I. Kiến thức cơ bản cần nắm vững

1. Báo chí có nhiều cách phân loại khác nhau:

+ Phân theo phương tiện: báo viết, báo nói, báo hình..

+ Theo định kì xuất bản: nhật báo, tuần báo, nguyệt báo, niên báo…

+ Theo tôn chỉ mục đích và lĩnh vực xã hội

+ Theo nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi: báo Tuổi trẻ, Thanh Niên, Phụ nữ…

2. Ngôn ngữ báo chí mang tính thông tin, tin tức chủ yếu dùng trong: tin tức, phóng sự, tiểu phẩm và bình luận

Luyện tập

Bài 1 (trang 131 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Đọc một tờ báo và xác định thể loại văn bản trên tờ báo đó

+ Bản tin: thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác ngắn gọn

+ Theo trình tự, khuôn mẫu: nguồn tin, thời gian, địa điểm, sự kiện, diễn biến, kết quả

+ Phóng sự: Cung cấp nguồn tin, tường thuật chi tiết sự kiện, miêu tả bằng hình ảnh, giúp người đọc có cái nhìn sinh động

Ví dụ: Chuyên mục thời sự trên các kênh truyền hình quốc gia đăng tải phóng sự người dân vùng miền núi Sơn La, Hà Giang:

- Thời gian, địa điểm của phóng sự

- Phỏng vấn nhân vật

(Thông tin được trình bày dưới dạng nguồn tin ngắn gọn, chính xác, đầy đủ)

Bài 2 (trang 131 sgk ngữ văn 11 tập 1)

- Bản tin:

+ Ngắn gọn

+ Cần chính xác, khách quan

- Phóng sự

+ Thông tin sự việc, miêu tả sinh động, cụ thể

+ Gợi cảm, gây hứng thú

Bài 3 (trang 131 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Để viết được một tin ngắn phản ánh tình hình học tập:

+ Thời gian: thời điểm nhất định (thi đua chào mừng ngày nhà giáoViệt Nam, tổng kết học kì…)

b, Địa điểm: lớp học

c, Sự kiện: gây chú ý bằng sự kiện nổi bật

d, Đưa ra ý kiến ngắn gọn về sự kiện

Tin ngắn có những yêu cầu chính xác, khách quan trừ kiểu bài bình luận thời sự

Câu 1 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Những thể loại văn bản báo chí phổ biến trên một tờ báo quốc dân (báo được nhiều người thuộc nhiều nghề nghiệp, giới tính đọc, có tính phổ biến cao) thường là: bản tin, phóng sự. Tiểu phẩm thì ít xuất hiện hơn.

Câu 2 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

+ Bản tin: Cung cấp những tin tức mới nhất cho người đọc, yêu cầu thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác. Bản tin phải ngắn gọn, hàm súc.

+ Phóng sự: Cũng là một dạng bản tin nhưng thông tin tường thuật có nhiều sự kiện chi tiết hơn và miêu tả bằng hình ảnh nhiều hơn để cung cấp cho người đọc cái nhìn đầy đủ và hấp dẫn.

Câu 3 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Học sinh tự viết một tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp mình. Chú ý đảm bảo những nội dung sau: Thời gian, hoạt động được nói đến, kết quả đạt được và số liệu cụ thể.

Ý nghĩa

Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự trong nước và quốc tế, phản ánh chính kiến của tờ báo và dư luận quần chúng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội. Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu là bản tin, phóng sự, tiểu phẩm,…

Câu 1 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu: Bản tin, phóng sự, tiểu phẩm…

Câu 2 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự

- Bản tin:

+ Thông tin sự việc: ngắn ngọn, kịp thời

+ Yêu cầu chính xác, kịp thời, cập nhật.

- Phóng sự:

+ Vừa đủ về thông tin sự việc, vừa miêu tả cụ thể, sinh động.

+ Yêu cầu: gợi cảm, gây được hứng thú.

Câu 3 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Để viết được một tin ngắn phản ánh quá trình học tập cần phải chú ý các yếu tố:

- Thời gian: vào một thời điểm nhất định (tổng kết học kì, thi đua, khen thưởng…)

- Địa điểm: tại lớp học.

- Sự kiện: chú ý những sự kiện nổi bật.

- Đưa ra ý kiến ngắn gọc về sự kiện.

* Yêu cầu: chính xác, khách quan.

Bài 1

Những thể loại văn bản báo chí trên một tờ báo: phóng sự, bản tin, xã luận, truyện cười,…

Bài 2

Phân biệt:

a/Bản tin :

- Thông tin ngắn gọn

- Thông tin kịp thời, cập nhật

b/Phóng sự :

- Vừa đủ thông tin sự việc, vừa miêu tả cụ thể

- Yêu cầu gợi cảm, gây được hứng thú.

- Yêu cầu gợi cảm, gây được hứng thú.

Bài 3:

HS dựa trên đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí và đặc điểm tình hình học tập của lớp để viết một tin ngắn

Câu 1 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Những thể loại văn bản tiêu biểu trên một số tờ báo: Bản tin, phóng sự, tiểu phẩm, thư bạn đọc, quảng cáo, tiêu điểm…

Câu 2 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự:

* Bản tin:

- Ngắn gọn

- Có thời gian, địa điểm cụ thể, kịp thời

- Sự kiện chính xác

- Câu ngắn gọn, từ ngữ chính xác

=> Cung cấp tin tức mới

* Phóng sự: Là một bản tin có thời gian, địa điểm và sự kiện nhưng được miêu tả, tường thuật chi tiết bằng hình ảnh cụ thể, hấp dẫn, câu văn biểu cảm, từ ngữ sinh động.

Câu 3 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Một tin ngắn phản ánh quá trình học tập cần phải chú ý các yếu tố:

- Thời gian: vào một thời điểm nhất định trong năm học

- Hoạt động: những kế hoạch, sự kiện đã được tổ chức liên quan đến việc học tập của lớp

- Kết quả: thành tích đạt được

- Số liệu: đưa ra số liệu, dẫn chứng cụ thể

Câu 1 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Đọc một tờ báo xác định những thể loại văn bản báo chí trên tờ báo đó.

Lời giải chi tiết:

- Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu: Bản tin, phóng sự, tiểu phẩm, ...

Ví dụ: Bản tin trên báo Dantri

Buổi sáng thứ hai không ghi nhận ca mắc mới Covid - 19 tại Việt Nam

Sau nhiều biện pháp quyết liệt của Chính phủ, các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 tại Việt Nam dần hạ nhiệt. Sáng 5/4 không ghi nhận ca mắc mới, trong ngày chỉ xác nhận 1 ca bệnh nhưng đã được cách ly tập trung ngay từ khi nhập cảnh.

Đến sáng 6/4 là sáng thứ 2 Việt Nam không ghi nhận ca mắc mới. Hiện đã có 91/241 bệnh nhân được tuyên bố khỏi bệnh. Trong số các bệnh nhân đang nằm điều trị, có 52 trường hợp xét nghiệm đã âm tính 1-2 lần.

Để tiếp tục ngăn ngừa dịch Covid-19, cả nước đã thực hiện tốt Chỉ thị 16 của Chính phủ về cách ly toàn xã hội trong 5 ngày qua. Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 đề nghị người dân tiếp tục thực hiện tốt thông điệp 5 điểm.

Câu 2 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự

Lời giải chi tiết:

a) Bản tin:

- Thông tin sự việc.

- Yêu cầu chính xác, khách quan.

b) Phóng sự (ngắn):

- Vừa thông tin sự việc, vừa miêu tả sinh động, cụ thể.

- Yêu cầu: gợi cảm, gây được hứng thú.

Câu 3 (trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Viết một tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp.

Lời giải chi tiết:

Để viết được mẩu tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp cần chú ý các yếu tố sau:

a) Thời gian: Vào một thời điểm nhất định (thi đua chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam, những ngày cuối học kì,...).

b) Địa điểm: Lớp.

c) Sự kiện: chú ý những sự kiện nổi bật.

d) Đưa ra ý kiến (ngắn gọn) về sự kiện.

Tin ngắn có những yêu cầu là: chính xác, khách quan (trừ kiểu bài bình luận thời sự).