt nhấn mạnh: "Thậm chí chúng ta còn bị chậm hơn nữa về tiến độ hoàn thành các mục tiêu nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/AIDS".
==> Thông qua đó, ta có thể thấy tác giả có một tấm lòng nhân đạo sâu sắc, yêu thương nhân loại bằng trái tim đầy tình người. Ôm có tầm hiểu biết sâu sắc, tầm ảnh hưởng sâu rộng, luôn quan tâm đến vận mệnh của con người hơn bao giờ hết. Là một con người sống vì công việc vì sự ổn định tốt đẹp của toàn nhân loại,
Bài văn có sức thuyết phục mạnh mẽ vì:
Tác giả sử dụng phương thức biểu đạt lập luận chặt chẽ kết hợp với giọng văn trữ tình, thể hiện những cảm xúc của người viết.
Bố cục trình bày logic và rành mạch, tác giả lần lượt điểm lại tình hình đã qua, thực trạng của HIV/AIDS và hướng tới kêu gọi mọi người hãy sát cánh để chống HIV/AIDS bởi "Cuộc chiến chống lại HIV/AIDS bắt đầu từ chính các bạn".

Câu 4 (Trang 82 SGK) Trong bản thông điệp này, những nội dung mà câu văn nào đã làm cho anh/chị thấy xúc động nhất? Vì sao? Qua đó, anh/chị rút ra bài học gì cho việc làm văn nghị luận của bản thân?
Bài làm:
Lựa chọn câu văn cảm thấy xúc động nhất: Hãy cùng tôi đánh đổ các thành lũy của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này. Hãy sát cánh cùng tôi, bởi lẽ cuộc chiến chống lại HIV-ADIS bắt đầu từ chính các bạn.
Nơi lạnh lẽo nhất trên Trái Đất không phải Bắc cực mà là nơi không có tình người. Những người bị bệnh HIV?AIDS hơn lúc nào hết cần có tình có tình thương, sự quan tâm, động viên, an ủi của mọi người. Chỉ khi tất cả mọi người cùng lên tiếng để chống lại HIV/AIDS thông cảm, chia sẻ với những người bất hạnh lúc ấy cuộc sống mới thật sự dễ chịu, có ý nghĩa thay vì sự dè dặt. Vì vậy, lời kêu gọi của tác giả mong muốn cả nhân loại hãy nhận thức đúng đắn về căn bệnh thế kỉ và giúp đỡ những người mắc phải, đồng thời cần ngăn chặn sự lây lan bởi sự im lặng không lên tiếng của bạn.
Qua văn bản, có thể rút ra một số kinh nghiệm cho việc làm văn nghị luận:
Lập luận chặt chẽ, logic.
Đưa ra dẫn chứng thuyết phục, sát thực.
Bài viết thể hiện tư tưởng, tình cảm, quan điểm của mình một cách rõ ràng
Lời văn trong sáng, logic, giàu sức thuyết phục.
Thể hiện tình cảm chân thành của người viết, tạo sức lay động đến người đọc.

Luyện tập

Bài tập: trang 83 sgk Ngữ Văn 12 tập một

Viết một bản báo cáo về tình hình phòng cống HIV/AIDS ở địa phương anh (chị)

Bài làm:

Biểu đồ: Phân bố tình hình nhiễm HIV/AIDS theo bản đồ địa lý

Quan sát bản đồ, chúng ta nhận thấy, số người nhiễm HIV chủ yếu tập trung các tỉnh miền bắc và các tỉnh vùng đồng bằng sông cửu long và miền đông nam bộ, khu vực có số người nhiễm HIV cao là các tỉnh miền núi tây bắc và các huyện miền núi Nghệ an và Thanh Hóa.

Danh sách 10 tỉnh có số người nhiễm HIV còn sống cao nhất cả nước.

Hà nội là một trong những thành phố có số người mắc bệnh HIV còn sống cao nhất cả nước, lên tới 19987 người, đứng thứ hai cả nước, sau TP. Hồ Chí Minh.

Hiện nay, số người mắc nhiễm HIV trên cả nước nói chung và Hà Nội nói riêng đang có xu hướng giảm do nhà nước khuyến khích sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ, nhận thức về mức độ an toàn trong quan hệ tình dục của người dân cũng tăng lên; tích cực tuyên truyền, vận động người dân chung thủy, thực hiện chính sách một vợ một chồng...

Ghi chú: Số liệu năm 2012